Skutki niepodania numeru PESEL

W postanowieniu NSA z 14.6.2024 r. przedstawiono konsekwencje niepodania numeru PESEL w skardze do sądu administracyjnego. Brak tego numeru jest traktowany jako brak formalny, który wymaga uzupełnienia na skutek wezwania, niezależnie od jego obecności w aktach administracyjnych. Publikacja omawia stan faktyczny sprawy, stan prawny oraz stanowisko Skarżącego, NSA oraz rozstrzygnięcie w sprawie.

Tematyka: NSA, numer PESEL, skarga administracyjna, brak formalny, wezwanie, rozstrzygnięcie, sąd administracyjny, akt administracyjny

W postanowieniu NSA z 14.6.2024 r. zaprezentowano stanowisko, zgodnie z którym niezachowanie wymogu
podania w skardze, będącej pierwszym pismem w sprawie, numeru PESEL, jest brakiem formalnym, który
powinien być uzupełniony na skutek wezwania, bez względu na to, czy ten numer znajduje się w aktach
administracyjnych, którymi dysponuje sąd.
Stan faktyczny sprawy
Postanowieniem z 16.2.2024 r., IV SA/Wr 20/24,
, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odrzucił
skargę J.P. (dalej: Skarżący) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Wałbrzychu (dalej: SKO)
z 11.10.2023 r. (SKO 4103/972/2023), w przedmiocie potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych. W uzasadnieniu WSA we Wrocławiu wskazał, że w wykonaniu zarządzenia
Przewodniczącego Wydziału IV WSA we Wrocławiu pismem z 18.1.2024 r. wezwano Skarżącego do usunięcia
braków formalnych skargi, poprzez podanie do akt sprawy numeru PESEL, w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia
skargi. Wezwanie wraz ze stosownym pouczeniem zostało doręczone Skarżącemu w trybie podwójnej awizacji ze
skutkiem na 6.2.2024 r. Przedmiotowe pismo pozostało bez odpowiedzi.
Stan prawny
W tym kontekście WSA we Wrocławiu w uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia podniósł, że przesyłka listowa
zawierająca wezwanie do wskazania numeru PESEL Skarżącego została mu doręczona w trybie art. 73 PostAdmU.
Ponadto w wyznaczonym terminie wspomniany brak formalny skargi nie został usunięty. Dlatego też WSA we
Wrocławiu wskazał, że niezachowanie, określonego w art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU wymogu podania w skardze,
będącej pierwszym pismem w sprawie, numeru PESEL, jest brakiem formalnym, który powinien być uzupełniony
w trybie art. 49 § 1 PostAdmU w związku z art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU i to bez względu na to, czy ten numer znajduje
się w aktach administracyjnych sprawy, którymi dysponuje sąd. Powyższa okoliczność (nieuzupełnienia wskazanego
wyżej braku formalnego skargi) stanowiła podstawę wydania przez WSA we Wrocławiu zaskarżonego postanowienia
w przedmiocie odrzucenia skargi, na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU.
Stanowisko Skarżącego
Zażalenie na powyższe postanowienia złożył Skarżący, zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie
i przekazanie WSA we Wrocławiu do ponownego rozpoznania. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono bowiem
naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 73 PostAdmU, polegające na
jego niewłaściwym zastosowaniu i uznaniu, że przesyłka listowa zawierająca wezwanie do wskazania numeru
PESEL Skarżącego została mu skutecznie doręczona 6.2.2024 r. Przyjęcie powyższego w konsekwencji
doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, poprzez konstatację, że ww. brak formalny skargi nie został
usunięty w wyznaczonym terminie. To z kolei doprowadziło do wydania niekorzystnego dla Skarżącego
rozstrzygnięcia - odrzucenia skargi. Ponadto, w uzasadnieniu wniesionego zażalenia na ww. postanowienie WSA we
Wrocławiu Skarżący podniósł, że nie miał wiedzy, „żadnego pojęcia”, o wezwaniu. Co więcej Skarżący obawia się, że
przedmiotowe awizo nie zostało w ogóle pozostawione pod wskazanym adresem. Niezależnie od powyższego
Skarżący wraz z zażaleniem złożył wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braku formalnego skargi.
Stanowisko NSA
W ocenie NSA przedmiotowe zażalenie jest pozbawione usprawiedliwionych podstaw, albowiem wykładnia
i zastosowanie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU w zw. z art. 49 § 1 PostAdmU i art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU są w pełni
prawidłowe.
Dla uzasadnienia zajętego stanowiska NSA wskazał, że zagadnienie skutków niepodania przez skarżącego
w skardze do wojewódzkiego sądu administracyjnego numeru PESEL, będącej pierwszym pismem w sprawie
sądowoadministracyjnej, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU, zostało w sposób
wiążący rozstrzygnięte w uchwale składu siedmiu sędziów NSA z 3.7.2023 r., II GPS 3/22,
. W powyższej
uchwale - mającej w niniejszym postępowaniu moc wiążącą w granicach wyznaczonych w art. 269 § 1 PostAdmU -
NSA stwierdził, że niezachowanie, określonego w art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU, wymogu podania
w skardze, będącej pierwszym pismem w sprawie, numeru PESEL, jest brakiem formalnym, który powinien
być uzupełniony w trybie art. 49 § 1 PostAdmU w związku z art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU, bez względu na to,
czy ten numer znajduje się w aktach administracyjnych, którymi dysponuje sąd. NSA wskazał, że art. 46 § 2
pkt 1 lit. b PostAdmU został dodany przez art. 1 ustawy z 12.4.2019 r. o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu
przed sądami administracyjnymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 934). Jak czytamy

