Ustawa o ogólnoeuropejskich produktach emerytalnych
Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej przedstawił projekt ustawy o ogólnoeuropejskich indywidualnych produktach emerytalnych, które mają przyczynić się do rozwoju rynków kapitałowych UE i zapewnić dochód po osiągnięciu wieku emerytalnego. Ustawa określa zasady gromadzenia, wpłat i wypłat środków zgromadzonych na kontach OIPE oraz limity wpłat i warunki wypłaty środków.
Tematyka: ustawa, OIPE, produkty emerytalne, rynki kapitałowe, wpłaty, wypłaty, limity wpłat, konkurencja, kwestie podatkowe, Polska
Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej przedstawił projekt ustawy o ogólnoeuropejskich indywidualnych produktach emerytalnych, które mają przyczynić się do rozwoju rynków kapitałowych UE i zapewnić dochód po osiągnięciu wieku emerytalnego. Ustawa określa zasady gromadzenia, wpłat i wypłat środków zgromadzonych na kontach OIPE oraz limity wpłat i warunki wypłaty środków.
Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej przedstawił projekt ustawy o ogólnoeuropejskich indywidualnych produktach emerytalnych. Jest on wyrazem realizacji przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/1238 z 20.6.2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego OIPE (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 198 s. 1, dalej: rozporządzenia 2019/1238), dotyczących stworzenia nowego ogólnoeuropejskiego i konkurencyjnego produktu zabezpieczenia emerytalnego w III filarze emerytalnym na szczeblu unijnym. • OIPE zapewnić ma konsumentom szeroką ofertę indywidualnych produktów emerytalnych i przyczynić się do rozwoju rynków kapitałowych Unii Europejskiej, a tym samym do pobudzenia wzrostu gospodarczego i inwestycji. • Projekt ustawy zawiera definicję indywidualnego produktu emerytalnego, a także określa cel emerytalny, oparty na umowie między dostawcą lub dystrybutorem OIPE a indywidualnym oszczędzającym, który przewiduje akumulację kapitału aż do momentu przejścia na emeryturę i zapewnienia dochodu po osiągnięciu wieku emerytalnego. • Projektowana ustawa określa zasady gromadzenia oszczędności w ramach OIPE, na kontach OIPE albo subkontach OIPE, warunki dokonywania wpłat na konta OIPE albo subkonta OIPE, a także warunki dokonywania wypłat, wypłat transferowych oraz zwrotu środków zgromadzonych na kontach OIPE albo subkontach OIPE. • Projekt przewiduje, że ustawa wejdzie w życie z dniem 15.8.2021 r. Ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny OIPE ma być nowym produktem emerytalnym, który przyczyni się do gromadzenia oszczędności długoterminowych. Ma też służyć zwiększeniu konkurencji między podmiotami oferującymi programy emerytalne, a oszczędzającym dać dostęp do lepszych i tańszych produktów. Rozporządzenie 2019/1238 określa przede wszystkim wymogi dotyczące zasad udzielania zezwoleń dla indywidualnych produktów emerytalnych, które są dystrybuowane w Unii Europejskiej pod oznaczeniem OIPE. Ponadto rozporządzenie określa także wymogi dotyczące tworzenia, dystrybucji, przenoszenia oraz nadzoru nad indywidualnymi produktami emerytalnymi. OIPE będzie mógł być oferowany we wszystkich państwach UE przez dostawcę, który posiada zezwolenie na tworzenie OIPE i jego dystrybucję. Dostawcą OIPE mogą być takie instytucje finansowe jak: instytucje kredytowe, zakłady ubezpieczeń, instytucje pracowniczych programów emerytalnych (IORP), firmy inwestycyjne, które świadczą usługi zarządzania portfelem czy firmy i spółki inwestycyjne oraz zarządzające, a także zarządzający alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w myśl art. 6 rozporządzenia 2019/1238. W przepisach rozporządzenia 2019/1238 pozostawiono państwom członkowskim pewną swobodę w zakresie określenia warunków dotyczących fazy akumulacji (czyli okresu, przez który gromadzone są aktywa w