Większa ochrona dla konsumentów zawierających z przedsiębiorcami umowy o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji przepisów dotyczących większej ochrony konsumentów zawierających umowy o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych z przedsiębiorcami. Nowela ma na celu implementację dyrektyw unijnych oraz wprowadzenie wspólnych przepisów dotyczących umów sprzedaży. Planowane zmiany mają wejść w życie od początku 2022 r.

Tematyka: ochrona konsumenta, umowy cyfrowe, dyrektywy UE, rękojmia, gwarancja, zgodność treści cyfrowej, prawa konsumenta

W Ministerstwie Sprawiedliwości przygotowano projekt nowelizacji przepisów ustawy z 30.5.2014 r.
o prawach konsumenta (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 287 ze zm., dalej: PrKonsU) i ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks
cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm., dalej jako KC), której celem jest implementacja przepisów
unijnych dyrektyw związanych z dążeniem do objęcia większą ochroną konsumentów zawierających umowy
o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych z przedsiębiorcami. Polska ma obowiązek
implementować obie dyrektywy do 1.7.2021 r., z mocą od 1.1.2021 r.
• Nowela ma za zadanie implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z 20.5.2019 r.
w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych (Dz.Urz. UE L z 2019 r., Nr
136, s. 1 ze zm.), a także dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z 20.5.2019 r. w sprawie
niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniającej rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę
2009/22/WE oraz uchylającej dyrektywę 1999/44/WE (Dz.Urz. UE L z 2019 r., Nr 136, s. 28 ze zm.).
Ochrona konsumenta
Dyrektywy służą zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej
w odniesieniu do umów, jakie konsumenci zawierają z przedsiębiorcami w zakresie dostarczania treści lub usług
cyfrowych. Chodzi tutaj zwłaszcza o wprowadzenie do polskiego prawa przepisów o zgodności treści cyfrowej lub
usługi cyfrowej z umową, środków ochrony prawnej w przypadku braku zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej
z umową lub ich niedostarczenia oraz sposobów korzystania z tych środków, oraz zmiany treści cyfrowej lub usługi
cyfrowej. Ponadto implementacja dyrektyw zapewnić ma ustanowienie wspólnych przepisów dotyczących niektórych
wymagań w odniesieniu do umów sprzedaży zawartych pomiędzy sprzedawcą a konsumentem, w tym przepisów
dotyczących zgodności towarów z umową, środków ochrony prawnej przysługujących w przypadku braku takiej
zgodności, sposobów korzystania z tych środków, a także gwarancji handlowych.
Ustawodawca zdecydował się na implementację przepisów obu dyrektyw do PrKonsU, co pociąga za sobą
konieczność dokonania zmian w przepisach KC. Dotyczą one m.in. uspójnienia terminologii obu ustaw. W KC
uchylono też przepis art. 5564 w celu uniknięcia sytuacji, w której, obok konsumenckiego (wynikającego ze zmian
w przepisach PrKonsU) oraz pozakonsumenckiego (wynikającego z treści przepisów pozostawionych w KC) reżimu
odpowiedzialności sprzedawcy przy sprzedaży rzeczy ruchomych, funkcjonowałby kolejny reżim prawny. Przewiduje
się, że nowe przepisy zaczną obowiązywać od początku 2022 r.
Nowelizacja
Planowana nowelizacja przewiduje wprowadzenie do PrKonsU definicji umowy o dostarczanie treści cyfrowej lub
usługi cyfrowej, zgodnie z która ma być za nią uznawana umowa na podstawie której przedsiębiorca zobowiązuje się
dostarczyć konsumentowi treść cyfrową lub usługę cyfrową, w tym również wykonaną według wskazówek
konsumenta, a konsument zobowiązuje się zapłacić cenę lub dostarczyć dane osobowe, chyba że dane osobowe
dostarczone przez konsumenta są przetwarzane przez przedsiębiorcę wyłącznie w celu: dostarczania treści cyfrowej
lub usługi cyfrowej, poprawy bezpieczeństwa, kompatybilności lub interoperacyjności oprogramowania oferowanego
na podstawie wolnej i otwartej licencji lub wykonania obowiązku ustawowego.
Natomiast planowane zmiany w art. 6 PrKonsU służą uregulowaniu kwestii rozgraniczenia między zakresem
stosowania dyrektywy 2019/770 i dyrektywy 2019/771, co wydaje się mieć szczególne znacznie w przypadku treści
cyfrowej lub usługi cyfrowej, które są dostarczane wraz z towarami na podstawie umowy sprzedaży.
Rękojmia i gwarancja
Ważnym elementem planowanej nowelizacji przepisów PrKonsU są zagadnienia związane z rękojmią i gwarancją
konsumencką, związane z implementacją dyrektywy 2019/771. Co istotne, nowelizacja przewiduje wyłączenie
stosowania przepisów KC o rękojmi przy sprzedaży w stosunku do konsumentów (art. 43a) i odrębne uregulowanie
tych zagadnień w PrKonsU. Ustawodawca zdecydował się w związku z implementacją dyrektywy 2019/771 na
wprowadzenie do PrKonsU nowego na gruncie prawa cywilnego rozwiązania i odejście od instytucji wady fizycznej
i prawnej na rzecz zgodności (bądź jego braku) towaru z umową. Przy czym dyrektywa wymaga szczegółowego
zdefiniowania zgodności towaru z umową. Planowany art. 43b przewiduje wobec tego m.in., że towar jest zgodny
z umową, jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności jego opis, rodzaj, ilość i kompletność, a także
przydatność do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił
przedsiębiorcę najpóźniej w momencie zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował. Ponadto przepis ten

