Sposoby zawiadamiania stron przez Komisję Weryfikacyjną

Komisja do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich może wybierać pomiędzy różnymi trybami zawiadamiania stron, takimi jak ogólna zasada doręczeń z KPA lub ogłoszenie w Biuletynie Informacji Publicznej. Jednakże, zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, ważne jest konsekwentne i uczciwe stosowanie wybranej formy komunikacji względem wszystkich stron postępowania.

Tematyka: Komisja Weryfikacyjna, zawiadamianie stron, postępowanie administracyjne, Naczelny Sąd Administracyjny, reprywatyzacja, decyzja administracyjna, Biuletyn Informacji Publicznej, KPA, naruszenie prawa

Komisja do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich może wybierać pomiędzy różnymi trybami zawiadamiania stron, takimi jak ogólna zasada doręczeń z KPA lub ogłoszenie w Biuletynie Informacji Publicznej. Jednakże, zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, ważne jest konsekwentne i uczciwe stosowanie wybranej formy komunikacji względem wszystkich stron postępowania.

Komisja do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich może w zależności od okoliczności danej
sprawy wybrać określony tryb komunikowania się ze stronami: na ogólnych zasadach dotyczących doręczeń
z KPA lub poprzez ogłoszenie w Biuletynie Informacji Publicznej. Decydując się na określoną formę
komunikacji ze stronami, Komisja powinna jednak konsekwentnie ją stosować względem każdej ze stron,
a nie tylko niektórych z nich, arbitralnie przez siebie wybranych - wynika z wyroku Naczelnego Sądu
Administracyjnego.
Postępowanie przed Komisją
Komisja do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich (dalej: Komisja) wszczęła z urzędu postępowanie
dotyczące decyzji Prezydenta m.st. Warszawy dotyczącej przyznania na rzecz H.Ż. odszkodowania w kwocie ponad
4,5 mln zł za przejętą nieruchomość na podstawie art. 215 ust. 2 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 344; dalej: GospNierU). O wszczęciu postępowania rozpoznawczego
pisemnie zawiadomiono organ administracji publicznej - Prezydenta m.st. Warszawy, zaś w Biuletynie Informacji
Publicznej (dalej: BIP) zamieszczono zawiadomienie skierowane do stron: Miasta st. Warszawy, H.Ż. oraz
Prokuratora. Dodatkowo w trybie art. 26 ust. 1 ustawy z 9.3.2017 r. o szczególnych zasadach usuwania skutków
prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa
(t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 795; dalej: ReprywatNierWarszU), pisemnie o wszczęciu postępowania zawiadomiono:
Wojewodę, Szefa CBA i Prokuratora. W efekcie prowadzonego postępowania Komisja uchyliła decyzję Prezydenta
m.st. Warszawy i przekazała mu sprawę do ponownego rozpatrzenia uznając, że została ona wydana z naruszeniem
przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy. W ocenie Komisji organ nie przedstawił
w sposób zgodny z zasadami postępowania administracyjnego motywów swojego rozstrzygnięcia, a ustalenia
faktyczne nie spełniają wymogów art. 7, art. 77 § 1, art. 80, a także art. 107 § 3 KPA.
Orzeczenie WSA
Na skutek skarg Miasta st. Warszawy i H.Ż. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Komisji.
W ocenie Sądu akta sprawy odszkodowawczej zawierają dowody przedstawiające spójny obraz działań związanych
z przejmowaniem spornego gruntu w latach 60-tych i 70-tych XX w. pod realizacje celów ogólnospołecznych. Na ich
podstawie Prezydent m.st. Warszawy prawidłowo uznał, że H.Ż. spełniła przesłanki z art. 215 ust. 2 GospNierU
uprawniające ją do ustalenia i wypłaty odszkodowania.
Jednocześnie Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem art. 8 § 1 KPA, art. 10 § 1, art.
81 KPA oraz art. 16 ust. 3 ReprywatNierWarszU, który uprawnia Komisję do zawiadomienia stron o wszczęciu
postępowania, decyzjach i innych czynnościach poprzez ogłoszenie w BIP, na stronie podmiotowej urzędu
obsługującego Ministra Sprawiedliwości. Celem tego rozwiązania jest przede wszystkim usprawnienie toku
procedowania przed Komisją, czy też poinformowanie przez ten organ społeczeństwa o prowadzeniu sprawy
budzącej powszechne zainteresowanie społeczne. W ocenie Sądu art. 16 ust. 3 ReprywatNierWarszU może być
stosowany w sprawach, w których występuje duża liczba podmiotów albo w sprawach budzących powszechne
zainteresowanie społeczne, nagłośnionych w mediach. Przepis ten nie może być natomiast uznany za instrument
pozwalający organowi na prowadzenie postępowania bez zagwarantowania stronie prawa do udziału
w postępowaniu rozpoznawczym.
W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że Komisja wszczęła z urzędu postępowanie rozpoznawcze po upływie ponad
6 lat od dnia, w którym decyzja reprywatyzacyjna stała się ostateczna. Zdaniem Sądu H.Ż. – jedyna beneficjentka
decyzji reprywatyzacyjnej, jak każdy inny obywatel, nie miała obowiązku śledzenia publikacji dokonywanych przez
organy administracji publicznej w BIP. Komisja kierowała korespondencję listowną w postępowaniu rozpoznawczym
za zwrotnym potwierdzeniem odbioru do Prezydenta m.st. Warszawy, Prokuratorów, Szefa CBA, nie zaś do H.Ż. -
osoby najbardziej zainteresowanej w sprawie. Konsekwencją takiego sposobu prowadzenia postępowania było
pozbawienie H.Ż. udziału w całym postępowaniu rozpoznawczym.
Przesłanki przyznania odszkodowania na postawie art. 215 ust. 2 GospNierU
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Komisji. Za niezasadne uznano zarzuty dotyczące
naruszenia art. 215 ust. 2 GospNierU. Przyznanie odszkodowania na podstawie tej regulacji możliwe jest wówczas
gdy spełnione są dwie przesłanki, czyli działka przed dniem wejścia w życie dekretu z 26.10.1945 r. o własności
i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz.U. Nr 50 poz. 279) mogła być przeznaczona pod
budownictwo jednorodzinne a poprzedni właściciel lub jego następcy prawni zostali pozbawieni faktycznej możliwości
władania nią po 5.4.1958 r. W rozpoznawanej sprawie spełnienie przesłanki planistycznej jest niekwestionowane



