Spóźniona skarga i konsekwencje jej wniesienia

Przesłanka „braku winy” ma charakter w znacznym stopniu ocenny i nie daje skarżącemu pewności, że jego skarga wniesiona po upływie ustawowego terminu trzydziestu dni zostanie rozpoznana. Publikacja omawia skargę wniesioną po upływie terminu, stanowisko skarżącego i WSA w Poznaniu oraz istotę sporu dotyczącego terminu do wniesienia skargi, opierając się na przepisach Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Tematyka: skarga, termin, skarżący, WSA Poznań, NSA, Postępowanie przed sądami administracyjnymi, przywrócenie terminu, czynność administracyjna, brak winy, konsekwencje procesowe

Przesłanka „braku winy” ma charakter w znacznym stopniu ocenny i nie daje skarżącemu pewności, że jego skarga wniesiona po upływie ustawowego terminu trzydziestu dni zostanie rozpoznana. Publikacja omawia skargę wniesioną po upływie terminu, stanowisko skarżącego i WSA w Poznaniu oraz istotę sporu dotyczącego terminu do wniesienia skargi, opierając się na przepisach Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Przesłanka „braku winy” ma charakter w znacznym stopniu ocenny i nie daje skarżącemu pewności, że jego
skarga wniesiona po upływie ustawowego terminu trzydziestu dni zostanie rozpoznana.
Stanowisko Skarżącego
Pismem z 12.4.2024 r. M.M. (dalej: Skarżący), reprezentowany przez radcę prawnego M.U. (dalej: Pełnomocnik),
wniósł do WSA w Poznaniu skargę na czynność z zakresu administracji publicznej dokonaną przez Prezydenta
Miasta Poznania (dalej: Organ) 22.12.2023 r. w przedmiocie negatywnego rozliczenia zadania i odmowy wypłaty
dotacji celowej na likwidację źródeł niskiej emisji i zastąpienie ich źródłami proekologicznymi.
Do skargi załączono wniosek o przywrócenia terminu do jej wniesienia. W uzasadnieniu Skarżący wskazał, że
w chwili dokonania przez Organ zaskarżonej czynności, Skarżącego reprezentował niejako inny niż dotychczasowy
Pełnomocnik, który nie jest profesjonalnym pełnomocnikiem i nie był gotowy do prowadzenia sprawy, którą w całości
przygotował i nadzorował dotychczasowy Pełnomocnik Skarżącego. Ponadto, Skarżący zauważył, że w piśmie
Organu z 22.12.2023 r. zawarto pouczenie o braku przysługujących środków zaskarżenia. Skarżący nadmienił także,
że z powodu trudności sprawy, zdecydował się skorzystać z usług profesjonalnego Pełnomocnika, który zapoznał się
z aktami sprawy 3.4.2024 r., a następnie 12.4.2024 r., co wynika bezpośrednio z akt sądowych nadał skargę wraz
z wnioskiem o przywrócenie terminu.
Stanowisko WSA w Poznaniu
WSA w Poznaniu odrzucił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wskazując w uzasadnieniu, że
należy przyjąć, iż Pełnomocnik reprezentujący Skarżącego dowiedział się o uchybieniu terminu najpóźniej 3.4.2024
r., tj. w dniu zapoznania się z aktami sprawy. Zatem to właśnie od tego dnia powinien być liczony siedmiodniowy
termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Tymczasem Skarżący nadał wniosek
w urzędzie pocztowym dopiero 12.4.2024 r., a zatem z uchybieniem siedmiodniowego terminu wynikającego z art. 87
§ 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej:
PostAdmU) w zw. z art. 87 § 3 PostAdmU.
Skarżący złożył zażalenie, w którym zarzucił zastosowanie art. 87 § 1 PostAdmU oraz art. 88 PostAdmU, przy
pominięciu art. 53 § 2 zd. 2 PostAdmU, który powinien stanowić wyłączną podstawę prawną rozstrzygnięcia.
Stan prawny
NSA w pierwszej kolejności ustosunkował się do stanu prawnego, znajdującego zastosowanie w sprawie i wskazał,
że zgodnie z art. 85 PostAdmU czynność w postępowaniu sądowym podjęta przez stronę po upływie terminu
jest bezskuteczna.
Z kolei art. 86 § 1 PostAdmU stanowi, że jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym
bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. W tym kontekście NSA wskazał, że wniosek
o przywrócenie terminu do wniesienia skargi musi spełniać warunki formalne z art. 87 § 1-4 PostAdmU. Pierwszym
warunkiem jest wniesienie pisma z wnioskiem o przywrócenie terminu w ciągu siedmiu dni od czasu ustania
przyczyny uchybienia terminu. Dalsze wymogi dotyczą sposobu jego wniesienia, tj. za pośrednictwem organu,
którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 87 § 3
PostAdmU) oraz elementów samego wniosku, czyli uprawdopodobnienie okoliczności wskazujących na brak winy
w uchybieniu terminu oraz konieczność dokonania czynności, która nie została dokonana w terminie (art. 87 § 2 i § 4
PostAdmU). Zgodnie z art. 88 PostAdmU spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie
terminu sąd odrzuci na posiedzeniu niejawnym.
Istota sporu
NSA wskazał, iż w sprawie nie jest sporne, że czynność z zakresu administracji publicznej, dokonana przez Organ
22.12.2023 r., stanowi czynność z art. 3 § 2 pkt 4 PostAdmU. Istotą sporu w sprawie jest natomiast ustalenie, czy
wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi na tę czynność został złożony w terminie.
Stanowisko NSA
Zdaniem NSA należy podzielić ocenę dokonaną przez WSA w Poznaniu, iż Pełnomocnik Skarżącego złożył wniosek
o przywrócenie terminu do wniesienia skargi do WSA w Poznaniu w oparciu o art. 87 § 3 i 4 PostAdmU oraz art. 86 §
1 PostAdmU. WSA w Poznaniu - biorąc pod uwagę wskazaną podstawę prawną - rozpoznał ww. wniosek i słusznie
wskazał, że Pełnomocnik Skarżącego, będący radcą prawnym, zapoznał się z aktami sprawy w siedzibie Organu



