Informacja przetworzona a system informatyczny organu

Tematyka: system informatyczny, organ, informacja przetworzona, udostępnienie informacji publicznej, NSA, WSA, decyzja, wyrok, uzasadnienie

Sam fakt, że systemy informatyczne organu są prowadzone według innych kryteriów niż żądane we wniosku
o udostępnienie informacji publicznej, nie oznacza jeszcze, że w każdym wypadku daje to podstawy do
kwalifikacji żądanej informacji jako informacji przetworzonej.
Wyrokiem z 9.12.2020 r. WSA w Warszawie, po rozpoznaniu sprawy ze skargi (...) Fundacji (...) (dalej: Fundacja) na
decyzję Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (dalej: Prezes SN, Skarżący) z 24.4.2020 r. w przedmiocie odmowy
udostępnienia informacji publicznej (dalej: zaskarżona Decyzja), uchylił Zaskarżoną Decyzję oraz poprzedzającą ją
decyzję z 26.3.2020 r. Wnioskiem z 4.3.2020 r. Fundacja zwróciła się o udzielenie informacji o:
• liczbie skarg złożonych do SN na przewlekłość postępowania przed sądem apelacyjnym lub SN z podziałem na
sprawy cywilne, karne, z zakresu prawa pracy, ubezpieczeniowe i gospodarcze w latach 2010-2019 wraz
z podziałem na poszczególne lata; a także wskazanie:
• liczby skarg odrzuconych;
• liczby skarg oddalonych;
• liczby skarg uwzględnionych.
Stanowisko Skarżącego
Zaskarżoną Decyzją odmówiono udostępnienia ww. informacji z uwagi na okoliczność, iż wymaga ona stworzenia
szczegółowego opracowania statystycznego i stanowi informację przetworzoną. Zdaniem Skarżącego sam sposób
sformułowania wniosku wskazuje, że Fundacja oczekuje sporządzenia na jej potrzeby nowego opracowania
statystycznego - wytworzenia nowej jakościowo informacji. Ponadto zakres żądania wskazuje, że jego spełnienie
byłoby bardzo pracochłonne. W ocenie Skarżącego, aby sprostać wymogowi wskazania konkretnych czynności
niezbędnych dla udzielenia odpowiedzi Fundacji, musiałby on w istocie przeprowadzić, niejako próbnie, cały proces,
który prowadziłby do wytworzenia żądanej informacji. Udzielenie odpowiedzi Fundacji musi zostać poprzedzony
żmudnymi analizami, które doprowadzą do podania co najmniej 230 informacji jednostkowych. Do SN zgłaszają się
podmioty, które w trybie dostępu do informacji publicznej żądają przygotowania rozmaitych opracowań, a SN udziela
odpowiedzi, jeżeli znajduje się w posiadaniu gotowych informacji lub ich pozyskanie nie wymaga przedsięwzięcia
działań i analiz. W pozostałych przypadkach, Prezes SN stosuje art. 3 ust. 1 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do
informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej: DostInfPubU), który ogranicza prawo dostępu do informacji
publicznej i przeciwdziała wnioskom zmierzającym do uzyskania informacji przetworzonej dla celów osobistych lub
komercyjnych.
Informacja przetworzona
NSA rozpoczął od analizy stanu prawnego znajdującego zastosowanie w sprawie. NSA podkreślił, że w myśl art. 3
ust. 1 pkt 1 DostInfPubU prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienie do uzyskania informacji publicznej,
w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu
publicznego. Pojęcie „informacji przetworzonej” nie zostało normatywnie zdefiniowane. W doktrynie i orzecznictwie
przyjmuje się, że charakter taki mogą mieć dane publiczne, które - co do zasady - wymagają dokonania
stosownych analiz, obliczeń, zestawień statystycznych, ekspertyz, połączonych z zaangażowaniem w ich
pozyskanie określonych środków osobowych i finansowych organu, innych niż wykorzystywane w bieżącej
działalności. Uzyskanie informacji wiązać się musi z potrzebą ich odpowiedniego przetworzenia, co nie zawsze
należy utożsamiać z wytworzeniem rodzajowo nowej informacji. Przetworzenie może polegać na wydobyciu
poszczególnych informacji cząstkowych z posiadanych przez organ zbiorów dokumentów i odpowiednim ich
przygotowaniu. Tym samym, suma informacji prostych, w zależności od wiążącej się z ich pozyskaniem wysokości
nakładów, jakie ma ponieść organ, czasochłonności, liczby zaangażowanych pracowników, może być traktowana
jako informacja przetworzona (wyrok NSA z 5.3.2015 r., I OSK 863/14, Lealis). W orzecznictwie NSA przyjmuje się
również, że w pewnych wypadkach szeroki zakres wniosku, wymagający zgromadzenia, przekształcenia
(zanonimizowania) i sporządzenia wielu kopii określonych dokumentów, może wymagać takich działań
organizacyjnych i zaangażowania środków osobowych, które zakłócają normalny tok działania podmiotu
zobowiązanego i utrudniają wykonywanie przypisanych mu zadań. Informacja składająca się z wielu informacji
prostych będących w posiadaniu organu, powinna być uznana za informację przetworzoną. Powstały w wyniku ww.
działań zbiór nie istniał w chwili wystąpienia z żądaniem udostępnienia informacji. Jest to informacja przygotowana
„specjalnie dla wnioskodawcy”, wedle wskazanych przez niego kryteriów, na podstawie pierwotnego zasobu danych
(wyrok NSA z 9.8.2011 r., I OSK 792/11,
). W każdym wypadku, gdy podmiot zobowiązany do udostępnienia

