Konsekwencje braku obsadzenia zarządu sp. z o.o.

W postanowieniu z 26.3.2024 r. NSA zaprezentował pogląd, zgodnie z którym jeśli skład zarządu sp. z o.o. pozostaje nieobsadzony, to spółka ta nie posiada organu uprawnionego do jej reprezentowania, co skutkuje zawieszeniem postępowania. Artykuł omawia konsekwencje braku obsadzenia zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie stanowiska WSA w Gliwicach i analizy przepisów KSH oraz PostAdmU.

Tematyka: brak obsadzenia zarządu, NSA, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentacja spółki, PostAdmU, konsekwencje, zawieszenie postępowania

W postanowieniu z 26.3.2024 r. NSA zaprezentował pogląd, zgodnie z którym jeśli skład zarządu sp. z o.o. pozostaje nieobsadzony, to spółka ta nie posiada organu uprawnionego do jej reprezentowania, co skutkuje zawieszeniem postępowania. Artykuł omawia konsekwencje braku obsadzenia zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie stanowiska WSA w Gliwicach i analizy przepisów KSH oraz PostAdmU.

W postanowieniu z 26.3.2024 r. NSA zaprezentował pogląd, zgodnie z którym jeśli skład zarządu sp. z o.o.
pozostaje nieobsadzony, to spółka ta nie posiada organu uprawnionego do jej reprezentowania, w związku
z czym zachodzi przesłanka obligująca NSA do zawieszenia postępowania w sprawie.
Stanowisko WSA w Gliwicach
WSA w Gliwicach wyrokiem z 9.10.2019 r., I SA/Gl 429/19, 
, uwzględnił skargę B. Sp. z oo. zs. w K. (dalej:
Spółka) na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach (dalej: Organ podatkowy) z 19.11.2018 r.
w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące od lutego 2013 r. do lipca 2013 r. i uchylił
zaskarżoną decyzję. Skargę kasacyjną od powyższego orzeczenia wniósł Organ podatkowy.
Reprezentacja sp. z o.o.
NSA w pierwszej kolejności zwrócił uwagę na stan prawny znajdujący zastosowanie w sprawie i wskazał, że w myśl
art. 201 § 1 KSH zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Zasadą jest zatem, że to zarząd reprezentuje
spółkę jako osobę prawną. Przepis ten wyznacza więc zarząd spółki jako organ upoważniony do jej
reprezentowania, a więc również do składania oświadczeń woli, w tym udzielania pełnomocnictw w imieniu spółki.
Jak wskazuje się w doktrynie art. 201 § 1 KSH nadaje zarządowi charakter organu wykonawczego, do którego
kompetencji należy po pierwsze prowadzenie spraw spółki (czyli podejmowanie decyzji gospodarczych – stosunki
wewnętrzne) i po drugie - jej reprezentowanie (czyli w szczególności składanie oraz przyjmowanie za spółkę
oświadczeń woli – stosunki zewnętrznych) (Z. Jara, KSH. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2024, 
/el.).
Należy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 26 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634; dalej: PostAdmU) zdolność do czynności w postępowaniu
w sprawach sądowoadministracyjnych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do
czynności prawnych, osoby prawne oraz organizacje społeczne i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 25
PostAdmU. Natomiast w myśl art. 28 § 1 PostAdmU, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne mające zdolność
sądową dokonują czynności w postępowaniu przez organy albo osoby uprawnione do działania w ich imieniu.
Z powyższych przepisów wynika, że osoba prawna może działać w procesie sądowoadministracyjnym
wówczas, gdy jej organy są zdolne do podjęcia czynności procesowych. Brak obsadzenia tych organów (np.
sytuacja, kiedy nikt w danej spółce nie pełni funkcji członka zarządu) oznacza, że osoba prawna nie ma
możliwości działania w postępowaniu sądowym. Jest to zatem brak w składzie organu strony,
uniemożliwiający jej działanie (postanowienie WSA w Poznaniu z 30.4.2014 r., II SA/Po 26/14, 
).
Rejestr Przedsiębiorców KRS
Przenosząc powyższe rozważania na temat organu uprawnionego do reprezentacji sp. z o.o. i zakresu jego
uprawnień na grunt rozpatrywanej sprawy, NSA wskazał, że na podstawie informacji z Rejestru Przedsiębiorców
Krajowego Rejestru Sądowego (dalej: KRS), aktualnej na 21.3.2022 r., ustalono, że skład zarządu Spółki pozostaje
nieobsadzony, a zatem Spółka nie posiada organu uprawnionego do jej reprezentowania. Zgodnie zaś z art. 166 § 1
pkt 5 KSH, zgłoszenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do sądu rejestrowego powinno zawierać nazwiska,
imiona i adresy albo adresy do doręczeń elektronicznych członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki.
W myśl natomiast art. 168 KSH również wszelkie zmiany danych powinny być ujawnione w rejestrze - wszelkie
zmiany danych wymienionych w art. 166 § 1 i § 2 KSH zarząd powinien zgłosić sądowi rejestrowemu w celu wpisania
do rejestru lub ujawnienia w aktach rejestrowych. Członkowie zarządu są imiennie wpisywani do rejestru
przedsiębiorców w dziale 2. Niemniej należy zaznaczyć, że zarówno wpis powołanych członków zarządu, jak
i wykreślenie odwołanych ma charakter deklaratoryjny, choć wpis ten jest obligatoryjny (Z. Jara, KSH. Komentarz.
Wyd. 5, Warszawa 2024, 
/el.).
W związku z powyższym NSA uznał, że zachodzi przesłanka obligująca NSA do zawieszenia postępowania
w niniejszej sprawie. Zgodnie bowiem z art. 124 § 1 pkt 2 PostAdmU, sąd zawiesza postępowanie z urzędu, jeżeli
w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie. Innymi
słowy, w świetle postanowień art. 124 § 1 pkt 2 PostAdmU przesłanką zawieszenia postępowania są więc braki
w składzie osobowym organów osoby prawnej, i to braki tego rodzaju, że uniemożliwiają one jej działanie
(wyrok NSA z 26.8.2020 r., I GSK 324/18, 
). Zawieszenie postępowania następuje bowiem ze względu na
brak organu do reprezentowania spółki. Jeżeli osoba prawna nie posiada organu powołanego do jej reprezentowania,
to pomimo posiadania zdolności sądowej i procesowej nie może ujawnić swojej woli i podejmować czynności
prawnych lub procesowych, nawet jeżeli posiada należycie umocowanego pełnomocnika ustanowionego przed utratą
organu powołanego do jej reprezentowania. W takich okolicznościach zachodzi przyczyna obligatoryjnego