3.4.2024 r. Zatem od tego dnia powinien być liczony siedmiodniowy termin do złożenia wniosku o przywrócenie
terminu do wniesienia skargi. Tymczasem, w rozpatrywanej sprawie, Skarżący nadał wniosek w urzędzie pocztowym
12.4.2024 r., a zatem z uchybieniem siedmiodniowego terminu wynikającego z art. 87 § 1 PostAdmU w zw. z art. 87
§ 3 PostAdmU.
W tym kontekście NSA wskazał, iż zanim sąd przystąpi do badania okoliczności uprawdopodabniających brak winy
w uchybieniu terminu, zobowiązany jest najpierw uwzględnić art. 88 PostAdmU, zgodnie z którym, spóźniony lub
z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu, sąd odrzuci na posiedzeniu niejawnym.
W pierwszej kolejności badaniu podlega zatem terminowość złożonego wniosku, a więc czy został złożony
w terminie 7 dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (art. 87 § 1 PostAdmU). Termin siedmiodniowy do
złożenia wniosku o przywrócenie terminu biegnie od daty ustania przyczyny uchybienia. Jeżeli strona jest
zastępowana przez pełnomocnika procesowego, termin siedmiodniowy liczy się od daty, gdy pełnomocnik
dowiedział się o uchybieniu terminowi i mógł dokonać zamierzonej czynności procesowej.
Dlatego też, w ocenie NSA, wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi do sądu został w sposób
prawidłowy oceniony przez WSA w Poznaniu i rozstrzygnięty w oparciu o art. 87 § 3 i 4 PostAdmU oraz art. 86 § 1
PostAdmU.
Co istotne, Pełnomocnik Skarżącego, składając zażalenie na zaskarżone postanowienie WSA w Poznaniu, wskazał,
że w jego ocenie WSA w Poznaniu w sposób bezpodstawny zastosował właśnie art. 87 § 3 i 4 PostAdmU oraz art. 86
§ 1 PostAdmU, zamiast art. 53 § 2 zd. 2 PostAdmU. Ze stanowiskiem tym w pełni zgadza się NSA, co jednak, wbrew
stanowisku zawartemu w zażaleniu, nie podważa prawidłowości rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym
postanowieniu. W tym kontekście należy zauważyć, że możliwość złożenia skargi na akt lub czynność z zakresu
administracji publicznej, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 4 PostAdmU, jest ograniczona terminem wyznaczonym w art.
53 § 2 PostAdmU, tj. terminem trzydziestu dni od dnia, w którym Skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub podjęciu
zaskarżalnej czynności (zgodnie z art. 53 § 2 PostAdmU jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie
będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 PostAdmU, wnosi się
w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności). Po
wniesieniu skargi z uchybieniem ww. terminu sąd może nie uwzględnić jego upływu i mimo to rozpoznać skargę, gdy
uzna, że uchybienie terminowi nastąpiło bez winy skarżącego – wynika to wprost z art. 53 § 2 zd. 2 PostAdmU.
Rozstrzygnięcie NSA
Mając na uwadze stan faktyczny niniejszej sprawy, za przedwczesne należy - zdaniem NSA - uznać stanowisko, że
WSA w Poznaniu odrzucił skargę uznając ją za wniesiona po terminie, o którym mowa w art. 53 § 2 PostAdmU.
Zaskarżone postanowienie rozstrzyga jedynie wniosek o przywrócenie terminu do jej wniesienia, i to wniosek nie
oparty o art. 53 § 2 zd.2 PostAdmU, lecz wniesiony na podstawie art. 87 § 3 i 4 PostAdmU oraz art. 86 § 1
PostAdmU. WSA w Poznaniu był zobowiązany w sposób procesowy rozpoznać go, co zaskarżonym postanowieniem
dokonał. Samo zaś zażalenie, sporządzone przez profesjonalnego Pełnomocnika, wykracza poza ramy złożonego
wniosku. Pełnomocnik Skarżącego zmienił w sposób radykalny podstawę żądania, a poprzez swoje działanie starał
się zamaskować swój błąd, polegający na złożeniu wniosku w oparciu o art. 87 § 3 i 4 PostAdmU oraz art. 86 § 1
PostAdmU, a nie w oparciu o art. 53 § 2 zd. 2 PostAdmU.
Reasumując, NSA wskazał, że ustawodawca wprost w art. 53 § 2 PostAdmU przewidział, iż sąd, po wniesieniu
skargi, może uznać, że uchybienie terminu do jej wniesienia nastąpiło bez winy skarżącego i rozpoznać
skargę (art. 53 § 2 zd. 2 PostAdmU). Podkreślić przy tym należy, że przesłanka „braku winy” ma charakter
w znacznym stopniu ocenny i nie daje skarżącemu pewności, że jego skarga wniesiona po upływie terminu
trzydziestu dni zostanie rozpoznana (postanowienie SN z 11.8.2022 r., II CSKP 108/22, 
). Dlatego też NSA
nie przesądza, czy zasadne jest uznanie, że Skarżący uchybił terminowi bez swojej winy. Z ww. względów NSA,
działając na podstawie art. 184 PostAdmU w zw. z art. 197 § 2 PostAdmU, oddalił zażalenie.