zakłada, że, aby towar został uznany za zgodny z umową musi nadawać się do celów, dla których zazwyczaj
korzysta się z towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub
dobrych praktyk. Towar taki musi też występować w takiej ilości i posiadać takie cechy, w tym trwałość
i bezpieczeństwo, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może zasadnie oczekiwać, biorąc pod
uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienia złożone przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub
osoby działające w ich imieniu.
Dzięki planowanym w PrKonsU zmianom przedsiębiorca będzie odpowiadał za brak zgodności towaru z umową
istniejący w chwili jego dostarczenia i ujawniony w ciągu dwóch lat od dostarczenia towaru. W przypadku towaru
używanego strony mogą skrócić ten czas, nie więcej niż o rok. Przy czym domniemywać się będzie, że brak
zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem roku od dostarczenia towaru, istniał w chwili jego
dostarczenia.
W dalszej kolejności ustawodawca określa prawa konsumenta z tytułu rękojmi i skorelowane z nimi obowiązki
przedsiębiorcy. W szczególności zakłada się, że na gruncie PrKonsU będzie obowiązywała pewna hierarchia
środków ochrony konsumenta. W pierwszej kolejności będzie on miał prawo domagać się przywrócenia zgodności
towaru z umową poprzez jego naprawę lub wymianę. Dopiero w dalszej kolejności, o ile naprawa, czy też wymiana
okażą się m. in. nieopłacalne, konsument będzie mógł skorzystać z kolejnych uprawnień, tzn. żądać obniżenia ceny
lub odstąpić od umowy.
Nowelizacja przewiduje również określenie praw i obowiązków stron umów o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi
cyfrowej, co wiążę się z implementacją dyrektywy 2019/770. W szczególności planuje się, że nowe przepisy art. 43i-
43l PrKonsU obejmą zagadnienia zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz odpowiedzialności
przedsiębiorcy w razie jej braku. Co ważne, przedsiębiorca będzie miał obowiązek dostarczenia konsumentowi treści
cyfrowej lub usługi cyfrowej niezwłocznie po zawarciu umowy. Ponadto przedsiębiorca ma obowiązek informowania
klienta o aktualizacjach, w tym tych dotyczących zabezpieczeń, niezbędnych do zachowania zgodności treści
cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz dostarcza je konsumentowi.

Nowelizacja przewiduje wprowadzenie nowych definicji, regulacje dotyczące zgodności treści cyfrowej z umową, oraz uregulowanie kwestii rękojmi i gwarancji konsumenckiej. Planowane przepisy mają zwiększyć ochronę konsumentów na rynku wewnętrznym UE i określić prawa i obowiązki stron umów cyfrowych.