informacji publicznej powołuje się na to, że żądana informacja ma charakter przetworzony i okoliczność ta stanowi
podstawę decyzji administracyjnej o odmowie jej udostępnienia, zobowiązany jest w uzasadnieniu tej decyzji podać
fakty, które będą tę ocenę potwierdzać. Konieczne jest wykazanie:
• jakie konkretnie działania należy podjąć celem przetworzenia informacji,
• ilu pracowników i przez jaki czas będzie zaangażowanych w ten proces,
• czy żądane informacje składają się z informacji prostych, a jeżeli tak, to gdzie i w jakich kategoriach zbiorów się
znajdują,
• w jakim zakresie i przez jaki okres praca organu będzie zakłócona,
• czy przetworzenie informacji będzie się wiązało z ponadstandardowymi nakładami finansowymi, itp.
Chodzi o podanie takiego zbioru informacji, które pozwolą sądowi na weryfikację przyjętego w decyzji stanowiska, że
żądana informacja jest informacją przetworzoną.
Stanowisko NSA
Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy NSA wskazał, że Skarżący zakwalifikował żądaną informację
jako przetworzoną zarówno z tego powodu, że wymaga ona jej wytworzenia na potrzeby Fundacji, jak i z tego
powodu, że zgromadzenie żądanych danych jest pracochłonne z uwagi na ilość informacji prostych, które należy
odpowiednio zgromadzić i usystematyzować wg kryteriów wskazanych przez Fundację.
W decyzji twierdzenia tego Prezes SN nie oparł na konkretnej, bądź też przybliżonej liczbie spraw, które należy
przeanalizować, zaś w skardze odwołał się do ilości informacji jednostkowych, których żąda Fundacja. Takie
stanowisko jest nieuprawnione. Skarżący podnosi, że żądana informacja ma charakter przetworzony, gdyż wymaga
specjalnego wytworzenia jedynie dla Fundacji, ale także w tym zakresie okoliczności wskazywane przez Skarżącego
mają charakter bardzo ogólny i nie pozwalają na weryfikację tego twierdzenia. Słusznie zatem WSA w Warszawie
zakwestionował okoliczność, że Skarżący nie podał, nawet w przybliżeniu, czy dane niezbędne dla udzielenia
żądanej informacji znajdują się w dokumentacji papierowej, czy też dane są zgrupowane w systemie komputerowym
o określonych cechach, ani też nie podał - nawet w przybliżeniu - jaka liczba skarg, których dotyczy wniosek
o udzielenie informacji, wpływała do SN w latach objętych żądaniem. Co więcej z uzasadnienia Zaskarżonej Decyzji
nie wynika, na czym konkretnie miałaby polegać analiza i przygotowanie żądanej informacji, w tym czy wymaga ona
np. sięgnięcia do poszczególnych akt sprawy, czy też jedynie zsumowania liczb znajdujących się w już gotowych
zestawieniach. Nie jest wystarczające w tym zakresie stwierdzenie Prezesa SN, że żądanych danych nie można
wygenerować z systemów informatycznych w sposób automatyczny. Sam fakt, że systemy informatyczne SN są
prowadzone wg innych kryteriów niż żądane przez Fundację nie oznacza jeszcze, że w każdym wypadku daje
to podstawy do kwalifikacji żądanej informacji jako informacji przetworzonej. Skarżący powinien bowiem
podać, jakie konkretnie czynności musiałby podjąć, aby żądane dane uzyskać.
Rozstrzygnięcie NSA
Podsumowując NSA podkreślił, że WSA w Warszawie nie zakwestionował przyjętej przez Skarżącego wykładni, że
żądana informacja może mieć charakter przetworzony ze względu na konieczność: (I) jej wytworzenia na potrzeby
Fundacji, a także (II) zaangażowania znacznych środków niezbędnych do jej wytworzenia. Powodem uchylenia
Zaskarżonych Decyzji było zaś niewykazanie przez Skarżącego, że takie przesłanki zostały w odniesieniu do żądania
Fundacji spełnione. Z powyższych względów zarzuty skargi kasacyjnej okazały się niezasadne. W związku z tym, na
podstawie art. 184 PostAdmU, NSA oddalił skargę.

Komentarz
Rozpatrując stan faktyczny ustalony w niniejszej sprawie NSA wypowiedział się na temat nie samej definicji pojęcia
informacja przetworzona, co kwestii prawidłowego uzasadnienia decyzji odmawiającej udzielenia informacji
publicznej z uwagi na przetworzony charakter wnioskowanych informacji. W ocenie NSA decyzja taka powinna
zostać szczegółowo, konkretnie i wyczerpująco uzasadniona, w odniesieniu do przesłanek uznania informacji za
przetworzoną, tj.: (i) konieczności jej wytworzenia specjalnie na potrzeby wnioskodawcy i (ii) potrzeby
zaangażowania w ten proces znacznych środków (w tym osobowych). Zdaniem NSA w Zaskarżonej Decyzji zabrakło
uzasadnienia obejmującego m.in. listę konkretnych czynności, których wymagałoby przygotowanie odpowiedzi na
żądanie wnioskodawcy. Tym samym, brak tak skonstruowanego uzasadnienia decyzji może prowadzić - jak pokazuje
rozstrzygnięcie NSA - do uchylenia niekorzystnej dla wnioskodawcy decyzji odmownej.

Wyrok NSA z 14.6.2024 r., III OSK 4483/21,

NSA w swoim rozstrzygnięciu podkreślił konieczność szczegółowego uzasadnienia decyzji odmownej udzielenia informacji publicznej ze względu na jej przetworzony charakter. Brak skonkretyzowanego uzasadnienia może prowadzić do uchylenia decyzji odmownej, jak miało to miejsce w omawianej sprawie.