Nienależyta reprezentacja strony jako przesłanka wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego

Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że niewłaściwe reprezentowanie interesów strony przez pełnomocnika procesowego nie równa się z brakiem należytej reprezentacji, co może wpłynąć na wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego. Skarga o wznowienie postępowania związana z decyzją ws. zabudowy hotelu i apartamentów oraz zaniedbaniami pełnomocnika. NSA odrzucił skargę, argumentując, że strona była należycie reprezentowana. Skutki zaniedbań pełnomocnika i konieczność informowania sądu o wypowiedzeniu pełnomocnictwa.

Tematyka: Naczelny Sąd Administracyjny, wznowienie postępowania, reprezentacja strony, pełnomocnik procesowy, zaniedbania pełnomocnika, wypowiedzenie pełnomocnictwa, skutki zaniedbań, informowanie sądu, interesy stron, PostAdmU

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że niewłaściwe reprezentowanie interesów strony przez jej
pełnomocnika procesowego nie jest tożsame z brakiem należytej reprezentacji strony w postępowaniu
będącym przesłanką wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego. Wszelkie zaniedbania, jakich
dopuścił się pełnomocnik, wywołują skutki takie, jak gdyby dopuściła się ich sama strona.
Skarga o wznowienie postępowania
W 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu skargi kasacyjnej M.W. uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego we Wrocławiu z 2019 r. i decyzję SKO w W., zobowiązując jednocześnie ten organ do wydania
decyzji stwierdzającej nieważność decyzji Burmistrza Miasta D., którą ustalono warunki zabudowy dla inwestycji
polegającej na budowie zespołu hotelowego oraz apartamentów wraz z infrastrukturą towarzyszącą.
Uczestnik postępowania - I. sp. z o.o. sp.k. złożyła skargę o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego
w tej sprawie, jako podstawę wznowienia podając art. 271 pkt 2 ustawy z 30.8.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU). I. sp. z o.o. sp.k. dowodziła, że nie była
należycie reprezentowana, bowiem NSA korespondował wyłącznie z jej pełnomocnikiem, którego umocowanie
zostało odwołane w 2020 r. Profesjonalny pełnomocnik – adwokat, pomimo ciążących na nim obowiązków, nie
poinformował NSA o tym fakcie. Po otrzymaniu zawiadomienia o terminie rozprawy adwokat nie przekazał tej
informacji byłemu mocodawcy, co spowodowało, że I. sp. z o.o. sp.k. nie mogła zaprezentować swojego stanowiska,
ani przedstawić istotnych dowodów, które mogły mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Zdaniem wnoszącej skargę
o wznowienie, brak należytej reprezentacji spowodował istotne naruszenie jej praw procesowych prowadzące do
nieważności postępowania przed NSA.
Wypowiedzenie pełnomocnictwa
NSA odrzucił skargę o wznowienie postępowania stwierdzając, że nie można uznać, iż I. sp. z o.o. sp.k. nie
była należycie reprezentowana w rozumieniu art. 271 pkt 2 PostAdmU. Zgodnie z art. 42 § 1 PostAdmU,
wypowiedzenie pełnomocnictwa przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu od dnia
zawiadomienia go o tym. Oznacza to, że dopóki zawiadomienie o wypowiedzeniu pełnomocnictwa nie
zostanie sądowi doręczone, dotychczasowy pełnomocnik jest uważany za upoważnionego do wszelkich
czynności w granicach pełnomocnictwa ze skutkiem dla mocodawcy. Przy ustalaniu dnia zawiadomienia sądu
istotna jest data, w której sąd faktycznie dowiedział się o wypowiedzeniu, czyli dzień doręczenia sądowi stosownego
pisma lub złożenia go w biurze podawczym sądu. Dopiero od chwili powzięcia wiadomości o wypowiedzeniu
pełnomocnictwa przez mocodawcę, sąd ma obowiązek traktowania strony jako działającej bez pełnomocnika (zob.
wyrok NSA z 31.1.2012 r., I OSK 997/11,
). Przy ocenie skutków wypowiedzenia w kontekście art. 42 § 1
PostAdmU nie ma znaczenia czy pełnomocnictwo w stosunku wewnętrznym między pełnomocnikiem a mocodawcą
już wygasło, czy nie, jak również jakie są relacje stron i stopień sumienności w wykonywaniu obowiązków przez
pełnomocnika. W konsekwencji jeżeli sąd nie zostanie zawiadomiony o wypowiedzeniu pełnomocnictwa, to odnosi
ono skutki tylko w ramach wewnętrznej relacji między pełnomocnikiem a mocodawcą (zob. postanowienie NSA
z 7.3.2024 r., I OZ 85/24,
).
W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że o wypowiedzeniu pełnomocnictwa przez I. sp. z o.o. sp.k.
reprezentującemu ją dotychczas adwokatowi NSA nie został poinformowany na żadnym etapie postępowania, choć
między tym wypowiedzeniem a dniem wydania wyroku minęły ponad 2 lata. W rezultacie wszelka korespondencja
w sprawie, w tym zawiadomienie o rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku NSA, była zgodnie z przepisami
kierowana do pełnomocnika I. sp. z o.o. sp.k.
Skutki zaniedbań pełnomocnika
Jak podkreślono okoliczność, że pełnomocnik nie poinformował NSA o wypowiedzeniu pełnomocnictwa obciąża
stronę przez niego reprezentowaną i nie stanowi podstawy wznowienia postępowania. Wszelkie zaniedbania,
jakich dopuścił się pełnomocnik reprezentujący stronę, wywołują skutki takie, jak gdyby dopuściła się ich
sama strona. To mocodawca i jego pełnomocnik muszą uzgodnić, kto zawiadomi sąd o wypowiedzeniu
pełnomocnictwa. NSA stwierdził jednak, że bez względu na te ustalenia, należycie dbający o własne interesy
mocodawca powinien niezwłocznie zawiadomić sąd o wypowiedzeniu pełnomocnictwa. W jego interesie leży
bowiem jak najszybsze poinformowanie sądu o tej okoliczności, gdyż wszelkie skutki działania, bądź zaniechań

