Uprawnienie właściciela mieszkania do zaskarżenia projektu organizacji ruchu na ulicy, przy której znajduje się mieszkanie
Właściciel nieruchomości ma legitymację do zaskarżenia do sądu administracyjnego takiej czynności organu gminy, która ogranicza jego konstytucyjną i ustawową swobodę korzystania i dysponowania swoją nieruchomością. W publikacji omawiany jest przypadek zaskarżenia projektu organizacji ruchu na ulicy, przy której znajduje się mieszkanie skarżącego przez właściciela. Różne instancje sądowe analizują kwestie związane z interesem prawnym właściciela nieruchomości oraz legitymacją procesową w sprawie związanej z organizacją ruchu na ulicy.
Tematyka: właściciel, nieruchomość, organizacja ruchu, zaskarżenie, interes prawny, sąd administracyjny, zakaz postoju, zakaz zatrzymywania się
Właściciel nieruchomości ma legitymację do zaskarżenia do sądu administracyjnego takiej czynności organu gminy, która ogranicza jego konstytucyjną i ustawową swobodę korzystania i dysponowania swoją nieruchomością. W publikacji omawiany jest przypadek zaskarżenia projektu organizacji ruchu na ulicy, przy której znajduje się mieszkanie skarżącego przez właściciela. Różne instancje sądowe analizują kwestie związane z interesem prawnym właściciela nieruchomości oraz legitymacją procesową w sprawie związanej z organizacją ruchu na ulicy.
Właściciel nieruchomości ma legitymację do zaskarżenia do sądu administracyjnego takiej czynności organu gminy, która ogranicza jego konstytucyjną i ustawową swobodę korzystania i dysponowania swoją nieruchomością. Za czynność taką można uznać m.in. wprowadzenie do porządku prawnego zakazu postoju i zatrzymywania się na odcinku drogi, przy której znajduje się mieszkanie skarżącego – uznał Naczelny Sąd Administracyjny. Prezydent Miasta W. na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 23.9.2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. z 2003 r. Nr 177, poz. 1729; dalej jako: rozporządzenie) zatwierdził projekt stałej organizacji ruchu – zakaz zatrzymywania się i postoju na jednej z ulic Miasta W. Aleksander H. wezwał organ do usunięcia naruszenia prawa i uchylenia tego projektu. Wskazywał, że projekt organizacji ruchu lokalizuje znaki drogowe bez konsultacji z mieszkańcami budynku położonego przy ulicy, której dotyczy organizacja ruchu, narusza bilans miejsc parkingowych, przewiduje znaki na trawnikach, pozbawia mieszkańców budynku komunikacji zewnętrznej oraz przewiduje jedynie dwie małe zatoczki parkingowe, które nie spełniają norm. W odpowiedzi na wezwanie Prezydent Miasta W. wyjaśnił, że nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości, projekt przed zatwierdzeniem był opiniowany przez zarządcę drogi, a przepisy nie nakładają obowiązku prowadzenia konsultacji z mieszkańcami. Ulica prowadzi wyłącznie do placu do zawracania zlokalizowanego na jej końcu, zaś projekt przewiduje eliminację postoju pojazdów na jezdni w celu zapewnienia ruchu dwukierunkowego. W zatokach postój jest w dalszym ciągu dozwolony, a bilans miejsc parkingowych nie uległ zmianie. Znaki umieszczane są w trawnikach z uwagi na komfort rodziców z dziećmi w wózkach oraz osób niepełnosprawnych. Organ zaznaczył także, że za sposób montażu oznakowania pionowego odpowiada zarządca drogi. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Aleksandra H. W uzasadnieniu wyjaśnił, że warunkiem wniesienia skargi na akt organu jednostki samorządu terytorialnego z zakresu administracji publicznej jest wykazanie przesłanki z art. 101 ust. 1 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t. jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1875; dalej jako: SamGminU), czyli naruszenia interesu prawnego. W ocenie sądu I instancji, właściciel gruntu położonego przy danej drodze, mający za pomocą tej drogi skomunikowanie z otoczeniem, w przypadku zmiany organizacji ruchu ograniczającej dostępność do jego terenu ma interes prawny w sprawie kwestionowania wprowadzonej zmiany organizacji ruchu. Jednak sąd uznał, że skarżący, będący właścicielem jednego z wielu lokali w budynku nie posiada takiego interesu. Podnoszona przez niego kwestia utrudnień w parkowaniu pojazdu, bezpośrednio przed blokiem mieszkalnym w którym mieszka, jakkolwiek związana z zatwierdzonym projektem organizacji ruchu, nie może bowiem stanowić podstawy interesu prawnego, a tym samym legitymacji procesowej w niniejszej sprawie. W ocenie sądu, interes prawny może posiadać natomiast Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Zgodnie z art. 101 ust. 1 SamGminU każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może – po bezskutecznym wezwaniu tego organu do usunięcia naruszenia prawa – zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. W ocenie NSA, zmiana organizacji ruchu polegająca na wprowadzeniu zakazu postoju i zatrzymywania się obowiązującego na całej ulicy znacznie utrudni korzystanie z należącej do niego nieruchomości zgodnie z jej społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Sąd uznał, że interes prawny Aleksandra H. niezbędny do zaskarżenia wynika z przysługującego mu prawa własności nieruchomości. Naruszenie tego interesu polega na ograniczeniu przysługujących mu na mocy art. 140 KC uprawnień w wykonywaniu prawa własności. Na mocy tej regulacji, w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno- gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. Utrata możliwości zatrzymywania się i postoju na ulicy utrudni obsługę komunikacyjną nieruchomości skarżącego, nie będzie możliwe zatrzymanie się w bezpośrednim sąsiedztwie nieruchomości, konieczne będzie zaparkowanie w dalszej odległości i dojście pieszo. Za niezrozumiałe uznał NSA twierdzenie sądu I instancji, że skarżący, jako właściciel jednego z wielu lokali mieszkalnych w budynku, a zarazem współuprawniony do gruntu tej nieruchomości, posiada jedynie interes faktyczny, natomiast interes prawny może przysługiwać wspólnocie mieszkaniowej tej nieruchomości. Właściciel lokalu znajdującego się w budynku nie traci uprawnień właścicielskich do gruntu i części wspólnych położonego na nim budynku na rzecz wspólnoty mieszkaniowej. Zgodnie bowiem z utrwalonym w orzecznictwie sądów administracyjnych poglądem, to nie wspólnota mieszkaniowa legitymuje się tytułem prawnorzeczowym do gruntu nieruchomości, a właściciele poszczególnych lokali (zob. wyrok NSA z 6.4.2016 r., I OSK 1627/14, ). Interes prawny takiego współwłaściciela zauważalny jest przede wszystkim w sytuacji sprzeczności jego interesów z interesem wspólnoty mieszkaniowej, której stanowisko nie może pozbawiać uprawnień właścicieli lokali wynikających z art. 101 ust. 1 SamGminU. Wyrok NSA z 17.1.2018 r., I OSK 1722/17
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, przyznając właścicielowi legitymację procesową w skardze. Decyzja ta wynika z uznania, że interes prawny właściciela nieruchomości został naruszony zmianą organizacji ruchu na ulicy, wprowadzającą zakaz postoju i zatrzymywania się obowiązujący na całej drodze.