Konsekwencje braku nadesłania odpisów skargi
WSA w Gdańsku przypomniał, że niedołączenie wymaganej liczby odpisów skargi i załączników stanowi brak formalny uniemożliwiający nadanie skardze prawidłowego biegu. Publikacja omawia konsekwencje braku nadesłania odpisów skargi oraz interpretację przepisów dotyczących wymogów formalnych w postępowaniu administracyjnym.
Tematyka: WSA, Gdańsk, skarga, odpis, załącznik, brak formalny, PostAdmU, konsekwencje, stanowisko, sąd administracyjny, NSA, wymogi formalne, odrzucenie skargi, uczestnicy postępowania
WSA w Gdańsku przypomniał, że niedołączenie wymaganej liczby odpisów skargi i załączników stanowi brak formalny uniemożliwiający nadanie skardze prawidłowego biegu. Publikacja omawia konsekwencje braku nadesłania odpisów skargi oraz interpretację przepisów dotyczących wymogów formalnych w postępowaniu administracyjnym.
WSA w Gdańsku w postanowieniu z 18.7.2024 r., III SA/Gd 244/24, , przypomniał, że niedołączenie przez skarżącą wymaganej liczby odpisów skargi i odpisów załączników jest brakiem formalnym skargi, uniemożliwiającym nadanie skardze prawidłowego biegu, który nie może być usunięty przez sporządzenie odpisów skargi przez sąd. Stan faktyczny sprawy M.L. (dalej: Skarżąca) wniosła do WSA w Gdańsku skargę na decyzję Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku z 21.3.2024 r., którą utrzymano w mocy decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku (dalej: Organ) z 2.2.2024 r. orzekającą o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej. Zarządzeniem z 28.5.2024 r. Przewodniczącego Wydziału III WSA w Gdańsku, wezwano Skarżącą do usunięcia braku formalnego skargi poprzez nadesłanie jednego egzemplarza odpisu skargi, w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania - pod rygorem odrzucenia skargi. W niniejszym postępowaniu, poza Organem, bierze bowiem udział dwóch uczestników postępowania, a do skargi nie został dołączony jej odpis, który mógłby być doręczony U. - drugiemu uczestnikowi postępowania. Jak wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru (znajdującego się w aktach sądowych) przedmiotowe wezwanie zostało odebrane przez Skarżącą 3.6.2024 r. i do dnia sporządzenia omawianego postanowienia (tj. 18.7.2024 r.) pozostało bez odpowiedzi. Stan prawny WSA w Gdańsku w pierwszej kolejności wskazał, że badanie merytorycznej zasadności skargi każdorazowo poprzedza ustalenie, czy skarga została wniesiona z zachowaniem wszelkich wymogów formalnych przewidzianych przez przepisy ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU). W tym kontekście WSA w Gdańsku podkreślił, że zgodnie z art. 57 § 1 PostAdmU skarga powinna w pierwszej kolejności czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym. Do skargi ma zatem w pełni zastosowanie art. 47 § 1 PostAdmU, stanowiący, że do pisma strony należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich stronom, a ponadto jeżeli w sądzie nie załączono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych. Mając na uwadze powyżej wskazany stan prawny WSA w Gdańsku wskazał, że jeżeli zatem skarga zostanie nadesłana do sądu administracyjnego bez jej odpisu dla doręczenia go stronie, stanowi to brak formalny skargi, który podlega uzupełnieniu w trybie art. 49 § 1 PostAdmU. Wskazany przepis stanowi, że jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania wymogów formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia bez rozpoznania chyba, że PostAdmU stanowi inaczej. W przypadku nieuzupełnienia w wyznaczonym terminie braków formalny skargi - z mocy art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU - powoduje to skutek w postaci odrzucenia skargi przez sąd. Odpisy pisma procesowego Na temat skutków niewykonania wezwania do nadesłania dodatkowych odpisów pisma we wskazanym przez sąd terminie wielokrotnie wypowiadały się sądy administracyjne, a także NSA. Analiza orzecznictwa wskazuje na fakt istnienia rozbieżności w stosowaniu ww. przepisów w sytuacji, gdy strona w wymaganym terminie nie wykona wezwania sądu i nie nadeśle odpisów skargi. Istniały także rozbieżne stanowiska co do możliwości samodzielnego wykonania przez sąd kserokopii takich pism. Rozbieżności te usunęła jednak uchwała NSA w składzie siedmiu sędziów z 18.12.2013 r., I OPS 13/13, , w której stwierdzono, że niedołączenie przez stronę skarżącą wymaganej liczby odpisów skargi i odpisów załączników, zgodnie z art. 47 § 1 PostAdmU, jest brakiem formalnym skargi, o którym mowa w art. 49 § 1 PostAdmU w związku z art. 57 § 1 PostAdmU, uniemożliwiającym nadanie skardze prawidłowego biegu, który nie może być usunięty przez sporządzenie odpisów skargi przez sąd. Innymi słowy, sąd nie jest uprawniony do samodzielnego naprawienia uchybienia strony. Brak odpowiedniej liczby odpisów skargi uniemożliwia nadanie jej prawidłowego biegu, gdyż obowiązkiem sądu jest doręczenie odpisów pisma wszystkim występującym w sprawie uczestnikom postępowania. Skorzystanie z prawa do sądu i doprowadzenie do merytorycznego