Komentarz
Rozpoznając wniesione w niniejszej sprawie zażalenie NSA wypowiedział się na temat dwóch terminów
procesowych, a mianowicie:
• trzydziestodniowego terminu na wniesienie skargi do sądu administracyjnego, określonego w art. 53 PostAdmU;
• siedmiodniowego terminu na wniesienie wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności, określonego
w art. 87 PostAdmU.
Jak wskazał NSA w analizowanym rozstrzygnięciu, dokonanie czynności w sposób terminowi, tj. w wyznaczonym
przez ustawodawcę terminie, leży w interesie strony dokonującej ww. czynności. Uchybienie każdemu
z przedmiotowych terminów wiąże się bowiem z daleko idącymi, ustawowo określonymi, konsekwencjami
procesowymi, w postaci odpowiednio: odrzucenia skargi wniesionej po terminie, o czym mowa w art. 58 § 1 pkt 2
PostAdmU i odrzucenia spóźnionego wniosku o przywrócenie terminu, o czym mowa w art. 88 PostAdmU.



Świadomości skutków swojego działania w postępowaniu nie miał Skarżący w analizowanej sprawie.

Postanowienie NSA z 20.8.2024 r., I GZ 242/24, 








Rozpoznając wniesione zażalenie NSA wypowiedział się na temat dwóch kluczowych terminów procesowych: trzydziestodniowego terminu na wniesienie skargi do sądu administracyjnego oraz siedmiodniowego terminu na wniesienie wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności. Uchybienie tym terminom wiąże się z daleko idącymi konsekwencjami procesowymi, jak odrzucenie skargi lub spóźnionego wniosku o przywrócenie terminu.