Zasady reprezentacji osoby fizycznej w postępowaniu
Katalog osób mogących być pełnomocnikiem strony, będącej osobą fizyczną w postępowaniu administracyjnym został określony w art. 35 § 1 PostAdmU. Sprawa dotyczyła skargi na bezczynność Wojewody Dolnośląskiego w przedmiocie zezwolenia na pobyt czasowy, wniesionej przez Stronę skarżącą. W rezultacie braku umocowania pełnomocnika do działania w imieniu skarżącej, skarga została odrzucona przez WSA we Wrocławiu.
Tematyka: pełnomocnik, osoba fizyczna, postępowanie administracyjne, skarga, odrzucenie, art. 35 PostAdmU, WSA, Wrocław, umocowanie, braki formalne
Katalog osób mogących być pełnomocnikiem strony, będącej osobą fizyczną w postępowaniu administracyjnym został określony w art. 35 § 1 PostAdmU. Sprawa dotyczyła skargi na bezczynność Wojewody Dolnośląskiego w przedmiocie zezwolenia na pobyt czasowy, wniesionej przez Stronę skarżącą. W rezultacie braku umocowania pełnomocnika do działania w imieniu skarżącej, skarga została odrzucona przez WSA we Wrocławiu.
Katalog osób mogących być pełnomocnikiem strony, będącej osobą fizyczną, w postępowaniu administracyjnym został określony w sposób wyczerpujący w art. 35 § 1 PostAdmU. Stan faktyczny sprawy Pismem z 5.12.2023 r. N.K. (dalej: Strona skarżąca) wniosła skargę na bezczynność Wojewody Dolnośląskiego w przedmiocie zezwolenia na pobyt czasowy. Skarga została podpisana przez G.S. Do skargi załączono m.in. skan pełnomocnictwa, jednakże nie wynikało z niego umocowanie do działania w imieniu Strony skarżącej, zgodnie z wymogami art. 35 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634; dalej: PostAdmU). W związku z powyższym, WSA we Wrocławiu wezwał G.S. do złożenia, w terminie siedmiu dni, pod rygorem odrzucenia skargi, oświadczenia, którym z podmiotów wymienionych w art. 35 PostAdmU jest. Wezwanie to doręczono 20.2.2024 r., co wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru korespondencji, znajdującego się w aktach sprawy. Niemniej jednak wezwanie pozostało bezskuteczne. Pismami z 9.1.2024 r. oraz 5.3.2024 r. złożono oświadczenia o cofnięciu skargi. Stan prawny Mając na uwadze ustalony stan faktyczny i znajdujący do niego zastosowanie, przedstawiony poniżej, stan prawny, WSA we Wrocławiu uznał, że przedmiotową skargę należało odrzucić. Zgodnie bowiem z art. 57 § 1 PostAdmU, skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym. Z kolei w myśl art. 34 PostAdmU strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników. Pełnomocnik jest zaś (zgodnie z art. 37 § 1 PostAdmU) zobowiązany złożyć przy pierwszej czynności procesowej (tj. w rozpoznawanej sprawie - jednocześnie ze skargą) pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa oraz inne dokumenty wykazujące umocowanie pełnomocnika w sprawie. Z kolei katalog osób mogących być pełnomocnikiem Strony skarżącej określony został w art. 35 § 1 PostAdmU, zgodnie z którym pełnomocnikiem strony może być adwokat lub radca prawny, a ponadto inny skarżący lub uczestnik postępowania, jak również małżonek, rodzeństwo, wstępni lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia, a także inne osoby, jeżeli przewidują to przepisy szczególne. Pełnomocnikiem zaś osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Dotyczy to również państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej (art. 35 § 2 PostAdmU). Jednocześnie osoba prawna lub zarząd spółki partnerskiej świadczący na podstawie odrębnych przepisów pomoc prawną przedsiębiorcy, osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej, mogą udzielić pełnomocnictwa procesowego - w imieniu podmiotu, któremu świadczą pomoc prawną - adwokatowi lub radcy prawnemu, jeżeli zostały do tego upoważnione przez ten podmiot (art. 35 § 3 PostAdmU). W konsekwencji z art. 35 § 1 PostAdmU wynika ściśle określony krąg osób mogących zastępować Stronę skarżącą, będącą osobą fizyczną, jako jej pełnomocnik. Zgodnie natomiast z art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU, sąd odrzuca skargę, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi. Postanowienie w tym przedmiocie może być wydane na posiedzeniu niejawnym (art. 58 § 3 PostAdmU). Stanowisko WSA we Wrocławiu Przenosząc powyższe rozważania na temat zasad reprezentacji osoby fizycznej w postępowaniu sądowoadministracyjnym na grunt rozpatrywanej sprawy WSA we Wrocławiu wskazał, że w okolicznościach niniejszej sprawy skarga została podpisana przez pełnomocnika - G.S. W dołączonym do skargi pełnomocnictwie, pełnomocnik ten nie wykazał, że należy do kręgu osób, o których mowa w art. 35 § 1 PostAdmU. Wobec tego, WSA we Wrocławiu, w toku czynności wyjaśniających, wzywał do usunięcia braków formalnych skargi pod rygorem jej odrzucenia, poprzez złożenie oświadczenia, którym z podmiotów wymienionych w art. 35 PostAdmU jest G.S. Wezwanie pozostało jednak bezskuteczne. Pomimo skutecznego doręczenia, którą to okoliczność potwierdzają dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, nie uczyniono zadość żądaniu w nim sformułowanemu. Wobec tego, tj. nieuzupełnienia w wyznaczonym terminie braku