Ramy regulacyjne funkcjonowania rynku wodoru w Polsce
Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje nad nowelizacją ustawy Prawo energetyczne w kontekście rynku wodoru. Projektowane zmiany mają dostosować polskie prawo do Strategii Wodorowej UE i umożliwić stabilne otoczenie regulacyjne. Projekt wprowadza nowe pojęcia, obowiązki dla przedsiębiorstw energetycznych oraz wymagania techniczne. Ponadto, zakłada wprowadzenie prawa do wyboru sprzedawcy wodoru i obowiązek zawarcia umowy na dostarczanie wodoru. Nowelizacja ma wejść w życie krótko po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
Tematyka: rynek wodoru, nowelizacja ustawy, Strategia Wodorowa UE, ramy regulacyjne, przedsiębiorstwa energetyczne, obowiązki, umowy, woda niskoemisyjna, woda odnawialna, koncesje, wymagania techniczne
Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje nad nowelizacją ustawy Prawo energetyczne w kontekście rynku wodoru. Projektowane zmiany mają dostosować polskie prawo do Strategii Wodorowej UE i umożliwić stabilne otoczenie regulacyjne. Projekt wprowadza nowe pojęcia, obowiązki dla przedsiębiorstw energetycznych oraz wymagania techniczne. Ponadto, zakłada wprowadzenie prawa do wyboru sprzedawcy wodoru i obowiązek zawarcia umowy na dostarczanie wodoru. Nowelizacja ma wejść w życie krótko po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje nad projektem nowelizacji ustawy z 10.4.1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 266; dalej: PrEnerg). Uchwalenie tzw. ustawy wodorowej zapowiadane było już od 2020 r. Stanowi ono jeden z kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy. • W wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu 27.5.2024 r. została opublikowana informacja o opracowywanym projekcie ustawy o zmianie PrEnerg (numer UD36). • Nowelizacja dostosowuje polskie prawo do Strategii w zakresie wodoru na rzecz Europy neutralnej dla klimatu (dalej: Strategia Wodorowa UE) opublikowanej przez Komisję Europejską w 2020 r. • Ministerstwo Klimatu i Środowiska skierowało projekt nowelizacji PrEnerg do konsultacji publicznych, a następnie poddało opiniowaniu. Dostosowanie polskiego prawa do przepisów unijnych Komisja Europejska w 2020 r. opublikowała Strategię Wodorową UE, która wyznacza strategiczne ramy wdrażania europejskiej gospodarki wodorowej. Rada Ministrów 2.11.2021 r. przyjęła Polską Strategię Wodorową do roku 2030 z perspektywą do roku 2040 (dalej: PSW). Obowiązujące aktualnie przepisy prawa krajowego nie odpowiadają na potrzeby związane ze skutecznym wdrażaniem PSW oraz wynikające z dynamicznie rozwijającego się rynku wodoru w Europie i na świecie. Projekt nowelizacji umożliwia realizację celu 6. „Stworzenie stabilnego otoczenia regulacyjnego” PSW. Nowelizacja stanowi bowiem część pakietu legislacyjnego zwanego „Konstytucją dla wodoru”. Zakłada on przekrojowe zmiany w zakresie m.in.: • wprowadzenia siatki pojęć w PrEnerg koniecznych do rozwoju i funkcjonowania rynku wodoru w Polsce; • utworzenia ram umożliwiających międzysektorową działalność w zakresie gazu ziemnego i wodoru; • stworzenia zasad certyfikacji i wyznaczania operatorów wodorowych; • uregulowania zasad koncesjonowania działalności związanej z magazynowaniem wodoru. Wprowadzenie siatki pojęć Przedstawiony projekt nie przewiduje przyjęcia legalnej definicji wodoru. Definiuje natomiast pojęcia: • wodoru niskoemisyjnego; • wodoru odnawialnego; • wodoru odnawialnego pochodzenia niebiologicznego. W projekcie zdefiniowano również szereg innych pojęć, takich jak system wodorowy wzajemnie połączony, sieć przesyłowa wodorowa, użytkownik systemu wodorowego, dystrybucja wodoru czy magazynowanie wodoru. Nowy rodzaj paliw PrEnerg definiuje paliwa wyróżniając spośród nich paliwa stałe, paliwa ciekłe oraz paliwa gazowe. Wskazuje, że warunkiem uznania za paliwo jest również status nośnika energii chemicznej. Przedstawiony projekt zakłada dodanie czwartego, odrębnego rodzaju paliw – wodoru. Obowiązki przedsiębiorstw energetycznych Nowelizacja przewiduje również modyfikację zakresu działania przedsiębiorstwa energetycznego poprzez dodanie do niego: • przesyłania lub dystrybucji wodoru i magazynowania wodoru oraz • obowiązków przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się transportem wodoru w zakresie zapewniania wszystkim odbiorcom oraz przedsiębiorcom