Radca prawny nie może zakazać klientowi złożenia skargi do organów samorządowych

Sprzeczne z zasadami etyki radcy prawnego jest działanie polegające na zamieszczeniu w umowie z klientem zastrzeżenia o braku możliwości zainicjowania postępowania dyscyplinarnego wobec tego radcy prawnego. Sąd Najwyższy uznał, że uchylanie się od odpowiedzialności za działania sprzeczne z prawem i zasadami etyki zawodowej jest niedopuszczalne. Publikacja omawia przypadki naruszenia zasad etyki przez radcę prawnego oraz konsekwencje prawne takiego postępowania.

Tematyka: Radca prawny, zasady etyki, Sąd Najwyższy, postępowanie dyscyplinarne, umowa, zakaz składania skargi, karne umowne, naruszenie zasad etyki, Sąd Dyscyplinarny, Wyższy Sąd Dyscyplinarny

Sprzeczne z podstawowymi zasadami etyki radcy prawnego jest działanie polegające na zamieszczeniu
w umowie z klientem zastrzeżenia o braku możliwości zainicjowania postępowania dyscyplinarnego wobec
tego radcy prawnego. Radca prawny jest zobowiązany do wykonywania czynności zawodowych rzetelnie
i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami, zaś uchylanie się
odpowiedzialności za działania sprzeczne z tymi regułami należy ocenić jako zmierzające do obejścia prawa -
uznał Sąd Najwyższy.
Stan faktyczny
Radca prawny M.Ł.-K. zawarła z kilkoma osobami umowę, w której zastrzegła, że pozostałe strony umowy nie mogą
zainicjować przeciwko niej postępowania dyscyplinarnego. W umowie ustalono również, że w przypadku
niedochowania tego postanowienia, strona występująca przeciwko M.Ł.-K. będzie zobowiązania do zapłaty kary
umownej w kwocie 500 tys. zł.
H.B. uznała, że na skutek zawarcia umowy z M.Ł.-K. doznała szkody i zgłosiła do właściwych organów samorządu
radcowskiego wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec niej. Gdy M.Ł.-K została o tym
poinformowana, skierowała do H.B. wezwanie do zapłaty kary umownej. Rzecznik dyscyplinarny uznał, że takie
zachowanie radcy prawnego uzasadnia wszczęcie kolejnego postępowania dyscyplinarnego. Obwinionej zarzucono
naruszenie art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Rzecznik dyscyplinarny twierdził również, że postępowanie
obwinionej stanowi naruszenie art. 8 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, zgodnie z którym r adca prawny, świadcząc
klientowi pomoc prawną, postępuje lojalnie i kieruje się dobrem klienta w celu ochrony jego praw.
Stanowiska sądów
Sąd Dyscyplinarny I instancji orzekł wobec M.Ł.-K. karę nagany i zakazał jej sprawowania patronatu na okres 5 lat.
W uzasadnieniu podkreślono, że radca prawny obowiązany jest dbać o godność zawodu nie tylko przy wykonywaniu
czynności zawodowych, ale również w działalności publicznej i w życiu prywatnym. Naruszeniem godności zawodu
radcy prawnego jest w szczególności takie postępowanie radcy prawnego, które mogłoby zdyskredytować go w opinii
publicznej lub podważyć zaufanie do zawodu radcy prawnego.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie, zaś Sąd Najwyższy oddalił kasację.
W uzasadnieniu postanowienia, które zapadło przy jednym zdaniu odrębnym, Sąd Najwyższy podkreślił wagę
przewinienia dyscyplinarnego, którego dopuściła się M.Ł.-K. Za sprzeczne z zasadami etyki uznano
zamieszczenie w umowie zakazu występowania z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego
obwarowanego dodatkowo bardzo wysoką karą umowną. Wezwanie do jej zapłaty jest niedopuszczalne.
Postanowienie SN z 11.6.2019 r., II DSI 11/19

Sąd Dyscyplinarny I instancji orzekł karę nagany dla radcy prawnego, który naruszył zasady etyki zawodowej poprzez zamieszczenie w umowie zakazu złożenia skargi do organów samorządowych. Wyższy Sąd Dyscyplinarny utrzymał to rozstrzygnięcie, a Sąd Najwyższy oddalił kasację. Decyzje sądów potwierdzają, że radcy prawni nie mogą zakazywać klientom złożenia skargi do organów samorządowych w umowach zawartych między stronami.