ramach OIPE) oraz fazy dekumulacji (czyli okresu, przez który zgromadzone aktywa mogą być wykorzystane w celu finansowania emerytury lub innych potrzeb w zakresie dochodu) OIPE. W związku z tym omawiany projekt ustawy przewiduje, że na koncie lub subkoncie OIPE środki gromadzić będzie mógł tylko jeden oszczędzający, przy czym aby założyć konto w OIPE trzeba będzie mieć skończone 16 lat. Małżonkowie nie będą mogli wspólnie posiadać konta w OIPE. Oszczędzający przed ukończeniem 18 roku życia będzie mógł dokonywać wpłat na konto OIPE albo subkonto OIPE tylko w roku kalendarzowym, w którym uzyskał dochody z pracy wykonywanej na podstawie stosunku pracy. Umowa o prowadzenie OIPE będzie zawierana w formie elektronicznej pozwalającej na utrwalenie jej treści na trwałym nośniku albo w formie pisemnej. Każdy oszczędzający będzie mógł zawrzeć tylko jedną umowę o prowadzenie OIPE. W umowie oszczędzający będzie mógł wskazać osoby uprawnione do otrzymania środków zgromadzonych na koncie lub subkoncie OIPE w przypadku jego śmierci. W sytuacji, gdy brak osób uprawnionych do dziedziczenia, środki zgromadzone na OIPE wchodzą do spadku, chyba że umowa o prowadzenie OIPE została zawarta zakładem ubezpieczeń. Wówczas stosuje się przepisy ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.). Projektowana ustawa przewiduje też limity wpłat na OIPE. Wpłaty dokonywane w ramach OIPE w roku kalendarzowym nie mogą przekroczyć kwoty odpowiadającej trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. Oszczędzający będzie miał prawo do zmiany sposobu gromadzenia oszczędności emerytalnych i do zmiany dostawcy na innego dostawcę OIPE z siedzibą w tym samym lub innym państwie członkowskim. Projekt przewiduje też możliwość obciążenia środków zgromadzonych na koncie OIPE albo subkoncie OIPE zastawem. Omawiany projekt przewiduje też zasady wypłaty środków zgromadzonych w OIPE. Wypłata środków zgromadzonych na koncie OIPE albo subkoncie OIPE nastąpi wyłącznie na wniosek oszczędzającego po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55 roku życia, oraz spełnieniu następujących warunków: dokonywania wpłat na konto OIPE albo subkonto OIPE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych, albo dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty. Wypłata środków z OIPE będzie mogła także nastąpić na wniosek osoby uprawnionej albo spadkobiercy – w przypadku śmierci oszczędzającego. Wypłata środków będzie mogła być dokonana jednorazowo albo w ratach. Oszczędzający będzie miał również prawo wypowiedzenia umowy o prowadzenie OIPE. Wówczas podmiot prowadzący OIPE zobowiązany będzie do zwrotu środków zgromadzonych na koncie OIPE albo subkoncie OIPE. Warunki wypowiedzenia umowy o prowadzenie OIPE powinny być uregulowane w umowie o prowadzeniu OIPE. Kwestie podatkowe w OIPE W związku z tym, że Komisja Europejska szczególnie zachęcała państwa członkowskie do równego traktowania OIPE i podobnych produktów krajowych, pod względem stosowania ulg podatkowych, w projektowanej ustawie zakłada się że wpłaty na konto OIPE prowadzone w Polsce, jak i subkonto OIPE prowadzone dla Polski, będą pochodziły ze środków oszczędzającego po opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ustawa przewiduje natomiast zwolnienie z opodatkowania dochodów uzyskiwanych z inwestycji w czasie oszczędzania, jak i dochodów związanych z wypłatą środków z konta lub subkonta. Rozwiązanie to wzorowane jest na rozwiązaniach stosowanych w Polsce wobec Indywidualnych Kont Emerytalnych IKE. IKE można uznać za swego rodzaju odpowiednich OIPE w Polsce.
Projektowane OIPE mają zwiększyć konkurencję między dostawcami programów emerytalnych, a oszczędzającym dać dostęp do lepszych produktów. Ustawa przewiduje także zasady wypłaty środków zgromadzonych w OIPE oraz kwestie podatkowe dotyczące OIPE w Polsce.