Przesłanki zawieszenia postępowania egzekucyjnego

Organ egzekucyjny nie może stosować przepisów KPA o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 18 EgzAdmU, a wyczerpujące wyliczenie przesłanek zawieszenia postępowania egzekucyjnego zawarte jest w art. 56 § 1 EgzAdmU. Sprawa dotyczy wniosku K.B. o zawieszenie postępowania egzekucyjnego ze względu na postępowanie karno-skarbowe w Niemczech.

Tematyka: postępowanie egzekucyjne, zawieszenie postępowania, przesłanki zawieszenia, art. 56 EgzAdmU, art. 18 EgzAdmU, organ egzekucyjny, Naczelny Sąd Administracyjny, KPA

Organ egzekucyjny nie może stosować przepisów KPA o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 18 EgzAdmU, a wyczerpujące wyliczenie przesłanek zawieszenia postępowania egzekucyjnego zawarte jest w art. 56 § 1 EgzAdmU. Sprawa dotyczy wniosku K.B. o zawieszenie postępowania egzekucyjnego ze względu na postępowanie karno-skarbowe w Niemczech.

Organ egzekucyjny nie może odpowiednio stosować na podstawie art. 18 EgzAdmU przepisów KPA
o zawieszeniu postępowania, wyczerpujące wyliczenie przesłanek zawieszenia postępowania egzekucyjnego
zostało bowiem zawarte w art. 56 § 1 EgzAdmU.
Stan faktyczny
K.B. wniósł o zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w G.
We wniosku K.B. wyjaśnił, że podstawą określenia wysokości należności jest wyrok niemieckiego sądu wydany
w związku z nielegalnym przewozem tytoniu samochodem zarejestrowanym na niego. Jednak Sąd Rejonowy w G.
wydał wyrok, w którym uznał D.S. za winnego podrobienia wniosku o rejestrację pojazdu, którym przewożono tytoń.
W związku z tym K.B. ubiega się o wznowienie postępowanie przed niemieckim sądem karnym oraz skierował do
niemieckiego urzędu skarbowego wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Na pytanie organu
egzekucyjnego wierzyciel poinformował jednak, że nie uwzględnił wniosku o zawieszenie postępowania i nakazał
jego kontynuowanie. W związku z tym Naczelnik Urzędu Skarbowego w G. odmówił zawieszenia postępowania
egzekucyjnego, a Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Z. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie
wyjaśniając, że zgodnie z art. 56 § 1 ustawy z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U.
z 2023 r. poz. 2505; dalej: EgzAdmU) zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie zależy od uznania organu
egzekucyjnego, tylko od zaistnienia przesłanek wymienionych w tym przepisie, a żadna z nich nie została w tej
sprawie spełniona.
Zarzuty skargi
K.B. w skardze dowodził, że art. 56 § 1 pkt 5 EgzAdmU dopuszcza możliwość zawieszenia postępowania
egzekucyjnego w innych przypadkach przewidzianych w ustawach. Zdaniem Skarżącego zawarte w art. 18
EgzAdmU odesłanie do odpowiedniego stosowania w postępowaniu egzekucyjnym w administracji przepisów KPA,
pozwala na zawieszenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 97 KPA w sytuacji, gdy wydanie decyzji
zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia przez inny organ lub sąd. Skarżący podkreślił, że organy administracji, na
zasadzie uznania wzajemnych orzeczeń zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, związane są prawomocnym
wyrokiem karnym skazującym. Skoro więc w Niemczech toczy się postępowanie o wznowienie postępowania
karnego, to do czasu zakończenia tego postępowania postępowanie egzekucyjne w Polsce powinno zostać
zawieszone.
Orzeczenie WSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim oddalił skargę. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że
postępowanie w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego nie umożliwia kwestionowania
zasadności wystawienia tytułu egzekucyjnego czy też prawidłowości jego realizacji. Dlatego stosowanie przepisów
stanowiących podstawę zawieszenia musi być oparte na wyniku ścisłej ich wykładni, aby nie niweczyć celem
postępowania egzekucyjnego jakim jest doprowadzenie do przymusowej realizacji obowiązku, z którego
zobowiązany nie wywiązuje się dobrowolnie. Jeżeli organ nie zawiesza postępowania z urzędu i nie wnioskuje o nie
sam wierzyciel to żądanie zobowiązanego musi opierać się na okolicznościach, które spełniają jedną z ustawowych
przesłanek zawieszenia wymienionych w art. 56 § 1 EgzAdmU. W tej sprawie nie wystąpiła żadna z nich.
Sąd stwierdził, że instytucja zawieszenia postępowania egzekucyjnego została całościowo uregulowana
w EgzAdmU, w konsekwencji organ nie mógł zawiesić postępowania na podstawie art. 18 EgzAdmU w zw. z art. 97 §
1 pkt 4 KPA. Przepis art. 18 EgzAdmU odsyła do stosowania przepisów KPA, jednak przepisy te na gruncie
postępowania egzekucyjnego mogą być stosowane jedynie uzupełniająco w przypadkach, gdy regulacja EgzAdmU
okaże się niekompletna. Zawarte w treści art. 56 § 1 pkt 5 EgzAdmU znajduje się odesłanie do przesłanek
zawieszenia postępowania egzekucyjnego zawartych w innych ustawach, jednak w ocenie Sądu celem ustawodawcy
było odesłanie do uregulowań szczególnych, nie zaś KPA.
Dodatkowo Sąd wskazał, że zgodnie z art. 97 § 1 pkt 4 KPA organ administracji publicznej zawiesza postępowanie,
gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny
organ lub sąd. Skarżący oświadczył, że dopiero stara się o wznowienie postępowania i brak jest dowodów, iż
postępowanie karne w niemieckim sądzie zostało wznowione. Nie można więc uznać, że w dacie wydania
zaskarżonego postanowienia istniało zagadnienie wstępne.
Stanowisko NSA




Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną K.B. Przyczyny zawieszenia postępowania egzekucyjnego
zostały enumeratywnie wymienione w art. 56 § 1 EgzAdmU. Na podstawie tej regulacji postępowanie egzekucyjne
ulega zawieszeniu w całości lub w części: w razie wstrzymania wykonania, odroczenia terminu wykonania obowiązku
albo rozłożenia na raty spłat należności pieniężnej; w razie śmierci zobowiązanego, jeżeli obowiązek nie jest ściśle
związany ze zobowiązanym, a jest prowadzona egzekucja z rzeczy lub prawa majątkowego, które nie wygasło
wskutek śmierci zobowiązanego; w razie utraty przez zobowiązanego zdolności do czynności prawnych i braku jego
przedstawiciela ustawowego; na żądanie wierzyciela; w innych przypadkach przewidzianych w ustawach. Naczelny
Sąd Administracyjny podzielił pogląd, że choć art. 18 EgzAdmU odsyła do stosowania przepisów KPA, to jednak
istotny jest zakres i sposób stosowania tych przepisów, czyli odpowiednio. Odpowiednie stosowanie oznacza, że
niektóre regulacje znajdą zastosowanie wprost, inne stosować należy z modyfikacjami, a jeszcze inne w ogóle nie
będą miały zastosowania. Przepisy KPA na gruncie postępowania egzekucyjnego mogą być stosowane
jedynie uzupełniająco, w przypadkach gdy regulacja EgzAdmU okaże się niekompletna. NSA stwierdził, że
EgzAdmU zawiera samodzielne, charakterystyczne dla tego postępowania, przesłanki jego zawieszenia,
wskazane w art. 56 § 1 EgzAdmU. Z uwagi na wyczerpujące wyliczenie przesłanek w tym przepisie należy
uznać, że organ egzekucyjny nie może stosować odpowiednio przepisów KPA o zawieszeniu postępowania.
Rozpatrywanie przez niemiecki sąd wniosku o wznowienie postępowania karnego, którego efektem było nałożenie
podatku na skarżącego, nie może więc prowadzić do zawieszenia postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 97
§ 1 pkt 4 KPA.
Wyrok NSA z 12.1.2024 r., III FSK 3633/21, 








Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną K.B. podtrzymując, że organ egzekucyjny nie może stosować przepisów KPA w kwestii zawieszenia postępowania egzekucyjnego z uwagi na wyczerpujące przesłanki zawieszenia określone w art. 56 § 1 EgzAdmU.