zawieszenia postępowania z urzędu, albowiem brak zarządu spółki uniemożliwia jej prawidłowe działanie,
a w szczególności reprezentowanie spółki w postępowaniu sądowym (postanowienie WSA w Gliwicach z 21.1.2014
r., III SA/Gl 1779/13, 
). Innymi słowy, sąd zawiesza postępowanie z urzędu jeżeli w składzie organów
jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie. Ponadto ta obligatoryjna
podstawa zawieszenia postępowania ma zastosowanie również do postępowania toczącego się przed NSA
(postanowienie NSA z 3.2.2016 r., II GSK 572/14, 
).
Rozstrzygnięcie NSA
Z uwagi na powyższe, NSA, działając na podstawie art. 124 § 1 pkt 2 PostAdmU, na posiedzeniu niejawnym, zawiesił
postępowanie kasacyjne ze skargi kasacyjnej Organu podatkowego od wyroku WSA w Gliwicach.

Komentarz
Na gruncie stanu faktycznego ustalonego w rozpatrywanej sprawie NSA wypowiedział się na temat braku obsadzenia
zarządu, będącego organem wykonawczym, uprawnionym do prowadzenia spraw sp. z o.o. i jej reprezentacji, jako
przyczyny obligatoryjnego zawieszenia postępowania sądowoadministracyjnego, także toczącego się przed NSA.
Rozstrzygnięcie podjęte przez NSA ma charakter obligatoryjnego zawieszenia z urzędu, bez konieczności wdawania
się przez sąd w ocenę tych przesłanek czy badanie celowości zawieszenia postępowania (wyrok NSA z 4.10.2011 r.,
II OSK 1954/11, 
). Sąd ocenia jednak, czy ustalone okoliczności pozwalają uznać, że opisany brak
rzeczywiście zaistniał (wyrok NSA z 14.10.2014 r., II GSK 750/13, 
 i postanowienie NSA z 30.9.2014 r., I FZ
315/14, 
). W analizowanej sprawie NSA dokonał ustaleń w ww. zakresie na podstawie danych ujawnionych
w Rejestrze Przedsiębiorców KRS.
Podjęte przez NSA rozstrzygnięcie o zawieszeniu postępowania wiąże się z ustawowo określonymi konsekwencjami.
W pierwszej kolejności należy mieć na uwadze, że zawieszenie postępowania na podstawie art. 124 § 1 pkt 2
PostAdmU następuje z chwilą ogłoszenia postanowienia na rozprawie (art. 144 PostAdmU w zw. z art. 166
PostAdmU) bądź podpisania go wraz z uzasadnieniem (art. 164 PostAdmU), jak miało to miejsce w rozpatrywanej
sprawie, a zatem jest skuteczne ex nunc. Następnie należy wskazać, że w okresie zawieszenia postępowania żadne
terminy nie biegną i zaczynają biec dopiero od początku od dnia podjęcia postępowania. Terminy sądowe należy
w miarę potrzeby wyznaczyć na nowo (art. 127 § 2 PostAdmU). Ponadto, podczas zawieszenia sąd nie podejmuje
żadnych czynności z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania albo wstrzymanie wykonania aktu lub
czynności. Czynności podejmowane przez strony, a nie dotyczące tych przedmiotów, wywołują skutki dopiero od dnia
podjęcia postępowania (art. 127 § 3 PostAdmU). Istotnym jest, że stosownie do art. 128 § 1 PostAdmU, sąd
postanowi podjąć postępowanie z urzędu, gdy ustanie przyczyna zawieszenia. W przypadku zawieszenia
postępowania z uwagi na brak organów jednostki organizacyjnej, ustaniem przyczyny zawieszenia będzie powołanie
tych organów. W sytuacji przeciwnej (braku powołania zarządu sp. z o.o.) może dojść do umorzenia zawieszonego
postępowania (art. 130 § 1 PostAdmU). Umorzenie zawieszonego postępowania przed NSA powoduje
uprawomocnienie się orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego - w rozpoznawanej sprawie - WSA
w Gliwicach (art. 130 § 2 PostAdmU).

Postanowienie NSA z 26.3.2024 r., I FSK 288/20, 








NSA zawiesił postępowanie kasacyjne ze skargi kasacyjnej Organu podatkowego, uwzględniając brak obsadzenia zarządu spółki z o.o. jako przesłankę obligatoryjnego zawieszenia postępowania. Decyzja ta wiąże się z koniecznością powołania organów spółki w celu ustania przyczyny zawieszenia postępowania.