w uzasadnieniu do ww. ustawy obowiązek podania numeru PESEL strony postępowania wnoszącej pismo
procesowe do sądu jest związany z wprowadzeniem do postępowania przed sądami administracyjnymi możliwości
doręczania pism i orzeczeń w formie dokumentu elektronicznego zawierającego dane z systemu teleinformatycznego
sądu i konieczną w takim przypadku jednoznaczną identyfikacją strony postępowania. Podanie numeru PESEL nie
służy nadaniu konkretnemu pismu procesowemu biegu, lecz zapewnieniu sprawnego przebiegu postępowania,
w którym istnieje możliwość doręczania pism i orzeczeń w formie dokumentu elektronicznego zawierającego dane
z systemu teleinformatycznego sądu (druk sejmowy nr 3260). Ponadto NSA wskazał, że obowiązek podania numeru
PESEL w pierwszym piśmie procesowym nie jest nadmiernym ciężarem dla strony postępowania. Jednocześnie NSA
zauważył, że w przypadku przedmiotowego wymogu formalnego, o uzupełnienie którego strona została wezwana, nie
ma znaczenia, że numer PESEL znajduje się w aktach administracyjnych sprawy, ponieważ postępowanie
administracyjne i postępowanie sądowoadministracyjne są postępowaniami odrębnymi, prowadzonymi na podstawie
odrębnych przepisów i w formie osobnych akt sprawy.
Kolejno NSA podkreślił, że procedura sanacyjna, uruchamiana na podstawie art. 49 § 1 PostAdmU, nie
upoważnia sądu administracyjnego do samodzielnego uzupełniania braków, lecz zobowiązuje sąd do
wezwania strony do usunięcia stwierdzonych braków formalnych skargi (w tym braku, o którym mowa w art. 46
§ 2 pkt 1 lit. b PostAdmU). Jeżeli pismo dotknięte jest brakami formalnymi, to jest to wystarczającą i konieczną
przesłanką do wezwania strony do ich uzupełnienia. Sąd nie może więc podejmować za stronę czynności
zmierzających do uzupełnienia braków pisma procesowego, niezależnie od tego, jak pismo jest obszerne,
a ustawodawca nie przewidział w tym zakresie żadnych wyjątków (uchwała składu siedmiu sędziów NSA
z 18.12.2013 r., I OPS 13/13,
).
Rozstrzygnięcie NSA
Końcowo NSA wskazał, że - ponieważ w postępowaniu przed kontrolowanym WSA we Wrocławiu Skarżący został
skutecznie wezwany, w trybie art. 49 § 1 PostAdmU, do uzupełnienia braku formalnego skargi w zakresie niepodania
numeru PESEL (art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU) i brak ten nie został uzupełniony w wyznaczonym terminie, dlatego
zgodnie z art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU - skarga podlegała odrzuceniu. Mając na względzie podniesione argumenty,
NSA - po rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu niejawnym - orzekł na podstawie art. 184 PostAdmU w zw. z art. 197 §
1 i 2 PostAdmU o oddaleniu zażalenia.

Komentarz
Rozstrzygając stan faktyczny ustalony w niniejszej sprawie NSA wypowiedział się na temat zagadnienia skutków
niepodania przez skarżącego w skardze do wojewódzkiego sądu administracyjnego numeru PESEL. W tym
kontekście NSA wskazał, że kwestia ta została jednoznacznie rozstrzygnięta w przywołanej powyżej uchwale składu
siedmiu sędziów NSA, gdzie NSA potwierdził prawidłowość stanowiska zajmowanego w orzecznictwie, zgodnie
z którym obowiązek wskazania numeru PESEL:
1. ciąży na osobie fizycznej dokonującej pierwszej czynności w sprawie;
2. jest niezależny od tego, czy ww. informacja znajduje się w aktach administracyjnych sprawy;
3. nie może być spełniony przez sąd.
Drugi z poglądów - uznany już za błędny - wskazywał, ze w sytuacji gdy numer PESEL strony skarżącej wynika z akt
administracyjnych, nie można przyjmować, że występuje brak formalny skargi uniemożliwiający nadanie temu pismu
prawidłowego biegu (art. 49 § 1 PostAdmU). W przypadku gdy numer identyfikujący osobę fizyczną można łatwo
ustalić bazując na treści akt administracyjnych, bez konieczności wzywania strony o uzupełnienie skargi, to staranna
analiza tych akt prowadząca do jego odnalezienia pozwala sądowi nadać skardze dalszy bieg. Wobec tego sąd
administracyjny nie jest zwolniony z samodzielnego poszukiwania powyższej informacji w aktach sprawy. Niemniej
jednak należy podkreślić, że to stanowisko nie jest już aktualne.

Postanowienie NSA z 14.6.2024 r., II GZ 252/24,

NSA potwierdził w swoim stanowisku, że obowiązek podania numeru PESEL w skardze jest niezależny od jego obecności w aktach administracyjnych i nie może być spełniony przez sąd. Rozstrzygnięcie NSA o odrzuceniu skargi zostało podjęte po wezwaniu Skarżącego do uzupełnienia braku formalnego. Publikacja podkreśla również istotę starannej analizy akt administracyjnych przez sąd.