Zmiany w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów od 9.2019 r.
W dniu 14.8.2019 r. została podpisana ustawa zmieniająca ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów. Nowe przepisy, wchodzące w życie 17.9.2019 r., dotyczą m.in. rozszerzenia kompetencji Prezesa UOKiK, zwiększenia liczby rzeczników konsumentów oraz dostępu do informacji niejawnych. Ustawa umożliwia także spłatę kar pieniężnych na preferencyjnych warunkach pomocą de minimis.
Tematyka: zmiany, ustawa, ochrona konkurencji, konsument, Prezes UOKiK, rzecznik konsumentów, delegatury UOKiK, tajemnica skarbowa, tajemnica bankowa, kary pieniężne, de minimis
W dniu 14.8.2019 r. została podpisana ustawa zmieniająca ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów. Nowe przepisy, wchodzące w życie 17.9.2019 r., dotyczą m.in. rozszerzenia kompetencji Prezesa UOKiK, zwiększenia liczby rzeczników konsumentów oraz dostępu do informacji niejawnych. Ustawa umożliwia także spłatę kar pieniężnych na preferencyjnych warunkach pomocą de minimis.
W dniu 14.8.2019 r. została podpisana przez prezydenta ustawa z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw. Jest ona wynikiem dostosowania prawa krajowego do przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/302 w sprawie nieuzasadnionego blokowania geograficznego oraz innych form dyskryminacji klientów ze względu na przynależność państwową, miejsce zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym oraz w sprawie zmiany rozporządzeń. Przepisy nowelizacji wchodzą w życie 17.9.2019 r. • Od bieżącego roku polski ustawodawca przewidział zmiany w strukturze wewnętrznej UOKiK – rozszerzeniu ulegają kompetencje Prezesa, a skład działającego przy nim organu opiniodawczo-doradczego zostaje powiększony. Przekształcone będą również dotychczas działające delegatury – uelastyczniony sposób ich organizacji oraz zadania sprecyzuje Prezes Rady Ministrów w drodze zarządzenia. • Prezes UOKiK w celu sprawnego wykrywania naruszeń w zakresie ochrony konkurencji i konsumentów uzyska dostęp do informacji niejawnych, objętych tajemnicą skarbową i bankową. Więcej rzeczników w Radzie Jedną ze zmian, jakie niesie nowelizacja jest zwiększenie składu Krajowej Rady Rzeczników Konsumentów z dotychczasowej liczby 9 członków do 16 rzeczników konsumentów. Każde województwo będzie mogło wyłonić swojego kandydata, co oznacza jednoczesną utratę mocy obowiązującej przepisu przewidującego wybór w oparciu o obszar właściwości miejscowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Każdy zainteresowany pełnieniem funkcji rzecznika, na powołanie do nowej funkcji będzie musiał przedłożyć pisemną zgodę (powołanie i odwołanie nastąpi przez Prezesa UOKiK na wniosek dyrektorów delegatur). W związku z nadaniem nowego kształtu regulacjom, wraz z wejściem ich w życie – ci, którzy pozostają obecnie w strukturach Rady, utrzymają swoją pozycję. Natomiast uzupełnienie pozostałego składu członkowskiego nastąpi w terminie 3 miesięcy, począwszy od 17.9.2019 r. przez Prezesa UOKiK, który powoła brakujących, siedmiu przedstawicieli organu. Sprawozdanie roczne z działalności W stosunku do poprzedniego brzmienia przepisu art. 43 ust. 1 ustawy z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 369 ze zm.; dalej jako: OchrKonkurU), rzecznik konsumentów jest odtąd zobowiązany do przedkładania w terminie do 31 marca każdego roku staroście (prezydentowi miasta) sprawozdanie z działalności jedynie do zaopiniowania (nie zatwierdzenia), a następnie w terminie 7 dni od uzyskania opinii ma obowiązek przekazać je Prezesowi Urzędu. W przypadku niemożności wyegzekwowania opinii, sprawozdanie rzecznik powierza Prezesowi do 10 maja każdego roku. Dostęp do tajemnicy skarbowej i bankowej Co do zasady, informacje uzyskane w toku postępowania prowadzonego przed Prezesem UOKiK nie mogą być wykorzystane w innych postępowaniach, regulowanych przez odrębne przepisy. Od bieżącego roku, zapis ten nie