Informacja przetworzona w zakładzie karnym

W publikacji analizowane są kwestie związane z procesem tworzenia informacji przetworzonej w zakładzie karnym, szczególnie podkreślając konieczność intelektualnego wysiłku oraz zaangażowania zasobów kadrowych. Decyzje organów i sądów dotyczące udostępnienia takich informacji publicznych są omawiane na przykładzie konkretnej sprawy, uwzględniając kryteria identyfikacyjne i interpretację pojęcia "informacja przetworzona" zgodnie z przepisami prawa.

Tematyka: informacja przetworzona, zakład karny, udostępnienie informacji, interes publiczny, kryteria identyfikacyjne

Obok konieczności podjęcia określonych czynności w celu wyodrębnienia materiału źródłowego dla potrzeb
stworzenia informacji przetworzonej, szczególnie istotnym czynnikiem będzie intelektualny wysiłek podmiotu
zobowiązanego, a właściwie jego zasobów kadrowych, związany z taką realizacją tych czynności, aby
wytworzona informacja publiczna była zgodna z oczekiwaniem wnioskodawca – orzekł Wojewódzki Sąd
Administracyjny.
Opis okoliczności faktycznych
Skarżący złożył do organu I instancji wniosek o udostępnienie informacji publicznej dotyczące tego, ile wymierzono
kar dyscyplinarnych skazanym na oddziale terapeutycznym w miesiącu czerwiec oraz lipiec 2023, jak również ile
wystosowano wniosków nagrodowych tym skazanym na tym oddziale i wniósł o udostępnienie mu kopii tych
wniosków oraz wskazanie, ile skarg sporządzono na pracowników oddziału terapeutycznego przez skazanych w roku
2023 na jego działalność.
Stanowisko Organów
Dyrektor zakładu karnego jako organ I instancji uznał, iż wnioskowane informacje stanowią informację publiczną
o charakterze przetworzonym i w związku z tym wezwał wnioskodawcę do wykazania, że za udostępnieniem
wnioskowanej informacji przemawia szczególnie uzasadniony interes publiczny. Wobec niewykazania
w wyznaczonym terminie przez skarżącego szczególnie uzasadnionego interesu publicznego organ I instancji
odmówił udostępnienia wnioskowanej informacji publicznej. W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że
przygotowanie żądanej informacji z uwagi na jej ilość, wymaga przeanalizowania dokumentacji źródłowej
i zaangażowania personelu jednostki w dodatkowe czynności, co skutkować mogłoby z kolei problemami kadrowymi
oraz problemami z bieżącą obsługą jednostki i napływających do niej dokumentów.
Zaskarżoną decyzją Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w K. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji
wskazując, że stworzenie informacji przetworzonej wiąże się z czynnościami, które wykraczają poza zwykłą
działalność podmiotu zobowiązanego do jej udostępnienia. W ocenie organu odwoławczego, nawet zbiór informacji
prostych może być uznany za informację przetworzoną w sytuacji, gdy ich udostępnienie wiąże się m.in.
z koniecznością odnalezienia, przeanalizowania, wyboru, co wpłynie niewątpliwie na bieżące wykonywanie
ustawowych zadań przez organ zobowiązany do udostępnienia. Utworzenie informacji przetworzonej wymaga
w szczególności analizowania całego zasobu posiadanych dokumentów w celu wybrania tylko tych żądanych przez
wnioskodawcę, bądź wymaga odnalezienia i posegregowania wielu informacji prostych.
Stanowisko WSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny oceniając zaskarżoną decyzję uznał, iż jest ona zgodna z prawem. Osią sporu
między stronami był charakter (kwalifikacja) żądanej przez skarżącego informacji publicznej, prowadzący
w konsekwencji do odmowy jej udostępnienia. Rozstrzygnięcie tej spornej kwestii należy zatem poprzedzić
wyjaśnieniem, czym jest informacja przetworzona i jakie kryteria identyfikacyjne służą jej wyodrębnieniu.
Na gruncie przepisów ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej:
DostInfPubU) ustawodawca nie doprecyzowuje pojęcia „informacji przetworzonej”, wobec tego ciężar dookreślenia
tego pojęcia został przeniesiony na podmioty stosujące prawo. W rzeczywistości proces ustalania pojęcia „informacja
przetworzona” odbywa się na gruncie judykatury. Wykształcił się pogląd, wedle którego informacja przetworzona to
taka informacja, na którą składa się określona liczba, tzw. informacji prostych, podlegających jednak wyodrębnieniu
w sposób dostosowany do żądania wnioskodawcy poprzez konieczność dokonania stosownych analiz, wyciągów
bądź zestawień. WSA podkreślił, że wyodrębnić można dwie koncepcje i sposoby identyfikacji przesłanek
uzasadniających konieczność przetworzenia informacji publicznej.
Zgodnie z szeroką koncepcją identyfikacji czynności, które musi podjąć zobowiązany w celu wytworzenia informacji
przetworzonej, mamy z nią do czynienia wtedy, gdy kryterium identyfikującym stają się dodatkowe czynności, które
musi wykonać podmiot zobowiązany w celu wytworzenia takiej informacji. Z kolei tzw. wąska koncepcja
przetworzenia informacji publicznej opiera się na założeniu, że jest to tylko taka informacja, która w momencie
złożenia wniosku nie istnieje, a jej wytworzenie wymaga twórczego i analitycznego działania zobowiązanego (jego
pracowników), polegającego na stworzeniu informacji według kryteriów i metod wskazanych przez wnioskodawcę.
W takim rozumieniu pojęcie „przetworzenie informacji publicznej” nie może być identyfikowane z sumą wszystkich
działań techniczno-organizacyjnych, które musiałby podjąć zobowiązany w celu wyselekcjonowania zbioru
dokumentów (informacji), będących podstawą przygotowania informacji przetworzonej. Bierze się pod uwagę tylko to,

