Naruszenie procedury doręczenia zastępczego
Procesowa instytucja doręczenia zastępczego oparta jest na konstrukcji fikcji prawnej, wymagając niebudzącego wątpliwości dowodu potwierdzającego spełnienie przesłanek. Inspektor Nadzoru Budowlanego odmówił przywrócenia terminu odwołania, argumentując błąd pracownika Poczty Polskiej. W rezultacie, WSA uchylił postanowienie, stwierdzając brak skutecznego doręczenia decyzji.
Tematyka: doręczenie zastępcze, fikcja prawna, naruszenie procedury, Inspektor Nadzoru Budowlanego, WSA
Procesowa instytucja doręczenia zastępczego oparta jest na konstrukcji fikcji prawnej, wymagając niebudzącego wątpliwości dowodu potwierdzającego spełnienie przesłanek. Inspektor Nadzoru Budowlanego odmówił przywrócenia terminu odwołania, argumentując błąd pracownika Poczty Polskiej. W rezultacie, WSA uchylił postanowienie, stwierdzając brak skutecznego doręczenia decyzji.
Procesowa instytucja doręczenia zastępczego polega nie tyle na domniemaniu, ile oparta jest na konstrukcji fikcji prawnej poprzez uznanie, że nastąpiło doręczenie pisma, które de facto nie miało miejsca. Warunkiem jednak przyjęcia przez organ takiej fikcji prawnej, tj. uznania, iż nastąpiło doręczenie zastępcze, jest dysponowanie przez ten organ niebudzącym wątpliwości dowodem potwierdzającym, że przesłanki określone w art. 44 KPA zostały spełnione – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu. Opis okoliczności faktycznych Inspektor Nadzoru Budowlanego, działając na podstawie art. 59 § 2 i art. 134 w związku z art. 123 § 1 oraz art. 12 § 1 KPA, po rozpatrzeniu wniosku Z.U. odmówił przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, którą stwierdzono wykonanie obowiązku nałożonego decyzją w sprawie wykonania inwentaryzacji budowlanej lokalu wraz z oceną techniczną wykonanych robót budowlanych w tym lokalu oraz stwierdził uchybienie terminu do wniesienia odwołania. W uzasadnieniu wskazano, że do Organu wpłynęło pismo Z.U. z 9.1.2024 r., które zawierało prośbę o przywrócenie terminu do odwołania. Wskazał, że przyczyna uzasadniająca uchybienie terminu do złożenia odwołania ustała 3.1.2024 r. kiedy otrzymał pismo, z którego dowiedział się o decyzji. Wyjaśnił, iż decyzji nie otrzymał z uwagi na błąd pracownika Poczty Polskiej - listonosza, który nie dostarczył decyzji. Dołączył również odwołanie od decyzji oraz pismo Poczty Polskiej. Stanowisko Organu Inspektor Nadzoru Budowlanego wskazał, że decyzja została wydana 22.12.2022 r. natomiast ze zwrotnego potwierdzenia odbioru wynika, że była awizowana 28.12.2022 r. Następnie była ponownie awizowana 5.1.2023 r. W związku z niepodjęciem 12.1.2023 r. została ona zwrócona do Organu. W ocenie Organu, skarżący nie uprawdopodobnił, że uchybienie przez niego terminu do wniesienia odwołania nastąpiło bez jego winy. Niepodjęcie awizowanej korespondencji jest winą własną wnioskodawcy. Inspektor Nadzoru Budowlanego wskazał, że niepodjęcie korespondencji od organu administracji publicznej wywołuje określone skutki prawne. Termin na wniesienie odwołania upłynął 26.1.2023 r. Poczta Polska skargi nie rozpatrzyła w sposób jednoznacznie pozytywny. Poza tym Organ wyjaśnił, że już w piśmie z 21.2.2023 r., stanowiącym zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi, informował skarżącego, że 22.12.2022 r. Organ wydał decyzję. Powyższe zawiadomienie Z.U. odebrał 1.3.2023 r. Tym samym nie można podzielić