Zatrudnienie w dziale prawnym zagranicznej spółki nie uprawnia do wpisu doktora nauk prawnych na listę radców prawnych

Doświadczenia zawodowego nabytego w związku z zatrudnieniem w dziale prawnym niemieckiej spółki, pod patronatem adwokatów, nie kwalifikują do wpisu doktora nauk prawnych na listę radców prawnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podjął decyzję w sprawie wniosku A.B. o wpis na listę radców prawnych, uwzględniając brak spełnienia wymogów formalnych.

Tematyka: Zatrudnienie w dziale prawnym, spółka zagraniczna, radca prawny, doktor nauk prawnych, lista radców prawnych, doświadczenie zawodowe, wymogi formalne, Minister Sprawiedliwości, Wojewódzki Sąd Administracyjny

Doświadczenia zawodowego nabytego w związku z zatrudnieniem w dziale prawnym niemieckiej spółki, pod
patronatem zatrudnionych w nim adwokatów wykonujących zawód adwokata zgodnie z przepisami
niemieckiego prawa o adwokaturze, nie można uznać za równoważne z zatrudnieniem w polskiej kancelarii
radcowskiej lub adwokackiej – stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.
Stan faktyczny
A.B. złożyła w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. wniosek o wpis na listę radców prawnych w trybie art. 25 ust.
1 pkt 5 lit. b ustawy z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 2115, dalej jako: RadPrU), dołączając
m.in. odpis dyplomu magistra prawa oraz odpis dyplomu niemieckiego uniwersytetu, z którego wynika, że uzyskała
stopień naukowy doktora nauk prawnych. A.B. przedłożyła również dokument zaświadczający o zatrudnieniu jako
prawnik w ramach stosunku pracy w niemieckiej spółce. Zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b RadPrU wymogu odbycia
aplikacji radcowskiej i złożenia egzaminu radcowskiego nie stosuje się do osób, które posiadają stopień naukowy
doktora nauk prawnych oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę radców prawnych, łącznie przez
okres co najmniej 3 lat wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze
świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy o pracę lub umowy
cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej
lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy z 26.5.1982 r. - Prawo o adwokaturze (t.j.: Dz.U.
z 2019 r., poz. 1513, dalej jako: PrAdw), lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej,
komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 8 ust. 1 RadPrU.
Okręgowa Izba Radców Prawnych w G. wpisała wnioskodawczynię na listę radców prawnych, natomiast Minister
Sprawiedliwości stwierdził, że wykonywana przez A.B. praktyka zawodowa w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku
o wpis na listę radców prawnych nie odpowiada wymogom określonym w art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b RadPrU, bowiem
wnioskodawczyni, choć wykonywała czynności bezpośredni związane ze świadczeniem pomocy prawnej, to jednak
relacja tworząca tę współpracę nie opierała się na żadnej z umów wymienionych we wskazanym przepisie.
Z uzasadnienia WSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę A.B. Sąd podkreślił, że nie kwestionuje faktu, iż
skarżąca wykonując pracę w kancelarii prawnej niemieckiej spółki, uzyskała doświadczenie zawodowe w zakresie
wykonywania wymagających wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej
przez adwokata lub radcę prawnego, w warunkach niezależności adwokackiej od pracodawcy nie będącego
prawnikiem, pod patronatem profesjonalnych adwokatów, dla których w świetle prawa niemieckiego miejsca
świadczenia przez nich pracy są ich kancelariami adwokackimi. W istocie rzeczy charakter świadczonej pomocy
prawnej przez radcę prawnego zatrudnionego np. w spółce kapitałowej i jego status prawny według RadPrU, nie
odbiega od charakteru świadczonej pomocy prawnej przez adwokata w rozumieniu przepisów niemieckiego prawa
o adwokaturze, zatrudnionego w spółce kapitałowej i od jego statusu prawnego według prawa niemieckiego. Sąd
stwierdził jednak, że wykonywanie zawodu radcy prawnego zatrudnionego w komórce prawnej np. spółki
kapitałowej, nie stanowi w świetle art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b RadPrU wykonywania zawodu radcy prawnego
w kancelarii radcy prawnego. Nie można bowiem uznać, że dział prawny niemieckiej spółki stanowi
kancelarię radcy prawnego, w rozumieniu przepisów RadPrU. Nie stanowi również kancelarii adwokackiej oraz
zespołu adwokackiego w rozumieniu przepisów PrAdw, ponieważ adwokat w świetle art. 4a ust. 1 w zw. z art. 4b ust.
1 pkt 1 PrAdw, w ogóle nie może wykonywać zawodu adwokata jeżeli pozostaje w stosunku pracy.
W rezultacie Sąd stwierdził, że doświadczenie zawodowe skarżącej można uznać za równoważne
prawniczemu doświadczeniu zawodowemu nabytemu pod patronatem radców prawnych wykonujących
zawód radcy prawnego na podstawie stosunku pracy, zatrudnionych w spółce kapitałowej. Oznacza to, że
wbrew zarzutom skarżącej, Minister Sprawiedliwości sprzeciwiając się wpisowi skarżącej na listę radców
prawnych nie naruszył art. 18 oraz art. 45 ust. 2 TFUE, powodem sprzeciwu nie było bowiem uzyskanie przez
skarżącą doświadczenia zawodowego w związku z zatrudnieniem w dziale prawnym niemieckiej spółki, lecz
brak spełnienia przesłanki określonej w art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b RadPrU, która nie byłby również spełniona
w przypadku uzyskanie przez skarżącą doświadczenia zawodowego w związku z zatrudnieniem w dziale
prawnym polskiej spółki. Nie doszło w związku z tym w niniejszej sprawie do uchybienia zasadzie niedyskryminacji
ze względu na przynależność państwową (art. 18 TFUE), obejmującej również swobodę przepływu pracowników
wewnątrz Unii (art. 45 ust. 1 w zw. z ust. 2 TFUE).

Sąd podkreślił, że ustawodawca uznał, iż tylko prawnicze doświadczenie zawodowe uzyskane w kancelarii
adwokackiej zespole adwokackim, kancelarii radcy prawnego lub spółkach wskazanych w art. 8 ust. 1 RadPrU lub
art. 4a ust. 1 PrAdw, stanowi gwarancję należytego przygotowania prawniczego do wykonywania zawodu radcy
prawnego. Dlatego skarżąca powinna wykazać się doświadczeniem zawodowym uzyskanym w okolicznościach
odpowiadających wymogom wynikającym z art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b RadPrU, niezależnie od tego, że doświadczenie
to jest uzyskiwane w innym kraju unijnym niż Polska.
Orzeczenie jest nieprawomocne, A.B. wniosła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Wyrok WSA w Warszawie z 5.7.2019 r., VI SA/Wa 677/19

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że doświadczenie zawodowe A.B. w dziale prawnym niemieckiej spółki nie jest równoważne z wymaganym doświadczeniem w kancelarii radcowskiej czy adwokackiej. Minister Sprawiedliwości nie zgodził się na wpis A.B. na listę radców prawnych z powodu niespełnienia określonych kryteriów formalnych.