Brak uzasadnienia wniosku a wezwanie do uzupełnienia braków formalnych

Tematyka: brak uzasadnienia wniosku, wezwanie do uzupełnienia braków formalnych, NSA, sąd administracyjny, wstrzymanie wykonania, postanowienie, zażalenie, sytuacja materialna

Brak uprawdopodobnienia przesłanek mających przemawiać za wstrzymaniem wykonania zaskarżonego aktu
nie może być uznany za brak formalny wniosku, uzasadniający wezwanie do jego uzupełnienia. Uzasadnienie
wniosku nie jest bowiem jego elementem obligatoryjnym.
WSA w Warszawie postanowieniem z 10.4.2024 r., I SA/Wa 592/24, odmówił wstrzymania wykonania zaskarżonej
przez A.B. (dalej: Skarżąca) decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie (dalej: SKO)
z 15.1.2024 r. w przedmiocie nienależnie pobranego świadczenia (dalej: Decyzja). W uzasadnieniu postanowienia
WSA w Warszawie wyjaśnił, że Skarżąca nie przedstawiła argumentów, które przemawiałyby za istnieniem
okoliczności uzasadniających wstrzymanie wykonania wydanej Decyzji, a na podstawie przedstawionych wraz ze
skargą dokumentów nie sposób stwierdzić, czy zwrot kwoty wskazanej w Decyzji spowoduje niebezpieczeństwo
wyrządzenia znacznej szkody lub spowoduje trudne do odwrócenia skutki.
Skarżąca wniosła zażalenie na powyższe postanowienie, podnosząc, że wykonanie Decyzji doprowadzi do ubóstwa
rodziny, a nie została przez WSA w Warszawie wezwana do uzupełnienia wniosku w zakresie sytuacji materialnej.
Stan prawny
NSA stanął na stanowisku, zgodnie z którym zażalenie nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Dla uzasadnienia zajętego stanowiska NSA w pierwszej kolejności wskazał na stan prawny, znajdujący zastosowanie
w rozpatrywanej sprawie. Stosownie do art. 61 § 3 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU), sąd może na wniosek skarżącego wydać
postanowienie o wstrzymaniu wykonania zaskarżonego aktu jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia
znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Z art. 61 § 3 PostAdmU wynika, że na stronie
skarżącej spoczywa ciężar wykazania przesłanek zawartych w powołanym przepisie, zaś sąd może wstrzymać
wykonanie zaskarżonego aktu, jeżeli jest spełniona ustawowa przesłanka, określona jako potencjalna możliwość
wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. W tym kontekście NSA podkreślił,
że jest to wyjątek od zasady, zgodnie z którą wniesienie skargi do sądu nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego
aktu lub czynności. Działanie sądu na wniosek powoduje zatem, że wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu jest
uzależnione od uzyskania dostatecznej wiedzy o okolicznościach uzasadniających taką konieczność. Tym samym,
uzasadnienie wniosku powinno wskazywać takie okoliczności, które pozwolą na uznanie przez sąd, że wstrzymanie
zaskarżonego aktu lub czynności jest zasadne w stosunku do wnioskodawcy.
Wyrządzenie znacznej szkody
Przenosząc powyżej wskazany stan prawny na grunt stanu faktycznego ustalonego w rozpatrywanej sprawie NSA
wskazał, że wnosząc o wstrzymanie wykonania Decyzji Skarżąca powołała się wyłącznie na swój stan zdrowia
i konieczność sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Skarżąca nie podała jednak żadnych informacji
dotyczących jej sytuacji majątkowej – nie wskazała na: wysokość osiąganych dochodów, posiadany majątek, liczbę
osób we wspólnym gospodarstwie domowym, wysokość stałych kosztów utrzymania, czy szczególne potrzeby
członków rodziny. W tym stanie rzeczy, WSA w Warszawie nie miał - zdaniem NSA - podstaw do uznania, że
zachodzą przesłanki z art. 61 § 3 PostAdmU.
Również informacje zawarte w zażaleniu nie są - w ocenie NSA - wystarczające do wstrzymania wykonania
zaskarżonej Decyzji. Chociaż Skarżąca przybliżyła swoją sytuację materialną, podając, że otrzymuje świadczenie
pielęgnacyjne i alimentacyjne, a suma tych świadczeń nie przekracza kwoty 3500 zł dla 2-osobowego gospodarstwa
domowego, to nie wskazała, czy świadczenia te stanowią jej jedyny dochód ani nie podała, jak kształtuje się jej
sytuacja majątkowa. Twierdzenia Skarżącej dotyczące jej sytuacji materialnej są więc ogólnikowe i nie poparte
dokumentami obrazującymi ich wiarygodność. Tymczasem wniosek o wstrzymanie wykonania Decyzji dotyczy
Decyzji zobowiązującej Skarżącą do zwrotu kwoty 50 zł, którą to kwotę nie sposób uznać - w takiej sytuacji - za
kwotę mogącą spowodować niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody, czy prowadzącej do ubóstwa
Skarżącej. Zdaniem NSA nie ma podstaw do przyjęcia, że uiszczenie bądź egzekucja tej kwoty spowoduje szkodę
o znacznym rozmiarze. W tym kontekście - w ocenie NSA - wyjaśnienia wymaga, że o znacznej szkodzie można
mówić, jeśli rozmiary szkody wywołanej wykonaniem zaskarżonego aktu administracyjnego są większe niż
zwykłe skutki wywołane wykonaniem aktu tego rodzaju. Każdy bowiem akt prawny wywołuje określone skutki
prawne, nie wszystkie jednak podlegają ochronie tymczasowej. NSA wyjaśnił, że instytucja wstrzymania wykonania
zaskarżonego aktu skierowana jest natomiast na zapobieżenie takim sytuacjom, kiedy ewentualne uchylenie przez

