Zakaz wydawania interpretacji warunkowych

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że niedopuszczalne jest wydawanie interpretacji warunkowych. Organ może odmówić wszczęcia postępowania, jeśli wnioskodawcy w opisie zdarzenia przyszłego wskazują na zdarzenia dotyczące dziedziczenia po zmarłej osobie. Rodzeństwo C. w wnioskach o wydanie interpretacji zawarło informacje dotyczące certyfikatów inwestycyjnych w kontekście dziedziczenia.

Tematyka: Naczelny Sąd Administracyjny, interpretacja warunkowa, organ podatkowy, dziedziczenie, certyfikaty inwestycyjne, interpretacja prawa podatkowego, Wojewódzki Sąd Administracyjny, gwarancja, interpretacja indywidualna

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że niedopuszczalne jest wydawanie interpretacji warunkowych.
Dlatego organ może odmówić wszczęcia postępowania, jeśli wnioskodawcy w opisie zdarzenia przyszłego
wskazują na zdarzenia, które będą miały miejsce, jeśli osoba, po której potencjalnie mogą dziedziczyć,
umrze.
Stan faktyczny
Rodzeństwo C. we wnioskach o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego wskazało, że ich rodzice są
właścicielami certyfikatów inwestycyjnych funduszu inwestycyjnego zamkniętego w Polsce. W przypadku śmierci
jednego ze wstępnych, w skład masy spadkowej po nim będą wchodziły m.in. certyfikaty inwestycyjne oraz inne
składniki majątku. Z chwilą otwarcia spadku, jego dzieci będą spadkobiercami.
Postępowanie przed organami podatkowymi
W związku z powyższym zwrócono się do organu interpretacyjnego o rozstrzygnięcie: „Czy w przypadku
przyszłego odpłatnego zbycia bądź umorzenia otrzymanych w ramach działu spadku certyfikatów
inwestycyjnych, rodzeństwo C. będzie uprawnione do pomniejszenia osiągniętych przychodów o wydatki
poniesione przez spadkodawcę na nabycie bądź objęcie przedmiotowych certyfikatów inwestycyjnych?”.
Organ odmówił wszczęcia postępowań wyjaśniając, że zdarzenie opisane we wnioskach nie pozwalało na ich
merytoryczne rozpatrzenie. Wydanie interpretacji indywidualnych w tej sytuacji przeczyłoby bowiem istocie tej
instytucji, gdyż jej funkcja gwarancyjna byłaby z góry wyłączona. Wnioski o wydanie interpretacji są przedwczesne,
gdyż dotyczą zdarzenia o charakterze hipotetycznym i niepewnym. W istocie były to wnioski o charakterze
poznawczym, a nie interpretacja konkretnych, przyszłych okoliczności.
W zażaleniach wnioskodawcy dowodzili, że we wnioskach zostały przedstawione wszelkie informacje, pozwalające
na wydanie interpretacji, które nie cechowały się nieokreślonością, wariantowością czy innymi wadami,
uniemożliwiającymi wydanie interpretacji. Podkreślali też, że wydając interpretację indywidualną organ jest związany
opisem wskazanego zdarzenia przyszłego. Skoro zatem wnioskodawcy wskazali w opisie zdarzenia przyszłego, że
według ich wiedzy będą spadkobiercami, to organ winien uwzględnić tę informację. Skarżący stwierdził, że
wymienienie wszystkich składników masy spadkowej jest bez znaczenia dla możliwości wydania interpretacji
indywidualnej w zakresie objętym wnioskiem, bowiem wniosek dotyczy wyłącznie kosztu przy przyszłym zbyciu lub
umorzeniu certyfikatów inwestycyjnych.
Minister Finansów utrzymał w mocy zaskarżone postanowienia. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że postępowanie
o wydanie interpretacji ma na celu wyjaśnienie wątpliwości odnośnie stosowania przepisów prawa podatkowego do
określonego stanu faktycznego. W postępowaniu tym organ nie prowadzi postępowania dowodowego, nie dokonuje
ustaleń okoliczności faktycznych sprawy, ale ogranicza się do oceny subsumcji przedstawionych przez stronę
okoliczności faktycznych pod określony przepis prawa podatkowego i wyjaśnienia przyczyn, dla których
w określonym stanie faktycznym dany przepis ma zastosowanie albo nie znajduje zastosowania. Istota instytucji
interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego polega na tym, że nie jest ona poradą prawną.
Okoliczności kiedy i w jaki sposób dojdzie do objęcia własności certyfikatów przez wnioskodawców są jedynie
potencjalne. Zatem organ nie ma prawnej możliwości dokonania oceny skutków sprzedaży lub umorzenia
certyfikatów ponieważ okoliczności (w postaci śmierci spadkodawcy) jakie spowodują powstanie całego szeregu
działań (otwarcie spadku, dziedziczenie, sprzedaż bądź umorzenie) nie istnieją. W odniesieniu do zarzutu, że
wskazanie daty śmierci spadkodawcy nie jest wymagane dla wydania interpretacji, organ stwierdził, że wydane na
podstawie takich braków w okolicznościach zdarzenia przyszłego interpretacje miałyby jedynie charakter
informacyjny, poglądowy, poznawczy.
Z uzasadnienia WSA i NSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uchylił zaskarżone postanowienia. W uzasadnieniu wyjaśniono, że
indywidualna interpretacja prawa podatkowego nie jest aktem administracyjnym, a więc nie rozstrzyga
o prawach i obowiązkach jej adresata. Polega ona wyłącznie na udzieleniu informacji, nie wiąże się
z przyznaniem, stwierdzeniem albo uznaniem uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Instytucja
indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego pełni dwie funkcje, informacyjną i gwarancyjną, ponieważ
chroni podmiot, który zastosował się do wydanej w jego sprawie interpretacji indywidualnej przed ewentualnymi
negatywnymi skutkami wynikającymi z zastosowania się do jej treści.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że nie można uznać wniosków skarżących za przedwczesne. To, że
przedstawiony stan faktyczny może odnosić się do przyszłości i zdarzeń przyszłych powoduje, że każdorazowo jest
stanem hipotetycznym. Podatnik zadaje pytanie, jakie konsekwencje podatkowe miałoby jego działanie, gdyby
takowego się podjął. W związku z powyższym, organy podatkowe w istocie nie stosują przepisów prawa
podatkowego, których wyjaśnienia treści domaga się wnioskodawca, a jedynie wskazują, czy dany przepis znajduje
lub nie zastosowanie w opisanych we wniosku okolicznościach. Zdaniem Sądu, z przedstawionego we wnioskach
o wydanie interpretacji indywidualnych zdarzenia przyszłego wynika, że według wiedzy skarżących będą oni
spadkobiercami i organ winien uwzględnić tę okoliczność jako element zdarzenia przyszłego wskazanego przez
wnioskodawców. Natomiast nieznana data śmierci spadkodawcy pozostaje bez wpływu na możliwość wydania
interpretacji w zakresie postawionego we wnioskach pytania, skoro wiążąca jest dla organu informacja, że skarżący
staną się jednymi z uprawnionych do masy spadkowej. Bez znaczenia dla możliwości wydania interpretacji
indywidualnej w zakresie objętym przedmiotowym wnioskiem pozostaje również skład masy spadkowej, bowiem
wniosek dotyczy wyłącznie możliwości pomniejszenia przez spadkobierców przychodu przy przyszłym zbyciu lub
umorzeniu certyfikatów inwestycyjnych o wydatki poniesione przez spadkodawcę na nabycie lub objęcie certyfikatów
inwestycyjnych.
Sąd podkreślił jednak, że skutki gwarancyjne nie będą obejmowały elementów stanu rzeczywistego, jakie wystąpią
po wydaniu interpretacji, które nie będą odpowiadały opisowi zdarzenia przyszłego zawartego we wniosku o wydanie
interpretacji. Tym samym okoliczność, że będący przedmiotem oceny w formie interpretacji indywidualnej przyszły
stan faktyczny sprawy może się różnić od stanu, który wystąpi w rzeczywistości, nie może stanowić przeszkody do
wydania interpretacji.
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone wyroki i oddalił skargi. Stwierdził, że choć śmierć
aktualnego właściciela certyfikatów jest pewna, to nie wiadomo kiedy do niej dojdzie, nie ma też pewności
czy spadkobiercy rzeczywiście odziedziczą certyfikaty i jakie przepisy podatkowe będą w tym czasie
obowiązywały.

Wyroki NSA z 9.1.2019 r., II FSK 100/17, II FSK 427/17, II FKS 428/17.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił postanowienia organu, uznał wnioski za zasadne. NSA potwierdził decyzję WSA. Istota interpretacji prawa podatkowego polega na informacyjnym i gwarancyjnym charakterze, nie stanowi aktu administracyjnego.