poglądu wnioskodawcy, iż o powyższej decyzji dowiedział się 3.1.2024 r. Zdaniem Organu działanie Z.U. charakteryzuje się brakiem należytej staranności i jego winą własną. Stanowisko WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie uznając, że skarga była zasadna, lecz z powodów innych niż w niej podniesione, albowiem zaskarżone postanowienie naruszało przepisy postępowania w stopniu nakazującym wyeliminowanie go z obrotu prawnego. Analiza kontrolowanego rozstrzygnięcia wskazuje, że organ odwoławczy, motywując postanowienie odmownie załatwiające prośbę skarżącego o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji przyjął skuteczność doręczenia skarżącemu tej decyzji, jak też rozważając określoną art. 58 § 1 KPA przesłankę warunkującą przywrócenie terminu uznał, że skarżący nie uprawdopodobnił, aby uchybienie przez niego terminu do wniesienia odwołania, nastąpiło bez jego winy. WSA podkreślił, że ocena normatywnych przesłanek przywrócenia terminu do wniesienia odwołania poprzedzona winna zostać niewątpliwym (pewnym) ustaleniem, że decyzja od której odwołanie zostało wywiedzione, została odwołującemu skutecznie doręczona. Dopiero zatem ustalenie przez organ odwoławczy faktu, że decyzja została odwołującemu doręczona, skutkuje otwarciem biegu terminu do zaskarżenia tego rozstrzygnięcia. Jak wyżej wskazano, w kontrolowanej sprawie organ odwoławczy przeprowadził ocenę zagadnienia doręczenia skarżącemu decyzji organu I instancji i uznał, że decyzja ta została prawidłowo doręczona w trybie doręczenia zastępczego uregulowanego w art. 44 KPA. Nie budziło wątpliwości skuteczne doręczenie skarżącemu decyzji, skoro w aktach sprawy znajdowała się pocztowa przesyłka polecona ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru zawierająca decyzję z adnotacją „zwrot nie podjęto w terminie”. Zdaniem Sądu, organ odwoławczy w odniesieniu do tej ostatnio wskazanej okoliczności nie poczynił prawidłowych ustaleń i ocen, które pozwalałyby na pozytywne jej przesądzenie. Dostrzec bowiem trzeba, iż doręczenie skarżącemu decyzji organu I instancji nastąpić miało w trybie tzw. doręczenia zastępczego, stwarzającego domniemanie doręczenia. Skuteczność doręczenia w tym trybie warunkowana jest dopełnieniem przez doręczyciela określonych czynności, tj.: stwierdzeniem niemożności doręczenia w sposób określony w art. 42 i art. 43 KPA, następnie zaś pozostawieniem zawiadomienia o możliwości odbioru pisma w placówce pocztowej w terminie 7 dni (§ 2), a w przypadku nieodebrania tej przesyłki, pozostawienie ponownego zawiadomienia o możliwości jej odbioru, w terminie do 14 dni od pierwszego awizowania (§ 3). W aktach administracyjnych kontrolowanej sprawy znajduje się koperta, w której jest kierowana do skarżącego decyzja organu I instancji. Z koperty tej wynika, że adresowana do skarżącego przesyłka zawierająca decyzję organu I instancji została przekazana operatorowi pocztowemu. Na odwrotnej stronie koperty znajduje się pieczęć o treści: „awizo dnia 28 grudnia 2022 r.”, przy czym data wskazanego awizowania została wpisana odręcznie. Pod przekreśloną datą dokonania awizacji, znajduje się podpis doręczyciela. Jak trzeba zakładać - pieczęć ta obrazuje datę pierwszego awizowania spornej przesyłki. Analiza zaś treści zamieszczonych na kopercie w której znajdowała się decyzja organu I instancji prowadzi do wniosku, że doręczyciel zaniechał drugiego awizowania