sąd decyzji ostatecznej, ze względu na charakter obowiązku lub jego zakres, nie umożliwi powrotu do stanu
poprzedniego i usunięcia skutków wykonania decyzji.
Spowodowanie trudnych do odwrócenia skutków
Zgodnie z art. 61 § 3 PostAdmU, przesłankami do wstrzymania wykonania decyzji są zagrożenie wyrządzenia
znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.
Trudne do odwrócenia skutki to takie następstwa wykonania decyzji, których usunięcie będzie się wiązało
z koniecznością podjęcia złożonych działań i nie będzie proste do przeprowadzenia. W przypadku obowiązku
o charakterze pieniężnym, odwrócenie skutków jego wykonania, zwłaszcza w przypadku kwoty o umiarkowanej
wysokości, jest względnie proste przez zwrot wpłaconej kwoty. Decyzja zobowiązująca Skarżącą do zwrotu
nienależnie pobranego świadczenia, nie jest zatem decyzją, której wykonanie spowoduje trudne do odwrócenia
skutki. Takich potencjalnych skutków Skarżąca nie podała ani domagając się wstrzymania wykonania Decyzji ani we
wniesionym zażaleniu. Innymi słowy, zobowiązanie do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku celowego nie
wywołuje skutku nieodwracalnego, skoro chodzi o świadczenie pieniężne, którego spełnienie z natury rzeczy
jest odwracalne. W razie uwzględnienia skargi istnieje możliwość zwrotu uiszczonej już kwoty. Ograniczone
informacje o stanie majątkowym Skarżącej, zwłaszcza w relacji do wysokości kwoty mającej podlegać zwrotowi (50
zł), nie pozwalają - zdaniem NSA - na przyjęcie, że jej zwrot, w przypadku uchylenia Decyzji, spowoduje znaczną
szkodę.
Brak formalny wniosku
Jednocześnie NSA wskazał, że - wbrew powołanej w zażaleniu przez Skarżącą argumentacji - brak wystarczającego
uzasadnienia wniosku o wstrzymanie wykonania Decyzji nie obligował WSA w Warszawie do wezwania Skarżącej do
usunięcia braków formalnych tego wniosku, poprzez wskazanie okoliczności obrazujących jej sytuację materialną.
WSA w Warszawie nie mógł wezwać Skarżącej do usunięcia braków formalnych w trybie przewidzianym w art. 49 § 1
PostAdmU. Przepis ten dotyczy bowiem jedynie takich sytuacji, gdy pismo strony nie może otrzymać prawidłowego
biegu wskutek niezachowania warunków formalnych. W niniejszej sprawie okoliczności takie nie zachodzą. Brak
uprawdopodobnienia przesłanek mających przemawiać za wstrzymaniem wykonania zaskarżonego aktu nie
może być uznany za brak formalny wniosku, gdyż uzasadnienie wniosku nie jest elementem obligatoryjnym,
na co prawidłowo wskazywał już WSA w Warszawie w uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia.
Z powyższych przyczyn NSA, na podstawie art. 184 PostAdmU w zw. z art. 197 § 2 PostAdmU, po rozpoznaniu
12.7.2024 r., na posiedzeniu niejawnym, zażalenia Skarżącej na postanowienie WSA w Warszawie postanowił
oddalić zażalenie.

Komentarz
Instytucja ochrony tymczasowej stanowi częsty przedmiot analizy tak wojewódzkich sądów administracyjnych, jak
i NSA. Na gruncie stanu faktycznego ustalonego w rozpatrywanej sprawie NSA odniósł się do kwestii prawidłowego
i wyczerpującego uzasadnienia wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji administracyjnej. Jak podkreślił NSA
obowiązek ten spoczywa na wnioskodawcy i obejmuje uzasadnienie zaistnienia przynajmniej jednej z ustawowych
przesłanek, tj.: (i) zagrożenia wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.
Właściwe argumentacja w ww. zakresie wymaga więc - zdaniem NSA - wskazania konkretnych okoliczności
faktycznych sprawy, w tym w szczególności tych związanych z sytuacją finansową, tj.:
• wysokości osiąganych dochodów,
• składników posiadanego majątku,
• liczby osób we wspólnym gospodarstwie domowym pozostających na utrzymaniu,
• wysokości stałych kosztów i opłat, a także
• szczególnych stałych bądź doraźnych potrzeb członków rodziny (np. związanych z niepełnosprawnością - wówczas
także odpowiednich informacji na ten temat).
Tak skonstruowanego uzasadnienia zabrakło w stanowisku Skarżącej, zarówno we wniosku o wstrzymanie
wykonania Decyzji, jak i w zażaleniu na postanowienie WSA w Warszawie.

Postanowienie z 12.7.2024 r., I OZ 333/24,

Instytucja ochrony tymczasowej stanowi częsty przedmiot analizy tak wojewódzkich sądów administracyjnych, jak i NSA. Na gruncie stanu faktycznego ustalonego w rozpatrywanej sprawie NSA odniósł się do kwestii prawidłowego i wyczerpującego uzasadnienia wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji administracyjnej. Jak podkreślił NSA obowiązek ten spoczywa na wnioskodawcy i obejmuje uzasadnienie zaistnienia przynajmniej jednej z ustawowych przesłanek, tj.: (i) zagrożenia wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Właściwe argumentacja w ww. zakresie wymaga więc - zdaniem NSA - wskazania konkretnych okoliczności faktycznych sprawy, w tym w szczególności tych związanych z sytuacją finansową.