przez żadną ze stron, spór dotyczy interpretacji drugiej z nich. NSA wyjaśnił, że dla zastosowania art. 215 ust. 2
GospNierU nie jest konieczne by właściciel lub jego następca prawny rzeczywiście władał gruntem przed 5.4.1958 r.,
wystarczy sama faktyczna możliwość władania tym gruntem. Nie chodzi więc o efektywne korzystanie, czyli czynienie
użytku z gruntu, ale o istnienie samej obiektywnej możliwości tego rodzaju korzystania, choćby władający nie czynił
z niej użytku. Dla spełnienia przesłanki do uzyskania odszkodowania ustawodawca wprowadził zasadę, że
pozbawienie faktycznej możliwości władania działką musiało nastąpić po 5.4.1958 r. Nie ma przy tym prawnego
znaczenia ani okres czasu jak upłynął po 5.4.1958 r., ani konieczność wskazania precyzyjnej daty, w której doszło do
faktycznego pozbawienia władania działką. W sprawie nie zostały wskazane jakiekolwiek dowody, które by
wskazywały, że przesłanki z art. 215 ust. 2 GospNierU nie zostały spełniona.
Zawiadamianie stron przez Komisję
NSA wskazał, że w niektórych regulacjach wprowadzono rozwiązania dotyczące szczególnego trybu zawiadamiania
stron, w szczególności gdy z uwagi na przedmiot sprawy uczestniczy w nich wiele stron, niejednokrotnie kilkadziesiąt,
a nawet kilkaset. Cechą rozwiązań dotyczących szczególnego trybu zawiadamiania stron jest ich bezwzględny
charakter. Oznacza to, że organ prowadzący postępowanie zobowiązany jest stosować tryb szczególny, natomiast
nie może stosować ogólnych zasad dotyczących doręczeń z KPA. Wprowadzając rozwiązanie przyjęte w art. 16 ust.
3 ReprywatNierWarszU, ustawodawca nadał mu jednak inny charakter. Komisja ma bowiem możliwość, a nie
obowiązek zawiadamiania w trybie ogłoszenia w BIP, tym samym tryb ten nie ma charakteru bezwzględnie
obowiązującego. Za przyjęciem, że ustawodawca nie wyłączył stosowania ogólnych zasad dotyczących doręczeń
z KPA przemawia również art. 38 ust. 1 ReprywatNierWarszU. W konsekwencji NSA stwierdził, że w zależności
od okoliczności danej sprawy Komisja może wybrać określony tryb komunikowania się ze stronami. Jednak
decydując się na określoną formę komunikacji ze stronami, Komisja winna konsekwentnie ją stosować
względem każdej ze stron, a nie tylko niektórych z nich, arbitralnie przez siebie wybranych.
W rozpoznawanej sprawie Komisja stosowała zasady doręczenia pism z KPA, a więc kierowała korespondencję
listową za zwrotnym potwierdzeniem odbioru do wszystkich podmiotów poza H.Ż. - adresatem decyzji Prezydenta
m.st. Warszawy o przyznaniu odszkodowania. Wobec H.Ż. Komisja zastosowała zawiadomienie poprzez ogłoszenie
w BIP, pomimo tego, że w sprawie tej nie występują inne strony, a adres H.Ż. był znany i nie uległ zmianie. Mając na
uwadze, że wybrany przez Komisję sposób prowadzenia sprawy spowodował pozbawienie H.Ż. udziału w całym
postępowaniu rozpoznawczym, NSA stwierdził, że w sprawie doszło do naruszenia zasady zaufania do władzy
publicznej wyrażonej w art. 8 § 1 KPA.
Wyrok NSA z 18.10.2023 r., I OSK 2038/21, 








Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzję Komisji w sprawie przyznania odszkodowania, argumentując naruszenie zasad zawiadamiania stron. NSA podkreślił, że Komisja powinna konsekwentnie stosować wybrany tryb komunikacji ze wszystkimi stronami, a nie tylko wybranymi.