Jawność informacji publicznej a ochrona prywatności

Kolizja między zasadą jawności informacji publicznej a ochroną prywatności osób fizycznych stanowi podstawę analizy przeprowadzonej przez WSA w Poznaniu. Skarga dotyczyła udostępnienia zanonimizowanego wyroku, gdzie Skarżący zarzucił brak odpowiedniej ochrony danych. Organ argumentował, że spełnił wymogi DostInfPubU, dostarczając anonimizowaną kopię. Spór dotyczył interpretacji i zakresu anonimizacji danych osobowych w kontekście prawa do informacji publicznej.

Tematyka: jawność informacji publicznej, ochrona prywatności, zanonimizowane dane, decyzja odmowna, kolizja praw, anonimizacja danych, prawo do informacji publicznej

W razie kolizji między zasadą jawności informacji publicznej, a ochroną prywatności i danych osobowych
osób fizycznych, dopuszczalny jest jedynie taki sposób udostępniania informacji publicznej, który nie
naruszy dóbr chronionych, czyli anonimizacja danych, przede wszystkim danych wrażliwych. Jeżeli nie ma
takiej możliwości, powinna zostać wydana decyzja odmowna.
Skarga do WSA w Poznaniu
M.S. (dalej: Skarżący) wniósł do WSA w Poznaniu skargę na bezczynność Prezesa Sądu (dalej: Organ)
w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej i zarzucił naruszenie art. 61 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 5 ust. 2
ustawy z 6.9.2021 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej: DostInfPubU), art. 10 ust.
1 DostInfPubU i art. 13 ust. 2 DostInfPubU. W uzasadnieniu wskazano, że pismem z 3.7.2023 r. Skarżący wniósł
o udostępnienie informacji publicznej w postaci kopii zanonimizowanego wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy
w G. w sprawie o sygn. akt [...] Prokuratury Rejonowej w G. oraz wskazania sygnatur spraw cywilnych, zakończonych
wydaniem wyroku, w których stroną pozwaną był Skarb Państwa - Dyrektor Zakładu Karnego w G., toczących się
przed ww. Sądem w latach 2015 - 2023. W ocenie Skarżącego przesłana mu kopia wyroku została zbyt obszernie
i tym samym nieprawidłowo zanonimizowana.
Stanowisko Organu
W ocenie Organu Skarżący błędnie zarzuca bezczynność gdyż Organ udostępnił zanonimizowany wyrok, zgodnie
z wnioskiem. Obowiązkiem Organu, z uwagi art. 5 ust. 2 DostInfPubU, było udostępnienie wyroku w taki sposób, by
zapobiec dostępowi do konkretnych informacji, jakie naruszałyby prywatność osoby, której wyrok dotyczy lub innych
osób w nim wskazanych, co w praktyce oznacza udostępnienie dokumentów odpowiednio zanonimizowanych. Aby
sformułować adekwatną ocenę w tym zakresie należy zweryfikować, czy dane ujawnione jako informacja publiczna
dotykają tej sfery prywatności, która powinna zostać niejawna z uwagi na dobro osoby. Organ dokonując
anonimizacji wyroku oceniał, jaki jej zakres zapewni ochronę prywatności wymienionych w nim osób w sposób
realny, a nie tylko pozorny. Organ miał na względzie w szczególności fakt, iż Skarżący domagając się udostępnienia
wyroku w konkretnej sprawie, posiadał zapewne wiedzę, kogo wyrok ten dotyczy, a także jaki jest charakter
przestępstw, których orzeczenie dotyczy (w szczególności fakt, iż art. 207 § 1 i 1a KK, wskazany w wyroku, dotyczy
znęcania się fizycznego lub psychicznego nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub
przemijającym stosunku zależności od sprawcy oraz osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub
fizyczny), a także okoliczność, iż orzeczenie zawiera dane osobowe zarówno oskarżonego, jak i osób
pokrzywdzonych oraz szczegółowy opis czynu będącego przedmiotem rozstrzygnięcia). Organ brał pod uwagę
również to, że uzyskiwanie wiedzy o treści orzeczenia wydanego w konkretnej sprawie (de facto uzyskiwanie dostępu
do informacji z konkretnej sprawy) powinno odbywać się w trybie art. 156 KPK, a udostępnienie orzeczenia w trybie
DostInfoPublU nie może tego trybu zastępować.
Istota sporu
Przedmiotem skargi jest bezczynność Prezesa Sądu polegająca na udostępnieniu Skarżącemu żądanych przez
niego informacji w postaci zbyt obszernie i tym samym nieprawidłowo zanonimizowanego wyroku. Bezczynność
w zakresie dostępu do informacji publicznej występuje wyłącznie wtedy, gdy wniosek o udzielenie informacji dotyczy
informacji publicznej, a jego adresatem jest podmiot zobowiązany do jej udzielenia. Ma ona miejsce wówczas, gdy
we wskazanym w art. 13 ust. 1 DostInfPubU terminie zobowiązany podmiot nie udzieli żądanej informacji lub nie
podejmie nakazanych prawem czynności zmierzających do powiadomienia o przyczynach zwłoki i o dodatkowym
terminie albo, podejmując te czynności, nie udzieli informacji w maksymalnym 2 miesięcznym terminie, albo wreszcie
nie wyda na zasadach przewidzianych w KPA decyzji o odmowie udostępnienia żądanej informacji publicznej.
Prawo do informacji publicznej
Na podstawie art. 5 DostInfPubU prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu:
• w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych
tajemnic ustawowo chronionych (art. 5 ust. 1 DostInfPubU);
• ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy (art. 5 ust. 2 DostInfPubU)
• w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o przymusowej restrukturyzacji (art. 5 ust. 2a DostInfPubU),

