Obowiązek wykazania umocowania do reprezentacji osoby fizycznej
W przypadku nieuzupełnienia braku umocowania do reprezentacji osoby fizycznej przez pełnomocnika, sąd może odrzucić skargę. Artykuł omawia decyzję WSA w Rzeszowie w tej sprawie oraz stanowisko NSA. Wymagane jest przedłożenie pełnomocnictwa przy wniesieniu skargi do sądu administracyjnego, a brak tego dokumentu może skutkować odrzuceniem skargi.
Tematyka: skarga, pełnomocnik, umocowanie, reprezentacja, sąd administracyjny, NSA, WSA, PostAdmU, formalności, odrzucenie skargi
W przypadku nieuzupełnienia braku umocowania do reprezentacji osoby fizycznej przez pełnomocnika, sąd może odrzucić skargę. Artykuł omawia decyzję WSA w Rzeszowie w tej sprawie oraz stanowisko NSA. Wymagane jest przedłożenie pełnomocnictwa przy wniesieniu skargi do sądu administracyjnego, a brak tego dokumentu może skutkować odrzuceniem skargi.
W przypadku nieuzupełnienia braków formalnych skargi, w postaci braku wykazania przez pełnomocnika profesjonalnego umocowania do działania w imieniu strony będącej osobą fizyczną, sąd zobowiązany jest do odrzucenia skargi. Stanowisko WSA w Rzeszowie Postanowieniem z 11.6.2024 r., II SA/Rz 473/24, WSA w Rzeszowie odrzucił skargę A.C. (dalej: Strona Skarżąca) na decyzję Wojewody Podkarpackiego (dalej: Organ) z 15.2.2024 r. w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranego stypendium. Postanowienie to zapadło w następującym stanie faktycznym. Pismem z 18.3.2024 r., Strona Skarżąca, działająca przez profesjonalnego pełnomocnika, drogą elektroniczną (tj. za pośrednictwem skrzynki ePUAP), wniosła skargę na ww. decyzję Organu. WSA w Rzeszowie odnotował fakt, że do przedmiotowej skargi nie zostało dołączone pełnomocnictwo upoważniające pełnomocnika Strony Skarżącej do jej reprezentowania. W związku z tym WSA w Rzeszowie, pismem z 29.4.2024 r., w wykonaniu zarządzenia z 17.4.2024 r., wezwał drogą elektroniczną (ePUAP) pełnomocnika Strony Skarżącej do usunięcia przedmiotowego braku formalnego skargi, w terminie 7 dni, pod rygorem odrzucenia skargi. WSA w Rzeszowie wskazał, że uzupełnienie ww. braku powinno nastąpić poprzez złożenie pełnomocnictwa (lub jego uwierzytelnionego odpisu) do działania w imieniu Strony Skarżącej przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub sądami administracyjnymi. Powyższe wezwanie, jak wynika z urzędowego poświadczenia doręczenia, pełnomocnik Strony Skarżącej odebrał 30.4.2024 r. Wskazane pismo pozostało jednak bez jakiejkolwiek odpowiedzi. Mając powyższe na uwadze, WSA w Rzeszowie, opisanym wyżej postanowieniem z 11.6.2024 r., odrzucił wniesioną skargę. WSA w Rzeszowie działał na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 i § 3 ustawy z 30.8.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU). Powodem podjętego rozstrzygnięcia było nieuzupełnienie jednego z braków formalnych skargi w terminie. Strona Skarżąca nie przedłożyła bowiem pełnomocnictwa w postaci oryginału albo poświadczonego za zgodność z oryginałem odpisu tego pełnomocnictwa. Stanowisko Strony Skarżącej Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła Strona Skarżąca, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie prawa procesowego, a to art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU poprzez jego błędne zastosowanie i odrzuceniu skargi z uwagi na nieprzedłożenie pełnomocnictwa, pomimo braku wezwania Strony Skarżącej do podpisania skargi, skutkujące błędnym wydaniem zaskarżonego postanowienia. W związku z powyższym Strona Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania. Stan prawny NSA - po rozpoznaniu przedmiotowej spawy - uznał, że wniesione zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Dla uzasadnienia zajętego stanowiska NSA w pierwszej kolejności przywołał stan prawny, znajdujący zastosowanie do ustalonego w rozpatrywanej sprawie stanu faktycznego. W tym kontekście NSA wskazał, że zgodnie z art. 34 PostAdmU, strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników. Z kolei w myśl art. 35 § 1 in principio PostAdmU pełnomocnikiem strony może być adwokat lub radca prawny. Stosownie zaś do art. 36 PostAdmU pełnomocnictwo może być: ogólne – do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi; do prowadzenia poszczególnych spraw; do niektórych tylko czynności w postępowaniu. Z kolei stosownie do art. 46 § 1 pkt 4 PostAdmU każde pismo strony powinno zawierać podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Ponadto - zgodnie z art. 46 § 3 PostAdmU - do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo lub jego wierzytelny odpis, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który w danej sprawie nie złożył jeszcze tych dokumentów przed sądem. W kontekście obowiązku dołączenia pełnomocnictwa NSA wskazał, że wynika on także z art. 37 § 1 zd. 1 PostAdmU, który stanowi, że pełnomocnik obowiązany jest przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa. Następnie NSA zwrócił uwagę na konsekwencje procesowe pominięcia jednego z ww. obligatoryjnych elementów pisma, innymi słowy: wniesienia pisma procesowego do sądu, które obarczone jest brakiem (lub brakami) formalnymi. NSA podkreślił więc, że w takiej sytuacji (tj. gdy brak jest jednego z elementów pisma, wymienionych w art. 46 PostAdmU), obowiązkiem sądu - zgodnie z art. 49 § 1 PostAdmU, jest wezwanie strony do uzupełnienia lub poprawienia pisma w terminie siedmiu dni, pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Uwzględniając powyższe NSA wskazał, że przepisem o takim, szczególnym charakterze jest art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU, który ustanawia rygor odrzucenia skargi, jeżeli w wyznaczonym terminie nie uzupełniono jej braków formalnych. Podsumowując powyższe rozważania na temat stanu prawnego znajdującego zastosowanie w rozpatrywanej sprawie, dotyczącego obligatoryjnych elementów pisma procesowego, jakim jest skarga do sądu administracyjnego i konsekwencji pominięcia jednego z ww. elementów, NSA wskazał, że przywołane powyżej przepisy mają charakter bezwzględnie obowiązujący. W praktyce oznacza to zatem, że w przypadku nieuzupełnienia przez stronę skarżącą braków formalnych skargi w wyznaczonym terminie, sąd zobowiązany jest do odrzucenia skargi. Stanowisko NSA Odnosząc się do ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego NSA przypomniał, że wniesiona w sprawie skarga została złożona przez pełnomocnika profesjonalnego. Niemniej jednak - ze względu na brak załączonego pełnomocnictwa - WSA w Rzeszowie (prawidłowo) wezwał tego pełnomocnika do usunięcia braku formalnego skargi poprzez złożenie pełnomocnictwa lub jego uwierzytelnionego odpisu do działania w imieniu Strony Skarżącej przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub przed sądami administracyjnymi - w terminie 7 dni - od dnia otrzymania wezwania pod rygorem odrzucenia skargi. Powyższe wezwanie zostało prawidłowo doręczone 30.4.2024 r. (co nie stanowi przedmiotu sporu pomiędzy stronami postępowania) i pomimo tego pozostało bez jakiejkolwiek odpowiedzi. Tym samym, NSA uznał za w pełni prawidłowe odrzucenie skargi przez WSA w Rzeszowie. Dodatkowo NSA wskazał, że skierowane do pełnomocnika Strony Skarżącej wezwanie zostało sformułowane w klarowny sposób, a jego treść nie budziła żadnych wątpliwości – wyraźnie zobowiązano pełnomocnika Strony Skarżącej do przedłożenia oryginału lub poświadczonej za zgodność z oryginałem kserokopii pełnomocnictwa procesowego upoważniającego do działania w imieniu Strony Skarżącej przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub sądami administracyjnymi. Mając powyższe na uwadze NSA uznał za zasadne podkreślenie również, że prawo do sądu nie jest prawem absolutnym, które musi zostać w każdym jednostkowym przypadku bezwzględnie zrealizowane. Dostęp do sądu jest bowiem ograniczony, co wynika m.in. z konieczności zachowania warunków formalnych, wymaganych dla nadania sprawie dalszego biegu. Dlatego też NSA podkreślił, że Strona – decydując się na wszczęcie postępowania sądowego – musi liczyć się z koniecznością podjęcia pewnej aktywności procesowej, respektując przy tym zasady i tryb wnoszenia skargi do sądu administracyjnego. Z kolei w przypadku niedopełnienia tych obowiązków strona ta musi liczyć się - jak wskazał NSA - z zamknięciem dostępu do sądu. Przenosząc powyższe rozważania na temat prawa do sądu i jego charakteru na grunt niniejszej sprawy, NSA wskazał, że Stronie Skarżącej umożliwiono uzupełnienie braków formalnych wniesionego pisma, gwarantując tym samym realizację jej praw, w tym w szczególności prawa do sądu. Niemniej jednak Strona Skarżąca z takiej możliwości nie skorzystała w sposób odpowiedni, pomimo okoliczności reprezentowania jej przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Stąd też NSA rozpatrujący niniejszą sprawę nie podzielił poglądu zawartego w powołanych w zażaleniu orzeczeniach na temat konieczności wezwania Strony Skarżącej do podpisania skargi, i uznał, że odrzucenie skargi - na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU - w przypadku nieuzupełnienia braków formalnych skargi w postaci braku wykazania przez pełnomocnika profesjonalnego umocowania do działania w imieniu strony będącej osobą fizyczną nie narusza art. 49 § 1 PostAdmU oraz art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU. Z przedstawionych względów zażalenie podlegało oddaleniu na podstawie art. 184 PostAdmU w zw. z art. 197 § 1 i 2 PostAdmU. Komentarz Mając na uwadze stan faktyczny zaistniały w rozpatrywanej sprawie NSA wypowiedział się na temat ustawowych zasad reprezentacji w postępowaniu sądowoadministracyjnym strony będącej osobą fizyczną i prawidłowego wykazania umocowania do działania w charakterze pełnomocnika procesowego. NSA wskazał, że w przypadku gdy strona jest reprezentowana przez profesjonalistę, ciąży na nim obowiązek przedłożenia dokumentu pełnomocnictwa, przy pierwszej czynności dokonywanej w sprawie. NSA zaprezentował stanowisko zgodnie, z którym w sytuacji braku dopełnienia ww. obowiązku (innymi słowy - w przypadku wniesienia skargi bez załączonego pełnomocnictwa) konieczne jest wezwanie do uzupełnienia tego braku formalnego poprzez przedłożenia stosownego dokumentu. NSA nie opowiedział się za - sugerowaną przez Stronę Skarżącą - koniecznością wezwanie samej strony do podpisania skargi. Postanowienie NSA z 12.9.2024 r., I OZ 519/24,
NSA uznał za zasadne odrzucenie skargi przez WSA w Rzeszowie z powodu braku umocowania pełnomocnika do reprezentacji osoby fizycznej. Przypomniał o konieczności zachowania formalności przy wnoszeniu skargi do sądu administracyjnego. Decyzja NSA została podjęta zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.