Prezydenckie propozycje na czas pokoju i wojny

Prezydent RP Andrzej Duda skierował do Sejmu projekt ustawy o działaniach organów władzy państwowej na wypadek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Projekt przewiduje wprowadzenie nowych regulacji mających na celu wzmocnienie mechanizmów koordynacji działań oraz natychmiastowego reagowania instytucji państwowych na zagrożenia hybrydowe, podprogowe i bezpośrednią agresję zbrojną.

Tematyka: Prezydent RP, Andrzej Duda, projekt ustawy, organy władzy państwowej, bezpieczeństwo państwa, system kierowania, stan gotowości obronnej, reforma Sił Zbrojnych, zagrożenia hybrydowe

Prezydent RP Andrzej Duda skierował do Sejmu projekt ustawy o działaniach organów władzy państwowej
na wypadek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa (druk nr 405). Nowe regulacje obejmują
wprowadzenie mechanizmów koordynacji działań oraz natychmiastowego reagowania instytucji
państwowych w obliczu zagrożeń hybrydowych, podprogowych i bezpośredniej agresji zbrojnej.
• Projekt ustawy jako inicjatywa prezydencka przygotowany został w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego
przy współpracy z Kancelarią Prezydenta RP oraz Ministerstwem Obrony Narodowej.
• Proponowane regulacje obejmą zmiany zarówno w obszarze militarnym, jak i pozamilitarnym, w odpowiedzi
na zagrożenia hybrydowe i bezpośrednią agresję.
• Projekt ustawy przewiduje wzmocnienie mechanizmów koordynacji działań oraz wymiany informacji
między instytucjami państwowymi.
Przygotowanie systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym
Zgodnie z projektem, system kierowania przygotowuje się w celu zapewnienia ciągłości kierowania państwem
i utrzymania bezpieczeństwa państwa, w tym zapewnienia obrony państwa, jak również ciągłości podejmowania
i przekazywania decyzji. Ma on również służyć monitorowaniu źródeł, rodzajów, kierunków i skali zagrożeń,
a w dalszej kolejności także reagowaniu na powstałe zagrożenia bezpieczeństwa na terytorium państwa oraz poza
jego granicami, minimalizowania i usuwaniu ich skutków. Celem systemu kierowania jest również monitorowanie
przygotowań zasobów obronnych państwa i ich uzupełniania.
Przygotowanie systemu kierowania dotyczy planowania, realizowania i utrzymywania przedsięwzięć, które
zapewniają wykonywanie zadań związanych z kierowaniem bezpieczeństwem narodowym, w tym obroną państwa.
Chodzi w szczególności o przedsięwzięcia z takich obszarów, jak:
• przygotowanie infrastruktury budowlanej;
• zapewnienie ochrony, obrony i maskowania;
• przygotowanie systemów łączności;
• zabezpieczenie transportu.
Wzmocnienie odporności systemu kierowania bezpieczeństwem państwa
Projekt określa organizację systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, w tym obrony państwa.
W skład systemu wchodzą:
1. Prezydent RP;
2. Marszałek Sejmu;
3. Marszałek Senatu;
4. Prezes Rady Ministrów;
5. ministrowie, centralne organy administracji rządowej oraz wojewodowie;
6. określone w przepisach organy administracji rządowej nieobjęte zakresem działów administracji rządowej;
7. określone w przepisach organy administracji zespolonej oraz organy niezespolonej administracji rządowej;
8. organy wykonawcze samorządu terytorialnego;
9. organy dowodzenia Siłami Zbrojnymi, w tym Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych, z chwilą jego mianowania
i przejęcia dowodzenia.
Projekt przewiduje również możliwość włączenia w skład systemu innych organów. Celem takiego rozwiązania jest
umożliwienie elastycznego kształtowania składu systemu zgodnie z występującymi potrzebami.
W projekcie przewidziano utworzenie:

1) Głównego Stanowiska Kierowania Obroną Państwa - które tworzą główne stanowiska kierowania Prezydenta
RP, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów i centralnych organów
administracji rządowej;
2) Zapasowego Stanowiska Kierowania Obroną Państwa - które tworzą zapasowe stanowiska kierowania
Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów i centralnych organów administracji rządowej.
Jak wynika z projektu, główne stanowiska kierowania tworzy się w stałych siedzibach organów
i w rezerwowych miejscach pracy. W projekcie wskazano sposób finansowania zadań związanych
z przygotowaniem stanowisk kierowania.
Stany gotowości obronnej państwa
Projekt przewiduje ustalenie dwóch stanów gotowości obronnej państwa: stanu stałej gotowości państwa oraz
stanu pełnej gotowości obronnej państwa. Pierwszy z nich utrzymuje się w czasie pokoju. Z kolei stan pełnej
gotowości obronnej państwa służy przeciwdziałaniu wystąpieniu bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa.
O wprowadzeniu stanu pełnej gotowości obronnej państwa, jak również o obniżeniu stanu gotowości do stałej
postanawia Prezydent RP, na wniosek Rady Ministrów.
Wzmocnienie systemu planowania obronnego w państwie
Jak wynika z projektu, Polityczno-Strategiczna Dyrektywa Obronna RP jest dokumentem wykonawczym do
Strategii Bezpieczeństwa Narodowego. Określa ona m.in.:
• strategiczną analizę środowiska bezpieczeństwa i jego charakterystykę;
• główne zagrożenia bezpieczeństwa państwa;
• strategiczne partnerstwo i relacje z koalicjantami i sojusznikami.
Na podstawie Polityczno-Strategicznej Dyrektywy Obronnej RP opracowuje się Plan Reagowania Obronnego RP
oraz narodowe plany.
Plan Reagowania Obronnego RP, zgodnie z projektem, to dokument planistyczny dla organów administracji
publicznej opracowywany w stanie stałej gotowości obronnej państwa, w celu przygotowania do reagowania na
zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa. Określa on m.in.:
• zamiar reagowania obronnego;
• przedsięwzięcia i procedury dotyczące podwyższania gotowości obronnej państwa.
Projekt przewiduje wprowadzenie także nowego rozwiązania planistycznego, jakim są stałe plany obronne. Ich
celem jest zapewnienie zdolności natychmiastowego i adekwatnego reagowania Sił Zbrojnych RP na zagrożenia
o charakterze nagłym.
Reforma Systemu Kierowania i Dowodzenia Siłami Zbrojnymi RP
Projekt zakłada również reformę Systemu Kierowania i Dowodzenia Siłami Zbrojnymi RP poprzez:
• przekształcenie Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych oraz Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił
Zbrojnych w Dowództwo Połączonych Rodzajów Sił Zbrojnych (Dowództwo Sił Połączonych);
• utworzenie poszczególnych dowództw rodzajów sił zbrojnych, tj. Dowództwa Wojsk Lądowych, Dowództwa Sił
Powietrznych oraz Dowództwa Marynarki Wojennej.
Opisane zmiany mają na celu zapewnienie spójności dowodzenia oraz zbliżenie struktur i procedur czasu pokoju
i czasu wojny. Projekt przewiduje również utworzenie Dowództwa Komponentu Wojsk Medycznych.
Etap legislacyjny
Prezydent RP Andrzej Duda 2.5.2024 r. skierował projekt ustawy o działaniach organów władzy państwowej na
wypadek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa do Sejmu.

Prezydenckie propozycje skupiają się na przygotowaniu systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, wzmocnieniu odporności systemu kierowania oraz ustaleniu stanów gotowości obronnej państwa. Projekt zakłada także reformę Systemu Kierowania i Dowodzenia Siłami Zbrojnymi RP, mającą na celu zapewnienie spójności dowodzenia w czasie pokoju i wojny.