• w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z 12.2.2010 r. o rekapitalizacji niektórych instytucji oraz
o rządowych instrumentach stabilizacji finansowej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 505) (art. 5 ust. 2b DostInfPubU).
Jeżeli jednak żądane informacje publiczne podlegają ochronie, to wówczas podmiot zobowiązany do udostępnienia
informacji publicznej powinien wydać - na podstawie art. 16 ust. 1 DostInfPubU - decyzję o odmowie jej
udostępnienia w tym zakresie.
Oznacza to, że w przypadku kolizji praw konstytucyjnie i ustawowo chronionych (prawa do prywatności
i prawa dostępu do informacji publicznej) niezbędne jest ich wyważenie, które nie może prowadzić do
generalnego wyłączenia prawa do informacji publicznej w określonej kategorii spraw. W przypadku potrzeby
zapewnienia ochrony prywatności osób fizycznych podmioty zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej
powinny poprzestać na takim zanonimizowaniu danych wrażliwych, aby nie istniała obiektywna możliwość poznania
ich po zapoznaniu się z informacją publiczną. Skoro tożsamość osoby fizycznej można określić bezpośrednio lub
pośrednio, w szczególności przez powołanie się na jeden lub kilka specyficznych czynników określających cechy
fizyczne, fizjologiczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne tej osoby, to odmowa ujawnienia owych
czynników choćby poprzez ich anonimizację powinna być najczęściej uznana za wystarczający sposób
ochrony tożsamości, a przez to prywatności osoby fizycznej. Rzeczą podmiotu zobowiązanego do
udostępniania informacji jest bowiem dokonanie takiej anonimizacji, która uniemożliwi identyfikację osób objętych
żądaniem udostępnienia informacji publicznej (wyrok WSA w Poznaniu z 5.6.2013 r., IV SA/Po 23/13,
).
Dopiero w razie uznania, że istnieje potrzeba ochrony prywatności określonej osoby lub osób, a celu tego
w dostateczny sposób nie spełni anonimizacja danych wrażliwych osób uczestniczących w takim postępowaniu,
organ powinien wydać decyzję administracyjną odmawiającą udostępnienia konkretnej informacji publicznej,
powołując się na ograniczenia zawarte w art. 5 ust. 2 DostInfPubU.
Stanowisko WSA w Poznaniu
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy WSA w Poznaniu wskazał, że Organ przesłał
Skarżącemu kopię wyroku tak zanonimizowanego, że absolutnie nic z niego nie wynikało. Można było jedynie
dowiedzieć się, jaki sędzia prowadził sprawę i jakiego naruszenia sprawa dotyczyła. Przesłanie wyroku w takiej
formie nie spełnia jakichkolwiek standardów i zaprzecza celom DostInfoPublU.
W kontekście argumentów podniesionych przez Organ WSA w Poznaniu wskazał, że w sytuacji, gdy w ocenie
organu żądane informacje nie mogą być udostępnione ze względu na wystąpienie okoliczności z art. 5 ust. 1 i 2
DostInfPubU lub we wskazanych w tym przepisie ustawach szczególnych, to adresat wniosku zobowiązany jest
podjąć rozstrzygnięcie o odmowie udostępnienia informacji publicznej w tym zakresie, które przybiera formę decyzji
administracyjnej. WSA w Poznaniu podziela stanowisko wyrażone w orzecznictwie NSA (wyrok NSA z 9.12.2021 r.,
III OSK 4728/21,
), iż w razie kolizji między zasadą jawności informacji publicznej, a ochroną
prywatności i danych osobowych osób fizycznych, dopuszczalny będzie jedynie taki sposób udostępniania
informacji publicznej, który nie naruszy dóbr chronionych, czyli anonimizacja danych, przede wszystkim
danych wrażliwych. Jeżeli nie ma takiej możliwości, a anonimizacja nie zapewnia pełnej ochrony w zakresie
poszanowania prawa do życia prywatnego powinna zostać wydana decyzja odmowna. W związku
z powyższym WSA w Poznaniu zobowiązał Organ do wydania ww. rozstrzygnięcia.

Komentarz
Rozpatrując stan faktyczny ustalony w sprawie WSA w Poznaniu wypowiedział się na temat metodyki postępowania
podmiotu zobowiązanego do udostępnienia wnioskowanych informacji publicznych w przypadku stwierdzenia kolizji
pomiędzy zasadą jawności informacji publicznych, a ochroną prywatności osoby fizycznej. WSA w Poznaniu
przypomniał, że w takiej sytuacji należy udostępnić informacje (pochodzące w rozpatrywanej sprawie z wyroku sądu
karnego) po uprzednim dokonaniu ich anonimizacji. Dopiero, gdy postępowanie to okaże się niemożliwe, tzn.
zanonimizowany dokument nie będzie posiadał żadnego waloru informacyjnego, należy odmówić udostępnienia
informacji. Takiego rozstrzygnięcia zabrakło w sprawie.

Wyrok WSA w Poznaniu z 27.3.2024 r., IV SAB/Po 156/23,

WSA w Poznaniu podkreślił, że w razie kolizji między jawnością informacji publicznej a ochroną prywatności należy preferować anonimizację danych wrażliwych. Decyzja odmowna powinna być ostatecznością w przypadku braku możliwości zapewnienia pełnej ochrony prywatności. Brak jednoznacznej identyfikacji osób objętych informacją publiczną jest kluczowy dla zachowania prywatności.