Szczególne regulacje dotyczące realizacji zamówień publicznych w związku ze stanem zagrożenia epidemiologicznego COVID-19

Ustawa z 31.3.2020 r. wprowadziła wiele zmian w zakresie realizacji umów w ramach zamówień publicznych w związku z COVID-19. Zmiany dotyczą m.in. obowiązku informowania o wpływie pandemii na wykonanie umowy oraz możliwości zmiany umowy w określonych sytuacjach.

Tematyka: COVID-19, zamówienia publiczne, realizacja umów, zmiany umowy, kar umowne, ZmKoronawirus20

Ustawa z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem,
przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji
kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568, dalej jako: ZmKoronawirus20)
wprowadziła wiele zmian w różnych aktach prawnych w tym w zakresie realizacji umów w ramach zamówień
publicznych.
Na mocy art. 15r Koronawirus znowelizowana została ZamPublU poprzez wprowadzenie zmian regulujących
wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie umowy zawartej na
podstawie zamówienia publicznego. Stosownie do art. 15r ust.1 Koronawirus - na strony umowy w sprawie
zamówienia publicznego nałożony został obowiązek, aby niezwłocznie, wzajemnie informowały się o wpływie
okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy, o ile taki wpływ wystąpił
lub może wystąpić. Strony umowy potwierdzają ten wpływ dołączając do ww. informacji, oświadczenia lub
dokumenty, które mogą dotyczyć w szczególności:
1. nieobecności pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek
pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji zamówienia;
2. decyzji wydanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia państwowego
wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładających na
wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych;
3. poleceń wydanych przez wojewodów lub decyzji wydanych przez Prezesa Rady Ministrów związanych
z przeciwdziałaniem COVID-19, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 2 Koronawirus;
4. wstrzymania dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub
trudności w realizacji usług transportowych;
5. okoliczności, o których mowa w pkt 1–4, w zakresie w jakim dotyczą one podwykonawcy lub dalszego pod-
wykonawcy.
Strona umowy, na podstawie otrzymanych oświadczeń lub dokumentów, zobligowana jest w terminie 14 dni od dnia
ich otrzymania, przekazać drugiej stronie swoje stanowisko, wraz z uzasadnieniem, odnośnie do wpływu okoliczności
na należyte wykonanie umowy. Z tym zastrzeżeniem, że jeśli strona umowy otrzymała kolejne oświadczenia lub
dokumenty, termin liczony jest od dnia ich otrzymania. Zamawiający, po stwierdzeniu, że okoliczności związane
z wystąpieniem COVID-19, mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie umowy, może w uzgodnieniu
z wykonawcą dokonać zmiany umowy, o której mowa w art. 144 ust. 1 pkt 3 UPrZMP, a w szczególności przez:
1) zmianę terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części;
2) zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót usług lub robót budowlanych;
3) zmianę zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia wykonawcy – o ile wzrost
wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.
W przypadku gdy umowa w sprawie zamówienia publicznego zawiera postanowienia korzystniej kształtujące sytuację
wykonawcy, niż wynikałoby to z regulacji art. 15r ust. 4 Koronawirus, do zmiany umowy stosuje się te postanowienia,
z zastrzeżeniem, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, nie mogą stanowić samodzielnej podstawy do
wykonania umownego prawa odstąpienia od umowy.
W ramach ZmKoronawirus20 uregulowano także kwestię naliczania kar umownych. Zgodnie z art. 15r ust. 6
Koronawirus - jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego zawiera postanowienia dotyczące kar umownych
lub odszkodowań z tytułu odpowiedzialności za jej niewykonanie lub nienależyte wykonanie z powodu
oznaczonych okoliczności, strona umowy wyrażając stanowisko powinna przedstawić wpływ okoliczności
związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte jej wykonanie oraz wpływ okoliczności związanych
z wystąpieniem COVID-19, na zasadność ustalenia i dochodzenia tych kar lub odszkodowań, lub ich
wysokość. Po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, mogą wpłynąć lub wpływają na
należyte wykonanie łączącej ich umowy, która jest związana z wykonaniem zamówienia publicznego lub jego części,

Wykonawca i podwykonawca, uzgadniają odpowiednią zmianę tej umowy, w szczególności mogą zmienić
termin wykonania umowy lub jej części, czasowo zawiesić wykonywanie umowy lub jej części, zmienić
sposób wykonywania umowy lub zmienić zakres wzajemnych świadczeń. W przypadku dokonania zmiany
umowy, jeżeli zmiana ta obejmuje część zamówienia powierzoną do wykonania podwykonawcy, wykonawca
i podwykonawca uzgadniają odpowiednią zmianę łączącej ich umowy, w sposób zapewniający, że warunki
wykonania tej umowy przez podwykonawcę nie będą mniej korzystne niż warunki wykonania umowy w sprawie
zamówienia publicznego. Powyższe regulacje znajdą także odpowiednie zastosowanie do umowy zawartej między
podwykonawcą a dalszym podwykonawcą.
Podstawą do wprowadzania zmian w umowach o realizację zamówienia publicznego jest regulacja wprowadzona
przepisem art. 15s Koronawirus, wprowadzająca zmianę w ustawie z 17.12.2004 r. odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1440 ze zm.; dalej jako: DyscypFinPubU),
a mianowicie, że n ie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2
DyscypFinPubU oraz art. 17 ust. 6 DyscypFinPubU: nieustalenie lub niedochodzenie od strony umowy, o której
mowa w art. 15r ust. 1 Koronawirus, należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym
wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego na skutek okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-
19, o których mowa w art. 15r ust. 1 Koronawirus, jak też zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego zgodnie
z art. 15r ust. 4 Koronawirus. Ponadto stosownie do art. 15t KoronawirusU - nie popełnia przestępstwa, o którym
mowa w art. 296 § 1–4 KK, kto nie ustala lub nie dochodzi od strony umowy, o której mowa w art. 15r ust. 1
Koronawirus, należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie
zamówienia publicznego na skutek okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19, o których mowa w art. 15r
ust. 1 Koronawirus, lub zmienia umowę w sprawie zamówienia publicznego zgodnie z art. 15r ust. 4 Koronawirus.
Wydaje się, że obecna trudna sytuacja, związana z wystąpieniem COVID-19, wymusza wspólne wypracowanie przez
strony umowy zawartej na postawie ZamPublU takich postanowień umowy, które pozwolą na osiągnięcie celu
zawartej umowy.

ZmKoronawirus20 reguluje również kwestie naliczania kar umownych oraz wprowadza możliwość zmiany umowy w przypadku wpływu COVID-19 na jej wykonanie. W obliczu trudnej sytuacji związanej z pandemią, strony umowy powinny wspólnie wypracować odpowiednie postanowienia umowy.