zajmującym się sprzedażą paliw gazowych, energii lub wodoru świadczenia usług polegających na przesyłaniu lub dystrybucji wodoru. Świadczenie usług magazynowania wodoru Przedstawiony projekt zakłada dodanie nowego art. 4ca PrEnerg, w którym wprowadzone zostaną obowiązki przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się magazynowaniem wodoru w zakresie: • zapewniania wszystkim podmiotom zajmującym się wytwarzaniem wodoru lub sprzedażą wodoru świadczenia usług magazynowania wodoru w instalacji magazynowej wodoru oraz • udostępniania operatorowi systemu przesyłowego wodorowego, za wynagrodzeniem, części instalacji, która jest używana do magazynowania wodoru. Świadczenie usług magazynowania wodoru będzie się odbywać na warunkach uzgodnionych przez strony w drodze umowy. Prawo do wyboru sprzedawcy Przedstawiony projekt zakłada wprowadzenie prawa dla odbiorcy wodoru do wyboru sprzedawcy. Co więcej, dla przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się transportem wodoru dodany ma zostać obowiązek umożliwienia odbiorcy wodoru przyłączonego do jego sieci zmianę sprzedawcy wodoru na warunkach i w trybie określonych w odrębnych przepisach. Obowiązek zawarcia umowy Nowelizacja przewiduje obowiązek zawarcia: • umowy na dostarczanie wodoru jako umowy obejmującej zarówno sprzedaż wodoru, jak i świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji wodoru, albo • umowy sprzedaży wodoru i umowy o świadczenie usług przesyłania wodoru lub dystrybucji wodoru i umowy o świadczenie usług magazynowania wodoru, w przypadku, gdy ma miejsce magazynowanie energii w postaci wodoru. Projekt określa również zakres przedmiotowy dla umowy sprzedaży wodoru, umowy o świadczenie usług przesyłania wodoru lub umowy o świadczenie usług dystrybucji wodoru i umowy o świadczenie usług magazynowania wodoru. Wymagania techniczne i eksploatacyjne Przedstawiony projekt zakłada nałożenie wymagań technicznych i eksploatacyjnych zapewniania przez przyłączane do sieci urządzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegających się o przyłączenie: • bezpieczeństwa funkcjonowania systemu wodorowego, • zabezpieczenia systemu wodorowego przed uszkodzeniami spowodowanymi niewłaściwą pracą przyłączonych urządzeń, instalacji i sieci, • dotrzymania w miejscu przyłączenia urządzeń, instalacji i sieci parametrów jakościowych wodoru, • spełnianie wymagań w zakresie ochrony środowiska, określonych w odrębnych przepisach, • możliwość dokonywania pomiarów wielkości i parametrów niezbędnych do prowadzenia ruchu sieci oraz rozliczeń za pobrany wodór. Przyłączane do sieci urządzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegających się o przyłączenie muszą również spełniać wymagania, określone w odrębnych przepisach, w szczególności: przepisach prawa budowlanego, o ochronie przeciwporażeniowej, o ochronie przeciwpożarowej, o systemie oceny zgodności oraz w przepisach dotyczących technologii wytwarzania wodoru. Sprawozdanie z działalności Zgodnie z projektem rozszerzony został obowiązek składania ministrowi właściwemu do spraw energii, przez Prezesa URE, corocznie, w terminie do dnia 30 kwietnia każdego roku, sprawozdania ze swojej działalność o kwestie wyborowe. Koncesje W projekcie nowelizacji wprowadzono konieczność uzyskania koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie magazynowania wodoru, z wyjątkiem lokalnego magazynowania w małych instalacjach magazynowych wodoru, obrotu wodorem, z wyłączeniem obrotu wodorem, jeżeli roczna wartość obrotu nie przekracza równowartości 1 000 000 euro. W projekcie nowelizacji postanowiono wyłączyć z obowiązku posiadania koncesji: • wywarzanie; • przesyłanie; • dystrybucję wodoru. Etap legislacyjny Ministerstwo Klimatu i Środowiska skierowało projekt nowelizacji PrEnerg do konsultacji publicznych, a następnie poddało opiniowaniu. Projektowany akt prawny wejdzie w życie w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw.
Nowelizacja ustawy Prawo energetyczne ma na celu stworzenie odpowiednich ram prawnych dla rozwoju rynku wodoru w Polsce. Poprzez wprowadzenie nowych definicji, obowiązków dla przedsiębiorstw energetycznych oraz praw dla odbiorców wodoru, projekt ma dopasować polskie prawo do wymagań Strategii Wodorowej UE. Wprowadzenie zmian ma sprzyjać efektywnemu wdrażaniu Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030.