rozpoznania sprawy wymaga od strony przestrzegania przepisów dotyczących wymogów formalnych składanych środków zaskarżenia oraz wykonywania w terminie wezwań sądu do usunięcia ich braków (wyrok NSA z 1.7.2022 r., III OZ 423/22, ). Jeśli natomiast chodzi o krąg podmiotów, którym przysługuje status strony czy uczestnika danego postępowania sądowoadministracyjnego, to w tej kwestii również wypowiadały się sądy administracyjne i NSA. Jednym z wymogów formalnych skargi jako pisma procesowego, na podstawie art. 47 § 1 PostAdmU, jest obowiązek dołączenia jej odpisów i odpisów załączników dla doręczenia ich stronom postępowania. Liczba odpisów pisma i odpisów załączników zależy bowiem od liczby uczestników w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Zgodnie z art. 12 PostAdmU ilekroć w PostAdmU mowa jest o stronie, rozumie się przez to również uczestników postępowania. Osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosła skargi, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postępowania na prawach strony (postanowienie WSA w Opolu z 28.3.2022 r., I SA/Op 53/22, ). Niemniej jednak należy mieć na uwadze, iż wzywając do uzupełnienia braku w postaci odpisu skargi, sąd nie ma obowiązku informowania strony ani tym bardziej udokumentowania, ilu uczestników bierze udział w postępowaniu. Jeżeli strona chce taką informację uzyskać, może to zrobić, przeglądając akta sprawy (postanowienie NSA z 14.9.2011 r., II OSK 1744/11, ). Zasada jawności postępowania i zasada równości stron Obowiązek stron składania pism wraz z odpisami dla doręczenia ich stronie przeciwnej ma na celu - jak wskazuje się wprost w orzecznictwie sądowoadministracyjnym - wykonanie obowiązku zagwarantowania zasady jawności postępowania. Jawność postępowania wobec stron to jawność akt sądowych, w tym jawność pism procesowych kierowanych przez strony do sądu. Jest ona jednym z wyrazów zasady równego prawa do obrony realizowanej w ciągu całego postępowania sądowoadministracyjnego. Brak doręczenia przez sąd pisma procesowego strony, które miałoby znaczenie dla obrony swoich praw przez stronę przeciwną, może prowadzić do nieważności postępowania (wyrok NSA z 10.10.2006 r., I OSK 562/06, ). Ponadto załączenie odpowiedniej liczby odpisów jest warunkiem realizacji zasady równości stron postępowania przed sądem. Niedostarczenie kopii pisma uniemożliwia bowiem sądowi doręczenie go jego uczestnikowi, który posiada uprawnienie do wypowiadania się w sprawie, również na temat stanowiska zajętego przez skarżącego w złożonym piśmie. Niespełnienie warunku formalnego powoduje zatem niemożność uzyskania stanowiska innych stron, co powoduje złamanie powyższej zasady (postanowienie WSA w Warszawie z 8.4.2014 r., II OSK 815/14, ). Rozstrzygnięcie WSA w Gdańsku Przenosząc powyższe rozważania na temat obligatoryjnych elementów formalnych skargi jako pisma wnoszonego do sądu administracyjnego na grunt stanu faktycznego ustalonego w rozpatrywanej sprawie, WSA w Gdańsku wskazał, że w przedmiotowej sprawie Skarżąca została wezwana do uzupełnienia braków formalnych skargi - braku jej odpisu. Korespondencja zawierająca przedmiotowe wezwanie została doręczona Skarżącej 3.6.2024 r. Termin do uzupełnienia braków formalnych skargi upłynął 10.6.2024 r. W tym terminie Skarżąca nie nadesłała do WSA w Gdańsku odpisu skargi, a zatem nie uzupełniła w wyznaczonym terminie, wskazanego jej przez WSA w Gdańsku, braku uniemożliwiającego nadanie skardze dalszego biegu. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności faktyczne należy uznać, że termin do uzupełnienia braków formalnych skargi nie został zachowany, a skarga powinna zostać odrzucona. Z powyższych względów WSA w Gdańsku, na postawie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU, odrzucił skargę. Komentarz Mając na uwadze stan faktyczny ustalony w rozpatrywanej sprawie i znajdujący do niego zastosowanie stan prawny, WSA w Gdańsku wypowiedział się na temat konsekwencji braku wykonania wezwania do nadesłania dodatkowych odpisów skargi we wskazanym przez sąd terminie. WSA w Gdańsku wskazał, że taka (bierna) postawa strony postępowania prowadzi do przyjęcia konkluzji, że brak formalny skargi w postaci braku jej odpisów dla poszczególnych uczestników postępowania nie został uzupełniony, a tym samym skarga podlega odrzuceniu. Obowiązek spełnienia wymogów formalnych skargi jako pisma ciąży na wnoszącym skargę, nie zaś na sądzie administracyjnym. Pomimo tego, że wydaje się, że sąd mógłby w praktyce łatwo i szybko taki błąd wnoszącego skargę skorygować. Negatywne skutki procesowe braku ustosunkowania się do ww. wezwania poniosła Skarżąca w niniejszej sprawie. Postanowienie WSA w Gdańsku z 18.7.2024 r., III SA/Gd 244/24,
WSA odrzucił skargę Skarżącej z powodu braku nadesłania odpisu skargi, co stanowiło brak formalny uniemożliwiający dalsze prowadzenie postępowania. Konsekwencje braku wykonania wezwania do uzupełnienia odpisów skargi zostały szczegółowo omówione w kontekście wymogów formalnych postępowania administracyjnego.