czy rzeczywiście konieczne byłoby twórcze (analityczne, systemowe, zbiorcze itd.) wytworzenie nowej informacji,
nieistniejącej w chwili wystąpienie z wnioskiem. Należy podkreślić, że obok konieczności podjęcia określonych
czynności w celu wyodrębnienia materiału źródłowego dla potrzeb stworzenia informacji przetworzonej, szczególnie
istotnym czynnikiem będzie intelektualny wysiłek podmiotu zobowiązanego, a właściwie jego zasobów
kadrowych, związany z taką realizacją tych czynności, aby wytworzona informacja publiczna była zgodna
z oczekiwaniem wnioskodawcy.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt okoliczności badanej sprawy, stwierdzić należy, że nawet przy przyjęciu
wąskiej koncepcji identyfikacji czynności, które musi podjąć adresat przedmiotowego wniosku, a tym samym przy
przyjęciu najkorzystniejszego dla skarżącego, kryterium identyfikacyjne informacji przetworzonej, nie można uznać
żądanego przez niego wykazu ze zbioru dokumentów za tzw. prostą informację publiczną, albowiem taki zbiór
dokumentów uwzględniający dane, o których mowa w przedmiotowym wniosku nie istnieje i dopiero musiałby być
sporządzony, wedle kryteriów podanych w tym wniosku. Zgodnie bowiem z treścią wniosku skarżącego oraz
kryteriami jakimi powinien kierować się organ w celu udostępnienia informacji, wymagałoby to w pierwszej kolejności
wyszukania stosownych dokumentów źródłowych, a następnie wyselekcjonowania z nich określonych danych
(dokumentów), aby ostateczna informacja odpowiadała oczekiwaniom strony skarżącej.
Pojęcie interesu publicznego również jest pojęciem niezdefiniowanym, zaś skuteczne działanie w granicach interesu
publicznego wiąże się z możliwością realnego wpływania na funkcjonowanie określonych instytucji w szerokim tego
słowa znaczeniu. Przyjmuje się, że interes publiczny istnieje wówczas, gdy uzyskanie określonych informacji
mogłoby mieć znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania państwa, np. w konsekwencji usprawniałoby działanie
jego organów. Skarżący nie odpowiedział na wezwanie organu do wykazania, że udostępnienie mu wnioskowanej
informacji publicznej jest szczególnie istotne dla interesu publicznego. Intencje skarżącego związane z uzyskaniem
informacji przetworzonej wskazywały, że chciałby on dokonać kontroli działalności jednostki, która doprowadziłaby do
ujawnienia lub wykluczyłaby istnienie nieprawidłowości w funkcjonowaniu zakładu karnego. Jak wyżej wskazano,
otrzymanie informacji przetworzonej musi wiązać się z realną możliwością wpływu osoby, która otrzyma taką
informację na poprawę działalności organu. Skarżący po otrzymaniu żądanej informacji nie miałby, patrząc
obiektywnie, wpływu na zmianę funkcjonowania organu. Subiektywne przekonanie skarżącego, że uzyskane dane
wykażą nieprawidłowości po stronie organu i pozwolą mu na zainteresowanie nimi bliżej nieokreślonych osób, nie
świadczą o spełnieniu przesłanki z art. 3 ust. 1 pkt 1 DostInfPubU. Żądanie udostępnienia informacji wnioskodawca
odnosi zatem wyłącznie do swojego zindywidualizowanego interesu, obojętnego dla sfery funkcjonowania organów
państwowych i tym samym interesu publicznego, co nie uzasadnia dostatecznie żądania udostępnienia informacji
publicznej przetworzonej.

Komentarz
Przymiot informacji przetworzonej w analizowanej sprawie w ocenie Sądu wynikał z okoliczności, że żądana
informacja byłaby przygotowana specjalnie dla skarżącego, a także zważywszy na jej zakres i ilość, co bezspornie
wiązałoby się z bardzo istotnym obciążeniem i nakładem pracy. Zaangażowanie kadrowe oraz działania techniczne
zdeterminowały charakter żądanych informacji jako „przetworzonych”. WSA jednoznacznie nie opowiedział się za
którąś z koncepcji rozumienia informacji jako przetworzonej uznając, że zarówno w wąskim i szerokim rozumieniu
kryteria zostały w niniejszej sprawie spełnione. Nie tylko bowiem konieczne byłoby zaangażowanie osobowe oraz
podjęcie szeregu czynności, aby żądaną informację udostępnić, ale informacja taka w momencie złożenia wniosku
po prostu nie istniała. Skorelowany zaś z taką kwalifikacją niewypełniony obowiązek wykazania szczególnie
uzasadnionego interesu publicznego słusznie spowodował wydanie decyzji odmownej.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 11.4.2024 r., I SA/Sz 658/23,

Wojewódzki Sąd Administracyjny potwierdził decyzję odmowną organów dotyczącą udostępnienia informacji przetworzonej, uzasadniając konieczność wykazania szczególnie uzasadnionego interesu publicznego. Analiza koncepcji szerokiej i wąskiej identyfikacji czynności związanych z tworzeniem takiej informacji pozwala na lepsze zrozumienie procesu decyzyjnego w sprawach związanych z dostępem do informacji publicznych.