Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników domów pomocy społecznej i żłobków

Zmiany legislacyjne z 1.6.2024 r. pozwalają na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników domów pomocy społecznej, żłobków i klubów dziecięcych. Realizacja w programach przyjętych przez Radę Ministrów. Ustawa z 26.4.2024 r. wprowadza zmiany w trzech ustawach dot. pomocy społecznej, opieki nad dziećmi i wspierania rodziny.

Tematyka: dofinansowanie, wynagrodzenia, pracownicy, dom pomocy społecznej, żłobki, klub dziecięcy, zmiany legislacyjne, program rządowy, pomoc społeczna, opieka nad dziećmi, system pieczy zastępczej

Zmiany legislacyjne, które weszły w życie 1.6.2024 r., pozwalają na dofinansowanie wynagrodzeń
pracowników m.in.: domów pomocy społecznej, żłobków i klubów dziecięcych. Szczegółowe zasady
realizacji zostaną określone przez Radę Ministrów w programach, które będą przyjęte w drodze uchwał.
Wprowadzone zmiany
1.6.2024 r. weszła w życie ustawa z 26.4.2024 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 743; dalej: ZmPomSpołU24). Jej celem jest wprowadzenie zmian w trzech ustawach, tj.:
• ustawie z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 901; dalej: PomSpołU),
• ustawie z 4.2.2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 338; dalej: OpDzieciU),
• ustawie z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 177; dalej:
WspRodzU).
Wprowadzone rozwiązania mają umożliwić Radzie Ministrów przyjęcie rządowego programu dofinansowania
wynagrodzeń oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników określonych w ww. programie,
zatrudnionych we wskazanych w ZmPomSpołU24 jednostkach organizacyjnych prowadzonych przez jednostki
samorządu terytorialnego lub na ich zlecenie. Środki przysługujące z programu mają być: (i) kierowane do
pracowników, (ii) dodatkowe względem tych przysługujących na podstawie zawartych umów oraz przepisów
w sprawie minimalnego wynagrodzenia oraz ustawy budżetowej.
Z uzasadnienia ustawy, dostępnego na stronie internetowej Sejmu RP (druk sejmowy nr 274), wynika wprost, że
wprowadzone przepisy mają służyć realizacji potrzeby „zabezpieczenia interesów obywateli przez przygotowanie
profesjonalnego, dostępnego i odpowiadającego na potrzeby społeczne systemu realizacji usług w pomocy
społecznej realizowanego przez wykwalifikowanych specjalistów”. Ponadto mają one na celu promocję zatrudnienia
w żłobkach, klubach dziecięcych oraz u dziennych opiekunów, a także zatrzymanie odpływu wykwalifikowanej
kadry z tych instytucji. Zakres obowiązków takich pracowników jest - w ocenie ustawodawcy - ogromny, a wymagany
w tych zawodach poziom kompetencji i umiejętności interpersonalnych jest nieporównywalny z innymi zawodami.
Zakres podmiotowy
ZmPomSpołU24 umożliwia przyjęcie przez Radę Ministrów rządowego programu dofinansowań do wynagrodzeń.
W związku z powyższym należy wskazać, że ww. program ma dotyczyć następujących grup pracowników:
1. zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, prowadzonych przez jednostki samorządu
terytorialnego lub na ich zlecenie (PomSpołU). Jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej są: ośrodek
pomocy społecznej, dom pomocy społecznej, regionalny ośrodek polityki społecznej, powiatowe centrum
pomocy rodzinie, centrum usług społecznych, placówka specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego,
ośrodek wsparcia i ośrodek interwencji kryzysowej;
2. zatrudnionych w żłobkach lub klubach dziecięcych, prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz
dziennych opiekunów zatrudnionych przez jednostki samorządu terytorialnego (OpDzieciU);
3. zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, prowadzonych
przez jednostki samorządu terytorialnego lub na ich zlecenie (WspRodzU).
Adresatami programów mogą być wyłącznie pracownicy zatrudnieni na podstawie stosunku pracy.
Program dofinansowania wynagrodzeń
ZmPomSpołU24 przewiduje, że „program dofinansowania wynagrodzeń” będzie przyjmowany w drodze uchwały
Rady Ministrów i będzie finansowany z dotacji celowej z budżetu państwa (art. 24 ust. 5 i 6 PomSpołU, art. 63a ust. 3
i 4 OpDzieciU, art. 187 ust. 8 WspRodzU i art. 187b ust. 3 WspRodzU). ZmPomSpołU24 umożliwia wypłatę
dofinansowania wynagrodzeń w różnych formach, w tym także w formie wprost wymienionej w ZmPomSpołU24 -
dodatku motywacyjnego (art. 24 ust. 4 PomSpołU, art. 63a ust. 2 OpDzieciU, art. 187b ust. 2 WspRodzU).
W art. 24 ust. 7 PomSpołU wprost wskazano, że do udzielania dotacji celowej z budżetu państwa na realizację tego
programu, zastosowanie będzie miał przepis art. 115 ust. 2 PomSpołU, który umożliwia przekazanie jednostce