dotyczy Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego, który w ramach m.in. rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, gdzie jedną ze stron jest przedsiębiorca, jako przedstawiciel organu administracji rządowej sprawującego nadzór nad rynkiem finansowym, może zwrócić się o przedstawienie niejawnych wiadomości. W razie zgłoszenia takiej potrzeby, Prezes UOKiK jest zobligowany do przedłożenia stosownej dokumentacji. Spektakularnym rezultatem wdrażanej ustawy jest umożliwienie Prezesowi UOKiK dostępu do tajemnicy skarbowej oraz tajemnicy bankowej. Dla potrzeb skutecznego i właściwego przebiegu postępowania prowadzonego na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi, Prezes UOKiK został uprawniony do wglądu w akta, co jak dotąd na mocy przepisów ustawy z 29.8.1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej jako: OrdPU) było przywilejem zarezerwowanym wyłącznie dla Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego. Jak wskazuje się w uzasadnieniu do ustawy (druk nr 3542), takie zakrojenie praw, ułatwi Prezesowi UOKiK nakładanie kar pieniężnych stanowiących dochód budżetu państwa. Dzięki efektywnej współpracy opartej o wymianę informacji z fiskusem, dowodzący Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, będzie w stanie przełamać opór stawiany przez przedsiębiorcę w zakresie rzetelnego przedstawienia dowodów co do wysokości generowanego obrotu, czy podstaw faktycznie prowadzonej działalności gospodarczej. Spłata kary pieniężnej na preferencyjnych warunkach pomocą de minimis Na podstawie art. 113 ust. 1 OchrKonkurU przedsiębiorcy mogą korzystać z ulgi w spłacie nałożonej na nich kary pieniężnej. Polega ona bądź na odroczeniu uiszczenia kary pieniężnej (jej spłata następuje w wyznaczonym we wniosku terminie, innym niż ustawowo obostrzony 14-dniowy termin od dnia uprawomocnienia się decyzji Prezesa UOKiK), bądź rozłożeniu kary pieniężnej na raty. Dodany obecnie ust. 1a przepisu wskazuje, że powyższe udogodnienie stanowiące lex specialis do zasad prawa administracyjnego, jest traktowane wyłącznie jako pomoc de minimis, w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa Unii Europejskiej dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis. W razie uwzględnienia wniosku uzasadnionego ważnym interesem, od nieuiszczonej kwoty przedsiębiorca zobowiązany jest uregulować odsetki, które nalicza się w stosunku rocznym w wysokości wynoszącej 50% stawki odsetek za zwłokę, stosownie do reguł określonych w art. 56 § 1 OrdPU. Są one naliczane od dnia następnego po dniu złożenia wniosku przez przedsiębiorcę. W przypadku, gdy wnioskodawca wnosi o zastosowanie drugiej, preferencyjnej opcji spłaty - rozłożenia na raty, odsetki naliczane są odrębnie od każdej z rat. Struktura wewnętrzna UOKiK Zgodnie z dodanym art. 33 OchrKonkurU, w skład Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wchodzą: Centrala w Warszawie, delegatury Urzędu oraz laboratoria nadzorowane przez Prezesa Urzędu, co jest przejawem jednoczesnej rezygnacji z ustawowego wskazania siedzib delegatur UOKiK (w miastach: Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Warszawa, Wrocław). Nowelizacja zawiera również upoważnienie dla Prezesa Rady Ministrów do określenie w drodze zarządzenia rozmieszczenia delegatur, jak i nadania Urzędowi statutu określającego jego organizację oraz zadania. Wzmiankuje także o rozszerzonych kompetencjach Prezesa UOKiK, jak i działającego przy nim, punktu kontaktowego do spraw pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich oraz internetowego systemu rozwiązywania sporów konsumenckich wynikających z Rozporządzenia 2018/302.
Nowelizacja ustawy wprowadza istotne zmiany w strukturze UOKiK, zwiększa liczbę członków Krajowej Rady Rzeczników Konsumentów oraz reguluje sposób spłaty kar pieniężnych. Prezes UOKiK uzyska dostęp do tajemnicy skarbowej i bankowej, co pozwoli na skuteczniejsze egzekwowanie przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.