Czynny udział strony w postępowaniu

Dla skuteczności zarzutu pozbawienia strony możliwości czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym, koniecznym jest wykazanie, że zarzucane uchybienie uniemożliwiło stronie przeprowadzenie konkretnych czynności procesowych, a w następstwie realizację przysługujących jej praw i nie mogło być konwalidowane na późniejszych etapach tego postępowania, jak również, że naruszenie to miało istotny wpływ na wynik sprawy. Decyzją z 19.10.2023 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Piotrkowie Trybunalskim utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy T. z 11.8.2023 r. w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za nieosiągnięcie wymaganego poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów.

Tematyka: czynny udział strony, postępowanie administracyjne, zarzut pozbawienia strony, samorządowe kolegium odwoławcze, kara pieniężna, recykling odpadów, przygotowanie do ponownego użycia, art. 10 KPA, pełnomocnik, materiał dowodowy, wytyczne SKO, decyzja WSA, zmiana decyzji

Dla skuteczności zarzutu pozbawienia strony możliwości czynnego udziału w toczącym się postępowaniu
administracyjnym, koniecznym jest wykazanie, że zarzucane uchybienie uniemożliwiło stronie
przeprowadzenie konkretnych czynności procesowych, a w następstwie realizację przysługujących jej praw
i nie mogło być konwalidowane na późniejszych etapach tego postępowania, jak również, że naruszenie to
miało istotny wpływ na wynik sprawy.
Stanowisko SKO
Decyzją z 19.10.2023 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Piotrkowie Trybunalskim (dalej: SKO), po
rozpatrzeniu odwołania F. Sp. z o.o. z siedzibą w Z. (dalej: Skarżąca Spółka), utrzymało w mocy decyzję Wójta
Gminy T. (dalej: Organ pierwszej instancji) z 11.8.2023 r. w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za nieosiągnięcie
wymaganego poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów. Organy ustaliły, że Skarżąca
Spółka prowadzi działalność usługową w zakresie odbierania odpadów komunalnych i jako taka jest zobligowana do
osiągnięcia w danym roku kalendarzowym w odniesieniu do masy odebranych przez siebie odpadów komunalnych,
poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu. W 2021 r. wymagany poziom wynosił 20%, zaś w 2022
r. - 25%. Nieosiągnięcie przez Spółkę wymaganego prawem poziomu przygotowania do ponownego użycia
i recyklingu odpadów komunalnych, a co za tym idzie niewypełnienie ciążącego na Spółce obowiązku wynikającego
z art. 9g ustawy z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 399; dalej:
CzystGmU), stanowiło podstawę do wymierzenia Skarżącej Spółce kary pieniężnej na podstawie art. 9x ust. 2 pkt 1
i ust. 3 CzystGmU.
Niezależnie od podjętego rozstrzygnięcia SKO za trafny uznało zarzut Skarżącej Spółki naruszenia art. 40 § 2 KPA
w zw. z art. 10 § 1 KPA i art. 8 § 1 KPA. Jednakże stwierdzone uchybienie nie miało istotnego znaczenia dla
rozstrzygnięcia sprawy, tym samym zarzut nie mógł odnieść zamierzonego skutku. Zawiadomienie z 31.7.2023 r.
o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym zostało bowiem nieprawidłowo
skierowane do samej Skarżącej Spółki i doręczone jej 4.8.2023 r., a nie ustanowionemu przez nią pełnomocnikowi.
Niemniej jednak podnosząc zarzut naruszenia art. 10 § 1 KPA, strona powinna nie tylko wykazać, że takie
naruszenie istotnie miało miejsce, ale ponadto, iż miało ono istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.
W rozpatrywanej sprawie pełnomocnik Skarżącej Spółki powołał się jedynie na okoliczność, że Skarżąca Spółka
została pozbawiona możliwości zweryfikowania, czy Organ pierwszej instancji uzupełnił materiał dowodowy
w sprawie, zgodnie z wytycznymi SKO zawartymi w decyzji z 23.6.2023 r.
Stanowisko Skarżącej Spółki
W skardze do WSA w Łodzi Skarżąca Spółka ponowiła zarzut naruszenia art. 40 § 2 KPA w zw. z art. 10 § 1 KPA
i art. 8 § 1 KPA, poprzez przyjęcie przez SKO, że naruszenie przez Organ pierwszej instancji ww. unormowań nie ma
istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, podczas gdy naruszenie to ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia,
doprowadziło bowiem do wydania decyzji, pomimo naruszenia zasady czynnego udziału strony w postępowaniu. Nie
przedstawiono szczegółowej argumentacji dla poparcia ww. stanowiska.
Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym
Odnosząc się do ww. zarzutu WSA w Łodzi uznał go za trafny, choć nierzutujący w istotnym stopniu na wynik
sprawy. Dla uzasadnienia zajętego stanowiska WSA w Łodzi odniósł się do stanu prawnego znajdującego
zastosowanie w sprawie i wskazał, że zgodnie z art. 10 § 1 KPA organy administracji publicznej obowiązane są
zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im
wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Stosownie zaś do art. 40 § 2
KPA jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi.
Przenosząc powyżej wskazane regulacje na stan faktyczny zaistniały w rozpatrywanej sprawie WSA w Łodzi
wskazał, że z zebranego w sprawie materiału aktowego wynika, że Skarżąca Spółka w toku kontrolowanego
postępowania ustanowiła pełnomocnika w osobie adwokata D.M., któremu - zgodnie z dyspozycją art. 40 § 2 KPA -
organy powinny doręczać wszelką korespondencję. WSA w Łodzi wskazał, że wbrew tej zasadzie zawiadomienie
z 31.7.2023 r. o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym zostało doręczone
samej Skarżącej Spółce 4.8.2023 r., z pominięciem jej pełnomocnika. Zdaniem WSA w Łodzi powyższe uchybienie
choć oczywiste, nie rzutuje istotnie na wynik sprawy.
W ugruntowanym orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się bowiem, że uchybienie art. 10 § 1 KPA
może stanowić podstawę uchylenia decyzji jedynie wówczas gdy wykaże się, że naruszenie to miało wpływ