samorządu terytorialnego dotacji celowej w wysokości wyższej niż 80% kosztów realizacji zadania. Podobne
rozwiązania przyjęto w pozostałych dwóch zmienianych ustawach. W art. 63a ust. 5 OpDzieciU i w art. 187b ust. 4
WspRodzU wskazano, że do udzielania dotacji celowej z budżetu państwa na realizację ww. programów nie stosuje
się art. 128 ust. 2 ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1270). Powyższe pozwoli
na przekazywanie dotacji celowej w wysokości wyższej niż 80% kosztów realizacji zadania.
Należy także wskazać, że ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie przepisów mających stanowić gwarancję,
że dofinansowanie przyznane w ramach „programu dofinansowania wynagrodzeń” będzie przeznaczone w całości
na zwiększenie wynagrodzeń pracowników oraz pokrycie kosztów składek od tych wynagrodzeń (art. 24 ust. 8
PomSpołU, art. 63a ust. 6 OpDzieciU i art. 187b ust. 5 WspRodzU).
Ponadto zostały wprowadzone przepisy wprost wskazujące, że dofinansowanie pozyskane w ramach „programu
dofinansowania wynagrodzeń”, nie będzie stanowić podstawy naliczania świadczeń, odszkodowań i innych wypłat,
wynikających z odrębnych przepisów, w tym dodatkowego wynagrodzenia rocznego i nagród rocznych (art. 24 ust. 9
PomSpołU, art. 63a ust. 7 OpDzieciU i art. 187b ust. 6 WspRodzU)
Wprowadzony został również art. 24 ust. 10 PomSpołU na podstawie którego, dofinansowanie wynagrodzeń,
pozyskane w ramach „programu dofinansowania wynagrodzeń”, nie będzie uwzględniane przy wyliczaniu średniego
miesięcznego kosztu utrzymania w domu pomocy społecznej. Rozwiązanie to ma na celu - zdaniem ustawodawcy -
ograniczenie wzrostu obciążenia finansowego z tytułu opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, nałożonego
ustawowo w kolejności na: mieszkańca, małżonka, zstępnych przed wstępnymi oraz gminę, z której osoba została
skierowana.
Podsumowując należy wskazać, że ZmPomSpołU24 stanowi jedynie podstawę prawną do przyjmowania
przez Radę Ministrów programów rządowych i określa ogólne warunki tych programów. Natomiast zasady
realizacji i rozliczenia przeznaczanych środków zostaną określone przez Radę Ministrów w poszczególnych
programach.

ZmPomSpołU24 umożliwia Radzie Ministrów przyjęcie programu dofinansowania wynagrodzeń pracowników w jednostkach samorządu terytorialnego. Przepisy mają zapewnić profesjonalną opiekę społeczną, promować zatrudnienie w żłobkach i klubach dziecięcych oraz zatrzymać odpływ wykwalifikowanej kadry.