Zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy w sprawie dotyczącej odszkodowania za szkodę komunikacyjną
Nabywcy - w drodze przelewu - wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania – wynika z uchwały Sądu Najwyższego. Stan faktyczny Pierwszy Prezes SN przedstawił wniosek o rozstrzygnięcie przez skład 7 sędziów SN rozbieżności w orzecznictwie w zakresie dotyczącym następującego zagadnienia prawnego: Czy podmiotowi, który na podstawie art. 509 KC nabył od poszkodowanego lub jego następcy wierzytelność odszkodowawczą dotyczącą szkody komunikacyjnej, przysługuje w ramach odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zwrot kosztu zleconej przezeń osobie trzeciej ekspertyzy prywatnej mającej na celu określenie wysokości szkody? W uzasadnieniu pytania prawnego wskazano, że ekspertyza służy generalnie wycenie kosztów naprawy pojazdu oraz prawidłowemu określeniu wysokości szkody i żądania zapłaty odszkodowania. Pozwala zweryfikować kalkulację szkody dokonaną przez ubezpieczyciela. Wierzytelności odszkodowawcze przysługujące poszkodowanym wypadkami drogowymi względem ubezpieczycieli są często nabywane przez podmioty specjalizujące się w wycenie napraw pojazdów i dochodzeniu roszczeń od ubezpieczycieli. Zdarza się, że podmioty te zlecają rzeczoznawcom sporządzenie ekspertyzy prywatnej, mimo tego, że sami dysponując wykwalifikowanym personelem i potrzebnym oprogramowaniem, są w stanie dokonać kalkulacji kosztów naprawy i oszacować szkodę.
Tematyka: zwrot kosztów ekspertyzy, odszkodowanie, szkoda komunikacyjna, ubezpieczenie, Sąd Najwyższy, ekspertyza prywatna
Nabywcy - w drodze przelewu - wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania – wynika z uchwały Sądu Najwyższego. Stan faktyczny Pierwszy Prezes SN przedstawił wniosek o rozstrzygnięcie przez skład 7 sędziów SN rozbieżności w orzecznictwie w zakresie dotyczącym następującego zagadnienia prawnego: Czy podmiotowi, który na podstawie art. 509 KC nabył od poszkodowanego lub jego następcy wierzytelność odszkodowawczą dotyczącą szkody komunikacyjnej, przysługuje w ramach odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zwrot kosztu zleconej przezeń osobie trzeciej ekspertyzy prywatnej mającej na celu określenie wysokości szkody? W uzasadnieniu pytania prawnego wskazano, że ekspertyza służy generalnie wycenie kosztów naprawy pojazdu oraz prawidłowemu określeniu wysokości szkody i żądania zapłaty odszkodowania. Pozwala zweryfikować kalkulację szkody dokonaną przez ubezpieczyciela. Wierzytelności odszkodowawcze przysługujące poszkodowanym wypadkami drogowymi względem ubezpieczycieli są często nabywane przez podmioty specjalizujące się w wycenie napraw pojazdów i dochodzeniu roszczeń od ubezpieczycieli. Zdarza się, że podmioty te zlecają rzeczoznawcom sporządzenie ekspertyzy prywatnej, mimo tego, że sami dysponując wykwalifikowanym personelem i potrzebnym oprogramowaniem, są w stanie dokonać kalkulacji kosztów naprawy i oszacować szkodę.
