Nowe przepisy dotyczące zdrowia zwierząt w Polsce

Tematyka: zdrowie zwierząt, weterynaria, nowe przepisy, rejestracja zakładów, przemieszczanie zwierząt, choroby zwierząt, rozporządzenie UE, kary pieniężne

Projekt nowej ustawy o zdrowiu zwierząt (numer UC40) wprowadza istotne zmiany w zakresie zarządzania
chorobami zwierząt oraz organizacji systemu weterynaryjnego. Nowe regulacje mają na celu zapewnienie
zgodności z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2016/429 z 9.3.2016 r. w sprawie
przenośnych chorób zwierząt oraz zmieniającym i uchylającym niektóre akty w dziedzinie zdrowia zwierząt
(Dz.Urz. UE L z 2016 r. Nr 84, s. 1).
• Projekt ustawy określa nowe zasady zwalczania chorób zwierząt oraz nakłada obowiązki na krajowe organy
weterynaryjne.
• Nowe przepisy dotyczą również rejestracji zakładów oraz przemieszczania zwierząt i materiału
biologicznego w obrębie UE.
Rozwiązania planowane w projekcie i środki ich realizacji
Jak wskazano powyżej, projekt ustawy służy stosowaniu rozporządzenia 429/2016/UE, w szczególności przez
określenie:
1. właściwości krajowych organów istotnych dla ochrony zdrowia zwierząt;
2. zasad szeroko pojętego zwalczania chorób zwierząt – w zakresie nieuregulowanym w przepisach unijnych
rozporządzeń;
3. kar pieniężnych za naruszenie przepisów rozporządzenia 429/2016/UE oraz przepisów UE wydanych na jego
podstawie.
Przedstawiony projekt zakłada także konieczne z punktu widzenia efektywności zwalczania chorób zakaźnych
zwierząt modyfikacje odrębnych przepisów, które dotyczą:
• organizacji i wykonywania zawodu lekarza weterynarii;
• przeciwdziałania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
• organizacji systemu laboratoriów urzędowych.
Układ projektowanej ustawy odpowiada układowi przepisów rozporządzenia 429/2016/UE, co sprzyja spójności
projektowanych regulacji z jego przepisami i ułatwi ich stosowanie.
Zapobieganie chorobom i zwalczanie chorób
Rozporządzenie 429/2016/UE określa wykaz chorób z ich kategoryzacją oraz wykaz gatunków zwierząt, dla których
na poziomie UE zostały ustanowione zharmonizowane, jednolite sposoby postępowania, zasady nadzoru nad
zdrowiem zwierząt, środki zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób, likwidacji chorób, w szczególności chorób kat.
A.
W związku z powyższym projektowane przepisy wskazują tylko sposób:
1. realizacji obowiązków podmiotów i innych osób fizycznych lub prawnych wynikających bezpośrednio
z rozporządzenia 429/2016/UE, w tym przekazywania powiatowemu lekarzowi weterynarii informacji
o możliwości wystąpienia choroby;
2. wprowadzenia środków przy podejrzeniu lub stwierdzeniu choroby kat. A, kat. B, kat. C, przez powiatowego
lekarza weterynarii, wojewodę, granicznego lekarza weterynarii oraz ministra właściwego do spraw rolnictwa;
3. przygotowania i aktualizacji planów gotowości oraz przeprowadzania ćwiczeń symulacyjnych, który odpowiada
przepisom dotychczasowym;
4. opracowania i realizacji programów likwidacji, kontroli lub monitorowania chorób zwierząt;
5. opracowania programu nadzoru w oparciu o przyjętą koncepcję w odniesieniu do umieszczonych w wykazie
i nowo występujących chorób, w szczególności w celu oceny lub utrzymania statusu obszaru wolnego od danej
choroby oraz w związku z przemieszczaniem zwierząt;