pełnomocnika obciążają mocodawcę. Nieporozumienia między stroną a pełnomocnikiem nie mają wpływu na
działanie sądu.
W uzasadnieniu postanowienia wyjaśniono, że postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania
zakończonego prawomocnym orzeczeniem ma charakter nadzwyczajny, gdyż może doprowadzić do wzruszenia
prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego. Nadzwyczajny charakter instytucji wznowienia postępowania
rodzi powinność interpretowania przyczyny wznowienia w sposób ścisły. W ocenie NSA niewłaściwe
reprezentowanie interesów strony przez jej pełnomocnika procesowego nie jest tożsame z brakiem należytej
reprezentacji strony w postępowaniu w rozumieniu art. 271 pkt 2 PostAdmU. Przez brak należytej
reprezentacji, o której mowa w tym przepisie, należy rozumieć sytuację, w której strona w ogóle zostałaby
pozbawiona właściwej reprezentacji przed sądem administracyjnym. Nienależyta reprezentacja jako
podstawa wznowienia postępowania nie dotyczy natomiast sposobu zastępowania strony przez
pełnomocnika procesowego, nawet jeśli ustanowiony w sprawie pełnomocnik wykonywał swoje obowiązki
w sposób prowadzący do negatywnych skutków dla swojego mocodawcy (zob. wyrok NSA z 16.5.2023 r.,
I GSK 808/19,
; wyrok NSA z 5.1.2022 r., I GSK 1928/18,
). W konsekwencji NSA stwierdził, że nie
istnieją podstawy do wznowienia postępowania na podstawie art. 271 pkt 2 PostAdmU. Nie można bowiem uznać,
żeby I. sp. z o.o. sp.k. nie była należycie reprezentowana w postępowaniu zakończonym wyrokiem NSA z 2023 r.
Postanowienie NSA z 9.4.2024 r., II OSK 451/24,

Nienależyta reprezentacja strony nie równa się z brakiem należytej reprezentacji w postępowaniu. NSA uznał, że zaniedbania pełnomocnika nie stanowią podstawy do wznowienia postępowania. Istotne jest prawidłowe informowanie sądu o wypowiedzeniu pełnomocnictwa i dbałość o interesy stron, niezależnie od relacji między pełnomocnikiem a mocodawcą.