Zasady prowadzenia korespondencji z sądem
W postanowieniu NSA z 16.7.2024 r. przypomniano, że zasadą jest prowadzenie korespondencji bezpośrednio z sądem, przed którym toczy się postępowanie sądowoadministracyjne. Tryb pośredni stanowi wyjątek i wymaga dodatkowych czynności organu pośredniczącego. Artykuł prezentuje kluczowe aspekty dotyczące korespondencji z sądem administracyjnym oraz konsekwencje niewłaściwego zaadresowania przesyłki z uzupełnieniem braków formalnych skargi.
Tematyka: sąd administracyjny, korespondencja z sądem, postępowanie sądowoadministracyjne, braki formalne, odrzucenie skargi, organ pośredniczący, przekazywanie pism, terminy w postępowaniu
W postanowieniu NSA z 16.7.2024 r. przypomniano, że zasadą jest prowadzenie korespondencji bezpośrednio z sądem, przed którym toczy się postępowanie sądowoadministracyjne. Tryb pośredni stanowi wyjątek i wymaga dodatkowych czynności organu pośredniczącego. Artykuł prezentuje kluczowe aspekty dotyczące korespondencji z sądem administracyjnym oraz konsekwencje niewłaściwego zaadresowania przesyłki z uzupełnieniem braków formalnych skargi.
W postanowieniu NSA z 16.7.2024 r. przypomniano, że w toku postępowania sądowoadministracyjnego zasadą jest prowadzenie korespondencji bezpośrednio z sądem, przed którym toczy się postępowanie. Tryb pośredni stanowi zaś ustawowo określony wyjątek, wymaga dodatkowych czynności organu pośredniczącego w przekazaniu pisma i nie może znajdować zastosowanie w sytuacjach nieprzewidzianych przez ustawodawcę. Rozstrzygnięcie WSA w Krakowie Postanowieniem z 16.5.2016 r., I SA/Kr 354/16, , WSA w Krakowie, na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU), odrzucił skargę W.G. (dalej: Skarżący) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie (dalej: SKO) z 15.12.2015 r. w przedmiocie ulgi płatniczej. W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia WSA w Krakowie wyjaśnił, że zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału WSA w Krakowie Skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi poprzez jej podpisanie, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem odrzucenia skargi. Powyższe wezwanie zostało doręczone Skarżącemu 15.4.2016 r. Termin do uzupełnienia braku formalnego skargi upływał zatem 22.4.2016 r. Skarżący, odpowiadając na wezwanie do uzupełnienia braków formalnych skargi, nadał przesyłkę pocztową zawierającą trzy podpisane egzemplarze skargi 22.4.2016 r. (data stempla pocztowego), jednakże uczynił to na adres SKO, który następnie przekazał wymienione wyżej dokumenty WSA w Krakowie 28.4.2016 r. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia WSA poinformował, że w tym stanie rzeczy nie można uznać, by Skarżący usunął brak formalny skargi w ustawowym terminie. WSA w Krakowie przyjął, że brak formalny skargi został usunięty po terminie tj. 28.4.2016 r., czyli w dacie przekazania odpisów skargi przez SKO do WSA w Krakowie (podczas gdy wyznaczony termin upłynął 22.4.2016 r.). Zażalenie na powyższe postanowienie WSA w Krakowie wniósł Skarżący, kwestionując trafność tego rozstrzygnięcia. Jednocześnie wniósł o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków skargi. Stan prawny NSA rozpoczął od przywołania adekwatnego stanu prawnego i wskazał, że zgodnie z art. 57 § 1 PostAdmU skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym. Z kolei w świetle art. 49 § 1 PostAdmU, jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Stosownie zaś do art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU sąd odrzuca skargę, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi. Stan faktyczny Mając na uwadze powyżej przytoczony stan prawny NSA wskazał, że z akt niniejszej sprawy wynika, iż zarządzeniem z 22.3.2016 r. Skarżący został wezwany do uzupełnienia w terminie 7 dni braków formalnych skargi pod rygorem odrzucenia skargi. W piśmie nadanym 22.4.2016 r. Skarżący uzupełnił braki formalne skargi, lecz nie skierował go do WSA w Krakowie, tylko do SKO. Przesyłka ta została przekazana WSA w Krakowie przez SKO 28.4.2016 r. W takiej sytuacji trafnie - zdaniem NSA - WSA w Krakowie uznał, że o zachowaniu terminu do uzupełnienia braków skargi decyduje data przekazania WSA w Krakowie tej przesyłki przez SKO, tj. 28.4.2016 r., co miało miejsce po terminie zakreślonym w wezwaniu sądowym. Z niezrozumiałych przyczyn Skarżący nadał na poczcie pismo z uzupełnieniem braków na adres SKO, czego nie można uznać za skuteczne wniesienie pisma do WSA w Krakowie w dacie jego nadania. Ponadto z wezwania WSA w Krakowie z 25.3.2016 r. do usunięcia braku formalnego skargi nie wynikało, aby WSA w Krakowie zobowiązywał Skarżącego do nadesłania podpisanego odpisu skargi za pośrednictwem SKO. Zasady