6. tryb przekazywania informacji o chorobach, który odpowiada sposobowi i trybowi określonemu w art. 51 ustawy
z 11.3.2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (t.j. Dz.U. z 2023 r.
poz.1075; dalej: OchrZwierzU).
Rejestracja zakładów i podmiotów oraz zatwierdzanie zakładów
Rozporządzenie 429/2016/UE określa obowiązki podmiotów odpowiedzialnych za zakłady, przewoźników,
podmiotów zajmujących się gromadzeniem zwierząt w zakresie rejestracji, zatwierdzania, prowadzenia dokumentacji,
a także rodzaje zakładów objęte obowiązkiem rejestracji albo zatwierdzenia.
Na gruncie przedstawionego projektu, w odniesieniu do działalności zakładów i podmiotów objętej zakresem
rozporządzenia 429/2016/UE, rozszerzono zakres danych wymaganych w zgłoszeniu w celu rejestracji oraz
wniosku o zatwierdzenie. Co istotne, uzupełniono zakres danych zawartych w rejestrze zakładów i podmiotów
zarejestrowanych i zatwierdzonych uzupełniono. Wyszczególniono również zakres danych udostępnianych na stronie
administrowanej przez Główny Inspektorat Weterynarii odnośnie informacji zamieszczonych w rejestrze zakładów
i podmiotów zarejestrowanych i zatwierdzonych.
Projektowana regulacja wskazuje, że co do zasady organem właściwym do rejestracji i zatwierdzania oraz
prowadzenia i aktualizacji rejestru jest powiatowy lekarz weterynarii. Jedynie w odniesieniu do grup zakładów
akwakultury oraz kompartmentów jako właściwy organ wskazano także wojewódzkiego lekarza weterynarii
i Głównego Lekarza Weterynarii w zależności od obszaru, na którym zlokalizowana jest grupa zakładów akwakultury
lub kompartment.
Przemieszczanie zwierząt i materiału biologicznego w obrębie terytorium Unii
Zgodnie z Rozporządzeniem 429/2016/UE, projektowane regulacje wskazują:
1. Głównego Lekarza Weterynarii jako organ właściwy do wydawania zgody na odstępstwa od wymagań
w zakresie przemieszczania zwierząt albo materiału biologicznego, określonych w rozporządzeniu;
2. ministra właściwego do spraw rolnictwa jako organ właściwy do określenia sposobu oznakowania materiału
biologicznego, umożliwienia na terytorium kraju gromadzenia zwierząt na środkach transportu upoważniono
ministra właściwego do spraw, tak jak dotychczas, do określenia wymagań dla wprowadzania do RP zwierząt lub
materiału biologicznego, dla których nie określono takich wymagań na poziomie unijnym.
W przedstawionym projekcie określono również przepisy dotyczące pozwoleń na przywóz oraz kontroli po przybyciu
na miejsce przeznaczenia zwierząt bezkręgowych przeznaczonych do celów naukowych.
Środki nadzwyczajne
W rozporządzenia 429/2016/UE oraz w wydanych na jego podstawie przepisach ustanowiono zharmonizowane
środki nadzwyczajne stosowane w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób w sytuacjach
nadzwyczajnych. Projektowana ustawa wskazuje więc tylko sposób wprowadzania środków nadzwyczajnych
i określonych działań oraz organy właściwe do ich wprowadzenia – w zależności od sytuacji odpowiednio: powiatowy
lekarz weterynarii, wojewoda, graniczny lekarz weterynarii, Główny Lekarz Weterynarii, minister właściwy do spraw
rolnictwa.
Produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego i produkty pochodne
Projekt zawiera również przepisy określające wymagania dla ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego
i produktów pochodnych. Projektowane przepisy zasadniczo nie uległy zmianie w porównaniu do regulacji
zamieszczonych w OchrZwierzU.
Przepisy o karach pieniężnych
Przedstawiony projekt ustawy określa katalog czynów zagrożonych karą pieniężną nakładaną w drodze decyzji
administracyjnej.
Wskazuje również:
• organ właściwy do nałożenia kary;
• zakres wysokości kar, który jest powiązany z wysokością przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ogłaszanego
przez Prezesa GUS;
• przesłanki, na podstawie których ustalana jest wysokość.
Etap legislacyjny

Projekt ustawy o zdrowiu zwierząt został udostępniony do konsultacji publicznych oraz poddany opiniowaniu.
Planowany termin przyjęcia jej przez rząd to IV kwartał 2024 r.

Projekt ustawy o zdrowiu zwierząt został udostępniony do konsultacji publicznych oraz poddany opiniowaniu. Planowany termin przyjęcia jej przez rząd to IV kwartał 2024 r.