Ostatni moment na wprowadzenie standardów ochrony małoletnich w placówkach medycznych

Tematyka: standardy ochrony małoletnich, placówki medyczne, małoletni, bezpieczeństwo, legalność, ocena standardów, kontrola, odpowiedzialność, ustawa, zmiany ustawy

Do 15.8.2024 r. w każdej placówce medycznej, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą
przebywać małoletni musiały zostać wprowadzone standardy ochrony małoletnich. Stanowią one jeden ze
szczególnych środków ochrony małoletnich. Niedotrzymanie tego obowiązku może powodować poważne
skutki prawne, w tym odpowiedzialność wykroczeniową.
• Każda placówka medyczna od 15.8.2024 roku ma obowiązek stosować standardy, a co dwa lata
weryfikować ich aktualność i wprowadzać ewentualnie potrzebne zmiany.
• Standardy mają zapewniać bezpieczeństwo małoletnim zarówno w relacji z dorosłymi, jak i innymi
małoletnimi.
• Treść i poszczególne rozwiązania muszą być dostosowane do realiów funkcjonowania danej jednostki.
Podmioty obowiązane do wprowadzenia standardów
Standardy ma obowiązek wprowadzić:
1. organ zarządzający jednostką systemu oświaty,
2. organ zarządzający inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną,
artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają
albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni,
3. organizator działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej,
medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich.
Pojęcie „placówka medyczna” lub „organizator działalności medycznej” nie ma definicji legalnej, dlatego pewne
wątpliwości może budzić zakwalifikowanie danego podmiotu czy działalności pod te pojęcia. Najpewniej chodzi
o wszystkie podmioty lecznicze (np. samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, przychodnie), a także praktyki
zawodowe (np. prywatny gabinet pediatryczny).
Warunkiem jest, że do tych placówek mogą uczęszczać, przebywają lub mogą przebywać małoletni. Chodzi więc
o wszelkie podmioty i praktyki zawodowe udzielające świadczeń z zakresu pediatrii, medycyny rodzinnej oraz innych
dziecięcych dziedzin medycyny (np. onkologia dziecięcia, psychiatria dzieci i młodzież).
Tryb wprowadzenia i podania do wiadomości
Za wprowadzenie standardów odpowiada „organ zarządzający placówką medyczną”. Jest to również pojęcie
nieznane innym ustawom, jednak może oznaczać kierowników podmiotów leczniczych lub inne osoby uprawnione do
kierowania tymi podmiotami.
Nie ma narzuconego sposobu przyjęcia standardów. Wymogiem jest natomiast udostępnienie standardów w dwojaki
sposób i w dwojakiej formie tj.:
• na swojej stronie internetowej,
• poprzez wywieszenie w widocznym miejscu w swoim lokalu.
W obu przypadkach w wersji zupełniej oraz skróconej. Wersja skrócona przeznaczona jest dla małoletnich i zawiera
istotne dla nich informacje, przedstawione w zrozumiały dla nich sposób.
Treść standardów
Nie ma również narzuconej konkretnej treści standardów. Pozostawiono w tym zakresie dużą dowolność, dzięki
której każda placówka może dopasować standardy do swoich potrzeb i realiów.
Sporządzając standardy należy pamiętać, że są one tworzone dla małoletnich. Przekłada się to np. na uproszczony
język lub przedstawienie graficzne.
W standardach należy uwzględnić potrzeby dzieci z niepełnosprawnościami i specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Stosownie do placówki w standardach określa się:

• zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora,
a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich,
• zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji
o krzywdzeniu małoletniego,
• procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę
małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia,
osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”,
• zasady przeglądu i aktualizacji standardów,
• zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania
standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności,
• zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do
zaznajomienia się z nimi i ich stosowania,
• osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu
wsparcia,
• sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń
zagrażających dobru małoletniego,
a także:
• wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone,
• zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;
• procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej
formie;
• zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.
Ocena standardów
Standardy nie mają być „martwym” dokumentem. Na podmiotach, w których standardy zostały przyjęte, ciąży
obowiązek dokonywania oceny raz na dwa lata w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz
zgodności z obowiązującymi przepisami. Wnioski z przeprowadzonej oceny należy pisemnie udokumentować.
Kontrola nieprowadzenia standardów
Wprowadzenie standardów podlega kontroli przez:
• wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa - w zakresie objętym właściwością
rzeczową i miejscową tych organów, przy czym mogą upoważnić do kontroli pracowników podległych im urzędów
marszałkowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży gminnych.
Kontrola obejmuje zarówno wstęp na teren podmiotu, żądanie pisemnych i ustnych wyjaśnień, żądanie okazania
dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z zakresem kontroli. Z kontroli sporządza się
protokół.
Niezależnie od zaleceń pokontrolnych, organ kontrolujący niezwłocznie powiadamia policję lub prokuraturę, jeśli
w wyniku kontroli zostanie stwierdzone naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów lub występuje
uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić.
• prezesa NFZ - w zakresie swojej właściwości,
• dodatkowo, podmiot leczniczy może być kontrolowany na zasadach ogólnych przez:
⚬ ministra zdrowia – pod względem zgodności z prawem,
⚬ podmiot tworzący – w przypadku podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami w ramach uprawnień
nadzorczych i nadzoru nad zgodnością działań podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą z przepisami
prawa
Niewprowadzenie standardów wiąże się z odpowiedzialnością wykroczeniową i podlega karze grzywny do 250 zł
albo karze nagany. Ponowne niewprowadzenie standardów podlega natomiast karze grzywny nie niższej niż 1000 zł
oraz środkowi karnemu w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz
Pomocy Postpenitencjarnej do 10 000 zł.

Etap legislacyjny
Ustawa z 28.7.2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023
r. poz. 1606) weszła w życie 15.2.2024 r. i wprowadziła zmiany m.in. do ustawy z 13.5.2016 r. o przeciwdziałaniu
zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 560), właśnie
dotyczące standardów ochrony małoletnich.
Obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich określono na termin 6 miesięcy od dnia wejścia w życie
niniejszej ustawy. Termin ten minął więc w odniesieniu do placówek medycznych 15.8.2024 r.

Niewprowadzenie standardów wiąże się z odpowiedzialnością wykroczeniową i podlega karze grzywny do 250 zł albo karze nagany. Ponowne niewprowadzenie standardów podlega natomiast karze grzywny nie niższej niż 1000 zł oraz środkowi karnemu w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej do 10 000 zł. Ustawa z 28.7.2023 r. wprowadziła zmiany do ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, dotyczące standardów ochrony małoletnich.