na wynik sprawy. Innymi słowy, strona musi wykazać, że gdyby do takiego uchybienia nie doszło, wynik
sprawy byłby odmienny. WSA w Łodzi podkreślił zatem, że dla skuteczności zarzutu pozbawienia strony
możliwości czynnego udziału w toczącym się postępowaniu administracyjnym koniecznym jest wykazanie, że
zarzucane uchybienie uniemożliwiło stronie przeprowadzenie konkretnych czynności procesowych, a w następstwie
realizację przysługujących jej praw i nie mogło być konwalidowane na późniejszych etapach tego postępowania, jak
również, że naruszenie to miało istotny wpływ na wynik sprawy. To do strony stawiającej zarzut należy więc
wykazanie istnienia związku przyczynowego między naruszeniem przepisów postępowania, a wynikiem sprawy.
Strona powinna wykazać, że niezawiadomienie jej przed wydaniem decyzji o zebraniu materiału dowodowego
i możliwości składania wniosków dowodowych uniemożliwiło jej dokonanie w danym postępowaniu konkretnej
czynności procesowej. Naruszenie art. 10 § 1 KPA ocenić należy z punktu widzenia uniemożliwienia stronie podjęcia
konkretnie wskazanej czynności procesowej oraz wpływu tego uchybienia na wynik sprawy (wyrok NSA z 20.6.2023
r., II OSK 2157/20,
i wyrok NSA z 23.11.2023 r., II OSK 563/21,
). Ponadto, jak wskazano w wyroku
NSA z 20.4.2023 r., doręczanie w toku postępowania pism samej stronie postępowania, a nie jej pełnomocnikowi,
stanowi naruszenie art. 40 § 2 KPA, ale takie naruszenie nie zawsze musi prowadzić do naruszenia art. 10 § 1 KPA.
Ocenę skutków pominięcia w danej sprawie pełnomocnika każdorazowo odnieść bowiem należy do okoliczności
konkretnej sprawy, przy jednoczesnym uwzględnieniu wpływu tego uchybienia na treść rozstrzygnięcia (wyrok NSA
z 20.4.2023 r., II GSK 310/20,
).
Przenosząc powyższe rozważania na temat wpływu naruszenia art. 10 KPA na wynik sprawy na grunt
rozpatrywanego stanu faktycznego WSA w Łodzi wskazał, że pełnomocnik Skarżącej Spółki, podnosząc zarzut tej
treści w odwołaniu od decyzji Organu pierwszej instancji, powielony następnie w skardze do WSA w Łodzi, stwierdził,
że Skarżąca Spółka została pozbawiona możliwości zweryfikowania, czy Organ pierwszej instancji uzupełnił materiał
dowodowy, zgodnie z wytycznymi SKO, zawartymi w decyzji z 23.6.2023 r., uchylającej decyzję Organu pierwszej
instancji i przekazującej sprawę do ponownego rozpatrzenia. Pełnomocnik Skarżącej Spółki nie wykazał jednak, jak
powyższe uchybienie rzutowało na wynik sprawy. Za niewystarczające w tym zakresie należy - zdaniem WSA
w Łodzi - uznać obszerne wywody skargi ograniczające się do ogólnikowego i gołosłownego wskazania, że
stwierdzone uchybienie miało wpływ na wynik sprawy. Pełnomocnik Skarżącej Spółki nie wskazał bowiem, jaki to był
wpływ, w czym się on przejawiał.
Rozstrzygnięcie WSA w Łodzi
WSA w Łodzi, działając na podstawie art. 151 PostAdmU oddalił skargę Spółki na decyzję SKO z 19.10.2023 r.
w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za nieosiągnięcie wymaganego poziomu recyklingu i przygotowania do
ponownego użycia odpadów oddala skargę.

Komentarz
Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym i obowiązek zapewnienia możliwości jej realizacji
przez organy prowadzące ww. postępowanie stanowi częsty temat rozważań tak doktryny, jak i orzecznictwa.
Jednym z jej przejawów jej prawidłowe doręczanie stronie wszelkiej korespondencji w sprawie, a tym samym
informowanie jej o kolejnych czynnościach podejmowanych w sprawie. Aby mówić o naruszeniu przedmiotowej
zasady pozwalającym na zmianę skarżonej decyzji, uchybienie organu musi mieć (istotny i realny) wpływ na wynik
sprawy. Wykazanie przedmiotowych okoliczności należy do samej strony skarżącej i wymaga od niej - jak podkreśla
się zgodnie w dotychczasowym orzecznictwie sądowoadministracyjnym - wskazania konkretnych czynności
procesowych, których nie mogła podjąć na skutek uchybienia organu ani też naprawić na późniejszych etapach
postępowania. Takiego wylistowania zabrakło w uzasadnieniu skargi wniesionej w rozpatrywanej sprawie. Dlatego
też przedmiotowy zarzut nie mógł być skuteczny.

Wyrok WSA w Łodzi z 12.3.2024 r., II SA/Łd 1079/23,

Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym i obowiązek zapewnienia możliwości jej realizacji przez organy prowadzące postępowanie stanowi częsty temat rozważań doktryny i orzecznictwa. Aby naruszenie tej zasady mogło skutkować zmianą decyzji organu, musi mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Brak wykazania konkretnych czynności procesowych, które nie mogły zostać podjęte z powodu uchybienia, skutkował odrzuceniem zarzutu.