Nabywcy - w drodze przelewu - wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania – wynika z uchwały Sądu Najwyższego. Stan faktyczny Pierwszy Prezes SN przedstawił wniosek o rozstrzygnięcie przez skład 7 sędziów SN rozbieżności w orzecznictwie w zakresie dotyczącym następującego zagadnienia prawnego: Czy podmiotowi, który na podstawie art. 509 KC nabył od poszkodowanego lub jego następcy wierzytelność odszkodowawczą dotyczącą szkody komunikacyjnej, przysługuje w ramach odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zwrot kosztu zleconej przez niego osobie trzeciej ekspertyzy prywatnej mającej na celu określenie wysokości szkody? W uzasadnieniu pytania prawnego wskazano, że ekspertyza służy generalnie wycenie kosztów naprawy pojazdu oraz prawidłowemu określeniu wysokości szkody i żądania zapłaty odszkodowania. Pozwala zweryfikować kalkulację szkody dokonaną przez ubezpieczyciela. Wierzytelności odszkodowawcze przysługujące poszkodowanym wypadkami drogowymi względem ubezpieczycieli są często nabywane przez podmioty specjalizujące się w wycenie napraw pojazdów i dochodzeniu roszczeń od ubezpieczycieli. Zdarza się, że podmioty te zlecają rzeczoznawcy sporządzenie ekspertyzy prywatnej, mimo tego, że sami dysponując wykwalifikowanym personelem i potrzebnym oprogramowaniem, są w stanie dokonać kalkulacji kosztów naprawy i oszacować szkodę. Granice szkody, za którą odpowiada ubezpieczyciel, wyznacza art. 361 KC, zgodnie z którym zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Początkowo przyjmowano, że w wypadkach komunikacyjnych szkodę majątkową stanowią niewątpliwie niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu (zob. uchwała SN z 13.6. 2003 r., III CZP 32/03, OSNC 2004, Nr 4, poz. 51). Z czasem pojawiła się tendencja do uwzględniania w ramach odszkodowania także innych celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków, np. wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika (zob. uchwała SN [7] z 13.3.2012 r., III CZP 75/11, OSNC 2012, Nr 7-8, poz. 81), zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego (zob. uchwała z 24.8.2017 r., III CZP 20/17, www.sn.pl), czy koszty ekspertyzy prywatnej sporządzonej w celu ustalenia rozmiaru szkody dokonanej na zlecenie poszkodowanego (zob. uchwała SN z 18.5.2004 r., III CZP 24/04, OSNC 2005, Nr 7-8, poz. 117). Zgodnie z art. 509 KC, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Zgodnie z pierwszym z prezentowanych w orzecznictwie stanowisk, skoro wraz z wierzytelnością, nabytą na podstawie art. 509 § 1 KC, na cesjonariusza przechodzą na podstawie art. 509 § 2 KC wszelkie związane z nią prawa, to w ich skład wchodzi także prawo do żądania od ubezpieczyciela w ramach odszkodowania zwrotu kosztów zleconej przez cesjonariusza ekspertyzy prywatnej, o ile koszty te były uzasadnione i konieczne (zob. wyrok SO w Łodzi z 28.9.2017 r., XIII Ga 543/17; wyrok SO w Łodzi z 17.8.2017 r., XIII Ga 299/17, wymienione w tekście orzeczenia sądów powszechnych dostępne na: orzeczenia.ms.gov.pl). Stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, a zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela (zob. wyrok SN z 6.12.2006 r., IV CSK 232/06, www.sn.pl). Natomiast zgodnie z drugim poglądem, jeżeli ekspertyza została sporządzona na zlecenie cesjonariusza, roszczenie z tytułu zwrotu kosztów ekspertyzy nie było przedmiotem przelewu i jej koszt nie podlega indemnizacji w ramach ubezpieczenia. W przypadku, gdy nabywca wierzytelności jest profesjonalistą specjalizującym się w wycenie szkód i dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych, koszt ekspertyzy jest traktowany jako wydatek wchodzący w zakres działalności gospodarczej nabywcy wierzytelności (zob. wyrok SR w Toruniu z 11.12.2017 r., V GC 587/17; wyrok SO w Koninie z 8.12.2017 r., I Ca 445/17; wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z 20.3.2017 r., II Ca 145/17). Stanowisko SN Sąd Najwyższy stwierdził, że nie w każdych okolicznościach konsekwencją nabycia w drodze przelewu wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną, jest przejście na cesjonariusza roszczenia o zwrot przez ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej. Ocena, czy poniesione koszty ekspertyzy na zlecenie cesjonariusza w postępowaniu pozasądowym są objęte odszkodowaniem, musi być dokonywana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności uzależniona od ustalenia, czy sporządzenie takiej ekspertyzy było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania. Uchwała SN z 29.5.2019 r., III CZP 68/18
Sąd Najwyższy stwierdził, że nie w każdych okolicznościach konsekwencją nabycia w drodze przelewu wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną jest przejście na cesjonariusza roszczenia o zwrot przez ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej. Ocena, czy poniesione koszty ekspertyzy na zlecenie cesjonariusza w postępowaniu pozasądowym są objęte odszkodowaniem, musi być dokonywana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności uzależniona od ustalenia, czy sporządzenie takiej ekspertyzy było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania. Uchwała SN z 29.5.2019 r., III CZP 68/18