tej przesyłki. Oceniany dokument bowiem nie wskazuje na zamieszczenie przez listonosza informacji o dacie pozostawienia ponownego zawiadomienia o możliwości odbioru przedmiotowej przesyłki oraz możliwym terminie i miejscu jej odebrania. Jak wynika z opisywanej koperty, sporna korespondencja, po pierwszym jej awizowaniu i niedobraniu przez skarżącego, została zwrócona organowi. Koperta nie określa jednak daty zwrotu. Datę zwrotu przesyłki 12.1.2023 r. oraz datę drugiego awizo organ odwoławczy ustalił w oparciu o załączony do akt wydruk ze strony internetowej Poczty Polskiej - śledzenie przesyłek. WSA zwrócił jednak uwagę, iż wydruk z internetowej strony śledzenia przesyłek nie posiada mocy prawnej, a wyświetlane informacje mają jedynie charakter poglądowy. Uchybienie któremukolwiek z elementów procedury doręczenia zastępczego powoduje, że organ korzystając z niego, nie może powołać się na domniemanie doręczenia. Przesłanki z art. 44 KPA należy wykładać ściśle, a nie przy zastosowaniu wykładni rozszerzającej. Procesowa instytucja doręczenia zastępczego polega nie tyle na domniemaniu, ile oparta jest na konstrukcji fikcji prawnej poprzez uznanie, że nastąpiło doręczenie pisma, które de facto nie miało miejsca. Warunkiem przyjęcia przez organ takiej fikcji prawnej jest dysponowanie przez ten organ niebudzącym wątpliwości dowodem potwierdzającym. Takim dowodem dla organu nie jest wykazanie przez stronę, że nie otrzymała awiza, ale zwrotne potwierdzenie odbioru zawierające pełną informację, że adresat został zawiadomiony zarówno o pozostawieniu pisma, jak i o miejscu oraz terminie z datą i podpisem doręczyciela. W razie niedopełnienia jednej z wymaganych ustawowo czynności przez operatora pocztowego niemożliwe jest stwierdzenie, że decyzja została doręczona prawidłowo. W stanie faktycznym sprawy brak jest możliwości ustalenia, że spełnione zostały przesłanki z art. 44 § 2 i 3 KPA. Wobec powyższego, twierdzenie organu o skuteczności doręczenia zastępczego nie ma oparcia w aktach sprawy. Postanowienie organu o niedopuszczalności wniesienia środka odwoławczego było więc przedwczesne. W związku z przedstawionymi rozważaniami należy stwierdzić, że organ odwoławczy procedując w przedmiocie wniosku skarżącego o przywrócenie uchybionego terminu zaniechał realizacji, wynikającego z art. 7 i 77 § 1 oraz art. 80 KPA obowiązku ustalenia, czy skarżącemu skutecznie doręczono sporną decyzję. Komentarz Uchylenie wydanej decyzji podyktowane było naruszeniami proceduralnymi organu, który nie zbadał wszystkich okoliczności faktycznych w celu ustalenia możliwości przyjęcia zastępczego doręczenia decyzji. W zasadzie organ pominął dowód podstawowy, tj. kopertę, który nie może być zastąpiony innym dowodem, w tym zwłaszcza internetowym wydrukiem śledzenia przesyłek. „Zbadanie” koperty przez organ powinno być pierwszą czynnością, a organ nie skonfrontował informacji uzyskanych od skarżącego z zapisami doręczyciela znajdującymi się na kopercie, w której zawarta była sporna decyzja. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 6.6.2024 r., IV SA/Po 235/24,
Uchylenie decyzji przez WSA wynikało z naruszeń proceduralnych organu, który nie zbadał wszystkich okoliczności faktycznych dotyczących zastępczego doręczenia. Ostateczny werdykt WSA podkreślił konieczność dokładnego analizowania dowodów, w tym koperty, i odrzucenia internetowego wydruku jako zastępczego.