formalnego skargi, wniesioną skargę należało odrzucić. Z powyższych względów WSA we Wrocławiu na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU orzekł o odrzuceniu ww. skargi. Na marginesie WSA we Wrocławiu wskazał, że cofnąć można jedynie skargę skutecznie wniesioną, a więc wolną od braków formalnych i fiskalnych. Innymi słowy, badanie dopuszczalności złożonego oświadczenia o cofnięciu skargi, jak i umorzenie postępowania sądowego na podstawie art. 161 § 1 pkt 1 PostAdmU, może mieć miejsce tylko wówczas, gdy skarga została wniesiona skutecznie. To w rozpatrywanej sprawie nie miało miejsca z uwagi na nieuzupełnienie braków formalnych skargi. Komentarz Na tle stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy WSA we Wrocławiu wypowiedział się na temat rodzajów podmiotów, które mogą wystąpić w postępowaniu sądowoadministracyjnym w roli pełnomocników. Zagadnienie to określa art. 35 PostAdmU, który daje podstawę do wyróżnienia: (i) pełnomocników profesjonalnych (zajmujących się zawodowo świadczeniem usług prawniczych) oraz (ii) pełnomocników, których łączą ze stroną więzy osobiste bądź procesowe w toczącym się postępowaniu (postanowienie WSA w Opolu z 16.12.2016 r., II SA/Op 545/16; ). Wyliczenie zawarte w tym przepisie ma charakter wyczerpujący, a katalog pełnomocników strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest zamknięty. Innymi słowy, osoby niewymienione w art. 35 PostAdmU nie mogą występować w charakterze pełnomocnika strony w postępowaniu przed sądem administracyjnym, chociażby udzielono im pełnomocnictwa do działania za mocodawcę na podstawie art. 98 KC (postanowienie WSA w Gdańsku z 4.12.2006 r., II SA/Gd 15/06, ). Pełnomocnikiem osoby fizycznej może więc zostać wyłącznie członek rodziny należący do jednej z grup wskazanych w sposób wyraźny w art. 35 § 1 PostAdmU. W charakterze pełnomocnika nie może zatem - jak wylistowano w doktrynie i orzecznictwie - występować przykładowo: • teść (postanowienie NSA z 12.4.2006 r., II OZ 397/06; ); • kuzyn (postanowienie WSA w Warszawie z 25.8.2017 r., I SA/Wa 340/17, ); • zięć (postanowienie WSA w Bydgoszczy z 30.8.2016 r., II SA/Bd 526/16, ); • wuj (postanowienie WSA w Białymstoku z 17.1.2006 r., II SA/Bk 996/05, ); • wstępny niebędący rodzicem (postanowienie WSA w Gliwicach z 10.3.2009 r., IV SA/Gl 893/08, ). Jednocześnie należy mieć na uwadze, że krąg osób uprawnionych do reprezentowania strony w postępowaniu administracyjnym i w postępowaniu przed sądami administracyjnymi został uregulowany odmiennie. Jak wskazał bowiem WSA w Łodzi w postanowieniu z 10.10.2018 r., III SA/Łd 510/18, , postępowanie administracyjne i postępowanie sądowoadministracyjne to dwa odrębne postępowania. Postępowanie sądowoadministracyjne nie jest kolejną instancją postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 40 PostAdmU zakres, czas trwania i skutki umocowania szerszego niż pełnomocnictwo, o którym mowa w art. 36, ocenia się według treści pełnomocnictwa oraz przepisów prawa cywilnego. Pełnomocnictwo wskazujące, że umocowanie zostało udzielone w granicach postępowania administracyjnego, nie stanowi legitymacji do reprezentacji strony w postępowaniu sądowym. Co więcej, fakt występowania pełnomocnika w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w tym charakterze w postępowaniu administracyjnym, poprzedzającym wydanie zaskarżonej decyzji nie ma żadnego znaczenia. W postępowaniu administracyjnym wskazany brak należytej reprezentacji strony w zasadzie nie występuje ze względu na nieograniczony krąg osób, które mogą występować jako pełnomocnik (art. 33 § 1 KPA). Odmiennie - jak wskazano powyżej - uregulowana jest sytuacja w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, gdzie krąg osób mogących występować w charakterze pełnomocnika strony jest znacznie zawężony (postanowienie WSA w Lublinie z 14.7.2008 r., II SA/Lu 374/08, ). W postanowieniu NSA z 19.6.2013 r., II GSK 1024/13, , zaprezentowano pogląd, zgodnie z którym w sytuacji, gdy skargę wnosi osoba, jaka nie jest profesjonalnym pełnomocnikiem i pomimo wezwania sądu nie jest w stanie wykazać, że jest podmiotem legitymowanym do występowania w charakterze pełnomocnika, przewodniczący, na podstawie art. 49 § 1 PostAdmU, powinien wezwać bezpośrednio stronę do uzupełnienia braków formalnych skargi poprzez jej podpisanie. Odrzucenie skargi, złożonej przez nieprofesjonalnego pełnomocnika, który w wyznaczonym terminie nie wykazał swoich uprawnień do reprezentowania strony, bez uprzedniego wezwania osobiście strony do podpisania pisma, jest zatem niedopuszczalne. Z treści analizowanego rozstrzygnięcia nie wynika, czy mamy w nim do czynienia z pełnomocnikiem nie będącym profesjonalistą. Postanowienie WSA we Wrocławiu z 4.4.2024 r., II SAB/Wr 473/23,
WSA we Wrocławiu odrzucił skargę ze względu na brak umocowania pełnomocnika do działania w imieniu Strony skarżącej. Stan faktyczny oraz prawny sprawy został szczegółowo analizowany, co doprowadziło do podjęcia decyzji o odrzuceniu skargi zgodnie z art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU.