Prawo konsumenta do przywrócenia towarowi zgodności z umową

Konsument, który poinformował sprzedawcę o niezgodności towaru z umową, ma prawo do rozwiązania umowy w przypadku braku naprawienia szkody w rozsądnym terminie. Trybunał orzekł, że miejsce, w którym konsument ma udostępnić towar sprzedawcy w celu doprowadzenia go do zgodności, powinno być odpowiednie, wolne od opłat, w rozsądnym terminie i bez istotnej niedogodności dla konsumenta.

Tematyka: prawo konsumenta, rozwiązanie umowy, niezgodność towaru, dyrektywa 1999/44, udostępnienie towaru, doprowadzenie towaru do zgodności

Konsument, który poinformował sprzedawcę o niezgodności z umową towaru kupionego na odległość,
a którego transport do siedziby sprzedawcy może wiązać się dla niego z ryzykiem istotnych niedogodności
i który udostępnił towar sprzedawcy w miejscu swojego zamieszkania ma prawo do rozwiązania umowy.
Stan faktyczny
F. kupił telefonicznie namiot od spółki T. Po dostarczeniu tego namiotu do miejsca zamieszkania F. stwierdził brak
zgodności tego produktu i zażądał od T. przywrócenia tego produktu do stanu zgodności w miejscu jego
zamieszkania. T. oddaliła te żądania, uznając je za bezzasadne. F. zażądał rozwiązania umowy i zwrotu ceny zakupu
tego namiotu w zamian za jego zwrot. T. nie spełniła tego żądania i F. wystąpił z powództwem do sądu. W ramach
postępowania przed tym sądem T. po raz pierwszy podniosła, że miejscem przywrócenia zgodności przedmiotowego
towaru jest jej siedziba.
Pytania prejudycjalne
- Czy art. 3 ust. 3 dyrektywy 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 25.5.1999 r. w sprawie niektórych
aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji (Dz. Urz. L Nr 171 z 1999 r., s. 12)
należy interpretować w ten sposób, że miejscem, w którym konsument jest zobowiązany udostępnić sprzedawcy
towar zakupiony na odległość w celu doprowadzenia go do stanu zgodności na podstawie tego przepisu, jest zawsze
miejsce, w którym znajduje się ten towar lub, w przypadku odpowiedzi przeczącej, zawsze miejsce siedziby
sprzedawcy, lub, w przypadku odpowiedzi przeczącej, jakie kryteria wynikają z tego przepisu dla ustalenia tego
miejsca?
- Czy art. 3 ust. 2–4 dyrektywy 1999/44 należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do doprowadzenia
towaru zakupionego na odległość do stanu zgodności w sposób „wolny od opłat” obejmuje obowiązek sprzedawcy
wyłożenia zaliczki na pokrycie kosztów transportu tego towaru do siedziby tego sprzedawcy celem doprowadzenia do
stanu zgodności?
- Czy art. 3 ust. 3 w zw. z art. 3 ust. 5 tiret drugie dyrektywy 1999/44 należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji
takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym konsument, który poinformował sprzedawcę o niezgodności towaru
zakupionego na odległość, nie udostępniając jednak tego towaru sprzedawcy w jego siedzibie w celu doprowadzenia
tego towaru do stanu zgodności, ma prawo do rozwiązania umowy z powodu braku naprawienia szkody
w rozsądnym terminie?
Stanowisko TS
Miejsce, w którym konsument jest zobowiązany udostępnić sprzedawcy towar
Na podstawie art. 3 ust. 2 dyrektywy 1999/44 w razie braku zgodności towaru w momencie jego dostarczenia
konsument ma prawo albo żądać doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową poprzez naprawę lub wymianę
zgodnie z art. 3 ust. 3 tej dyrektywy albo, w razie niemożności doprowadzenia do tego stanu zgodności, może żądać
obniżenia ceny lub rozwiązania umowy na podstawie ust. 5 i 6 tego artykułu (wyrok Quelle, C-404/06, pkt 27).
W art. 3 ust. 3 ak. 1 i 3 dyrektywy 1999/44 uściślono, że w pierwszej kolejności konsument ma prawo żądać, aby
sprzedawca naprawił towar albo może żądać od sprzedawcy jego wymiany, w obu przypadkach bez opłat, chyba
że byłoby to niemożliwe lub nieproporcjonalne.
W art. 3 ust. 3 dyrektywy 1999/44 nie określono miejsca, w którym towar niezgodny z umową należy udostępnić
sprzedawcy w celu naprawy albo wymiany. Jednakże TS wskazał, że ten przepis ustanawia pewne warunki, które
mają na celu uregulowanie takiego doprowadzenia towaru do stanu zgodności, a mianowicie naprawa lub
wymiana mają być wolne od opłat, dokonane w rozsądnym terminie i bez istotnej niedogodności dla konsumenta.
Trybunał podkreślił, że ten potrójny wymóg jest wyrazem wyraźnej woli unijnego prawodawcy, aby zapewnić
konsumentowi skuteczną ochronę (wyrok Gebr. Weber i Putz, C-65/09 i C-87/09, pkt 52). Zatem miejsce, w którym
towar niezgodny z umową ma być udostępniony sprzedawcy w celu naprawy albo wymiany, powinno być
odpowiednie dla zapewnienia doprowadzenia do stanu zgodności spełniającego ten potrójny wymóg.
Żądanie przywrócenia towarom zgodności w sposób „wolny od opłat”, wyraża się w wykluczeniu jakichkolwiek
żądań finansowych ze strony sprzedawcy w ramach spełnienia tego żądania i ma na celu ochronę konsumenta
przed ryzykiem obciążeń finansowych, które to ryzyko, w braku tego rodzaju ochrony mogłoby zniechęcić go do
korzystania z przysługujących mu praw (wyrok Quelle, pkt 34).

Odnosząc się do wymogu przywrócenia towarom zgodności „w rozsądnym terminie”, TS stwierdził, że szybkość
takiego przywrócenia towarom zgodności może różnić się w zależności od miejsca, w którym konsument jest
zobowiązany do udostępnienia w tym celu towarów sprzedawcy.
Z art. 3 ust. 3 ak. 3 dyrektywy 1999/44 wynika również trzeci wymóg, tzn. aby doprowadzenie towarów do stanu
zgodności było zapewnione „bez istotnej niedogodności dla konsumenta, z uwzględnieniem charakteru
towarów i celów, dla których konsument ich potrzebuje”. Trybunał stwierdził, że miejsce, w którym towary muszą
być udostępnione sprzedawcy w celu ich doprowadzenia do stanu zgodności z umową, dopuszczalne jest, że może
stanowić dla konsumenta pewną niedogodność w zakresie, w jakim to udostępnienie wymaga zwykle od niego
pewnej inwestycji w zakresie czasu i wysiłków związanych z pakowaniem oraz zwrotem towarów. Jednakże TS
podkreślił, że nie może to stanowić istotnej niedogodności rozumianej jako obciążenie tego rodzaju, że może
zniechęcić przeciętnego konsumenta do dochodzenia swoich praw. Trybunał wskazał, że należy uwzględnić, iż art. 3
dyrektywy 1999/44 ma na celu ustanowienie właściwej równowagi między interesami konsumenta i interesami
sprzedawcy, gwarantując temu pierwszemu jako słabszej stronie umowy pełną i skuteczną ochronę przeciwko
nienależytemu wykonaniu przez sprzedawcę jego obowiązków umownych, jednocześnie pozwalając na wzięcie pod
uwagę przywoływanych przez sprzedawcę względów natury ekonomicznej.
Trybunał orzekł, że art. 3 ust. 3 dyrektywy 1999/44 należy interpretować w ten sposób, iż państwa
członkowskie zachowują kompetencję do ustalenia miejsca, w którym konsument jest zobowiązany
udostępnić sprzedawcy towar zakupiony na odległość w celu doprowadzenia go do stanu zgodności na
podstawie tego przepisu. To miejsce musi odpowiednie, aby zapewnić doprowadzenie do stanu zgodności
w sposób wolny od opłat, w rozsądnym terminie i bez istotnej niedogodności dla konsumenta,
z uwzględnieniem charakteru towarów i wykorzystania, dla którego konsument ich potrzebuje. W tym
względzie sąd krajowy jest zobowiązany dokonać wykładni zgodnej z dyrektywą 1999/44, w tym, w danym
wypadku, do zmiany utrwalonego orzecznictwa, jeżeli opiera się ono na interpretacji prawa krajowego
niezgodnej z celami tej dyrektywy.
Pojęcie „wolne od opłat” doprowadzenia towaru do stanu zgodności
Zgodnie z art. 3 ust. 4 dyrektywy 1999/44 pojęcie „wolny od opłat” doprowadzenia towaru do stanu zgodności
oznacza niezbędne koszty związane z przywróceniem towarom zgodności, w szczególności koszty wysyłki,
robocizny i materiałów. Wyważenie interesów konsumenta i sprzedawcy, do którego zmierza dyrektywa 1999/44 –
zdaniem TS – nie wymaga, aby obowiązek nieodpłatnego doprowadzenia towaru do stanu zgodności
obejmował, poza ciążącym na sprzedawcy obowiązkiem zwrotu konsumentowi kosztów transportu tego
towaru do siedziby sprzedawcy, również obowiązek systematycznego wykładania zaliczki na pokrycie tych
kosztów konsumentowi. Sąd krajowy musi wziąć pod uwagę – jak zauważył rzecznik generalny w pkt 86 opinii –
okoliczności właściwe dla każdego konkretnego przypadku, w szczególności: wysokość kosztów transportu, wartość
towaru niezgodnego z umową lub możliwość, co do prawa lub de facto, dochodzenia przez konsumenta jego praw,
w wypadku gdyby sprzedawca nie zwrócił kosztów, na które zaliczkę wyłożył konsument.
Trybunał orzekł, że art. 3 ust. 2–4 dyrektywy 1999/44 należy interpretować w ten sposób, że prawo
konsumenta do doprowadzenia towaru zakupionego na odległość do stanu zgodnego z umową w sposób
„wolny od opłat” nie obejmuje obowiązku sprzedawcy do wyłożenia zaliczki na pokrycie kosztów transportu
tego towaru do siedziby tego sprzedawcy celem doprowadzenia go do stanu zgodności, chyba że
okoliczność opłacenia zaliczki na te koszty przez konsumenta stanowi obciążenie mogące zniechęcić go do
dochodzenia swoich praw, czego zbadanie należy do sądu krajowego.
Prawo konsumenta do rozwiązania umowy
Trybunał orzekł, że art. 3 ust. 3 w zw. z art. 3 ust. 5 tiret drugie dyrektywy 1999/44 należy interpretować w ten
sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, konsument, który poinformował
sprzedawcę o braku zgodności towaru zakupionego na odległość, którego transport do siedziby sprzedawcy
może wiązać się dla niego z ryzykiem istotnych niedogodności i który udostępnił towar sprzedawcy
w miejscu swojego zamieszkania w celu doprowadzenia go do stanu zgodności, ma prawo do rozwiązania
umowy z powodu braku naprawienia szkody w rozsądnym terminie, jeżeli sprzedawca nie podjął żadnego
odpowiedniego środka w celu doprowadzenia tego towaru do stanu zgodności, w tym środka polegającego
na poinformowaniu konsumenta co do miejsca, w którym towar ten powinien być mu udostępniony do celów
tego doprowadzenia do stanu zgodności. W tym względzie do sądu krajowego należy, w drodze wykładni
zgodnej z dyrektywą 1999/44, zapewnienie przysługującego temu konsumentowi prawa do rozwiązania
umowy.
W przedstawionym wyroku TS odniósł się do zagadnienia miejsca, w którym towar niezgodny z umową należy
udostępnić sprzedawcy w celu naprawy albo wymiany. Trybunał dokonał analizy warunków, które mają na celu
uregulowanie takiego doprowadzenia towaru do stanu zgodności, a mianowicie naprawa lub wymiana mają być
wolne od opłat, dokonane w rozsądnym terminie i bez istotnej niedogodności dla konsumenta. Natomiast konsument

może żądać rozwiązania umowy wyłącznie w sytuacji, gdy nie ma on prawa ani do naprawy, ani do wymiany towaru
niezgodnego z umową albo gdy sprzedawca nie zastosował jednego z tych sposobów naprawienia szkody
w rozsądnym terminie lub bez istotnej niedogodności dla konsumenta.
Trybunał podkreślił, że sądy krajowe są zobowiązane stosują prawo wewnętrzne do dokonania wykładni zgodnej
(prounijnej wykładni), tak aby zapewnić realizację celów dyrektywy 1999/44.
Wyrok TS z 23.5.2019 r., Fülla, C-52/18

Trybunał Europejski w wyroku Fülla, C-52/18, potwierdził prawo konsumenta do rozwiązania umowy przy braku naprawienia szkody w rozsądnym terminie. Wskazano, że konsument ma prawo żądać naprawy lub wymiany towaru zgodnie z dyrektywą 1999/44, z uwzględnieniem warunków dotyczących miejsc udostępnienia towaru sprzedawcy.