prowadzenia korespondencji z sądem administracyjnym W tym kontekście należy - zdaniem NSA - zauważyć, że w toku postępowania sądowoadministracyjnego zasadą jest prowadzenie korespondencji bezpośrednio z sądem, przed którym toczy się postępowanie. Przeciwny wniosek nie znajduje racjonalnego usprawiedliwienia, jest sprzeczny z zasadami logiki i ekonomii prowadzenia postępowania sądowego. Ponadto w żaden sposób nie może być wywiedziony z PostAdmU. Z całokształtu unormowań postępowania sądowoadministracyjnego wynika, że tryb pośredni wnoszenia pism stanowi, ściśle określony w ustawie, wyjątek, który wiąże się z koniecznością dokonania dodatkowych czynności bądź realizacji określonych uprawnień przez organ pośredniczący w przekazaniu pisma. Właśnie takim przepisem jest art. 54 § 1 i 1a PostAdmU, w którym ustawodawca przewidział pośredni tryb wnoszenia do sądu administracyjnego skargi. Organ jest wówczas zobligowany do przekazania skargi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę, może również już na danym etapie skorzystać z uprawnień autokontrolnych (art. 54 § 2 i 3 PostAdmU). Zasada wyrażona w art. 54 § 1 PostAdmU wnoszenia skargi do sądu administracyjnego za pośrednictwem organu nie odnosi się do dalszych pism w sprawie, w tym również do tych, które strona wnosi na wezwanie sądu. W związku z powyższym, po przekazaniu przez organ skargi wraz z aktami administracyjnymi i odpowiedzią na skargę, wezwania sądu kierowane do stron postępowania powinny być wykonywane bezpośrednio na adres tego sądu z pominięciem organu. Należy podkreślić, iż tryb pośredni stanowi odstępstwo od zasady bezpośredniego kierowania pism do sądu i nie może tym samym znajdować zastosowania w sytuacjach nieprzewidzianych przez ustawodawcę. Brak również jakichkolwiek innych powodów, które uzasadniałyby pośrednictwo organu w przekazywaniu pism stanowiących uzupełnienie braków formalnych skargi. Przeciwnie, rozwiązanie takie należałoby uznać za zupełnie niecelowe z punktu widzenia ekonomii postępowania sądowoadministracyjnego, gdyż prowadziłoby do niczym nieuzasadnionego i zbędnego wydłużania czynności podejmowanych przez stronę i ich dodatkowego skomplikowania (postanowienie NSA z 20.10.2017 r., I OZ 1597/17, ). Rozstrzygnięcie NSA Jak wskazał NSA, z okoliczności niniejszej sprawy wynika, że Skarżący nie uzupełnił w terminie braków formalnych skargi. W związku z czym WSA w Krakowie prawidłowo orzekł o jej odrzuceniu, działając na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU. Jednocześnie NSA wyjaśnił, że okoliczności przedstawione przez Skarżącą w zażaleniu, mające na celu wyjaśnienie przyczyn mylnego zaadresowania na adres SKO przesyłki z uzupełnieniem braków formalnych skargi, nie mają wpływu na wynik niniejszej sprawy wpadkowej. W tej sprawie NSA oceniał jedynie fakt prawidłowego uzupełnienia w zakreślonym terminie braków formalnych skargi. Okoliczności te mogą być natomiast przedmiotem rozważań sądu rozpoznającego wniosek Skarżącego o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi. Z przedstawionych powyżej względów NSA, na podstawie art. 184 PostAdmU w związku z art. 197 § 1 i 2 PostAdmU, postanowił oddalić zażalenie na postanowienie WSA w Krakowie. Komentarz Na gruncie stanu faktycznego zaistniałego w rozpatrywanej sprawie NSA odniósł się do zasad prowadzenia korespondencji w toku postępowania sądowoadministracyjnego pomiędzy stroną a sądem. W tym kontekście NSA wskazał, że zasadą - wynikającą z PostAdmU - jest bezpośredni tryb wnoszenia pism do samego sądu. Takie rozwiązanie uzasadnione jest ekonomiką postępowania sądowoadministracyjnego i zapewnieniem jego odpowiedniego tempa. Powyższa zasada obowiązuje m.in. w przekazywaniu pism stanowiących uzupełnienie braków formalnych skargi. Wyjątki, polegające na pośrednictwie organu administracji w przekazywaniu korespondencji adresowanej do sądu, zostały przewidziane i wprost wskazane w ustawie. Jednym z nich jest pośredni tryb wnoszenia do sądu administracyjnego skargi. Nie obejmuje to jednak już przekazywania pisma stanowiącego odpowiedź na wezwanie do uzupełnienia braków formalnych tej skargi. Czego świadomości nie miał Skarżący w niniejszej sprawie, a co doprowadziło do negatywnych dla niego konsekwencji procesowych, w postaci uchybienia terminu na dokonanie przedmiotowej czynności, a dalej - odrzucenia samej skargi. Postanowienie NSA z 16.7.2024 r. III FZ 176/24,
Postanowienie NSA z 16.7.2024 r. III FZ 176/24 oddaliło zażalenie na postanowienie WSA w Krakowie, potwierdzając odrzucenie skargi W.G. za nieuzupełnienie braków formalnych w terminie. NSA podkreślił znaczenie bezpośredniego kierowania pism do sądu administracyjnego i konieczność zachowania terminów w postępowaniu.