Spłata zobowiązania solidarnego jako niestanowiąca podlegającej opodatkowaniu darowizny

Zapłata długu przez jednego z dłużników solidarnych nie jest traktowana jako darowizna podlegająca opodatkowaniu. Artykuł analizuje sytuację, w której małżonkowie i ich córka zaciągnęli kredyt hipoteczny na zakup mieszkania, a następnie córka przejęła umowę deweloperską. Organ podatkowy potwierdził, że spłata długu solidarnego nie generuje obowiązku podatkowego od spadków i darowizn.

Tematyka: spłata długu, dłużnicy solidarni, darowizna, podatek od spadków i darowizn, solidarna odpowiedzialność, spłata kredytu, interpretacja podatkowa

Zapłata długu przez jednego z dłużników solidarnych nie jest darowizną na rzecz drugiego, a tym samym nie
powoduje powstania obowiązku podatkowego na gruncie podatku od spadków i darowizn.
Stan faktyczny
Małżonkowie podpisali umowę z deweloperem na zakup mieszkania, miejsca garażowego i komórki lokatorskiej za
łączną kwotę 774 3370 zł. Zakup miał być sfinansowany ze środków własnych oraz kredytu bankowego w wysokości
280 000 zł. Kredyt hipoteczny, w powyższej kwocie, został zaciągnięty przez trzy osoby: małżonków i ich córkę.
Następnie małżonkowie, za zgodą banku i dewelopera, zawarli z córką umowę cesji, w wyniku której córka przejęła
wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umowy deweloperskiej podpisanej przez rodziców. W efekcie jedynym
właścicielem kupowanego mieszkania będzie córka. W związku z tą cesją córka złożyła deklarację SD-Z2 -
zgłoszenie o nabyciu prawa majątkowego od rodziców, dzięki czemu darowizna ta będzie wolna od opodatkowania.
Rodzice i córka przewidują, że kredyt spłacali będą wspólnymi siłami, a więc pomimo tego, że rodzice nie będą
właścicielami mieszkania, na które kredyt został wzięty, także oni będą ten kredyt spłacać.
W tym stanie rzeczy córka złożyła wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy spłata wspólnego kredytu
przez rodziców jest darowizną podlegającą podatkowi od spadków i darowizn. Zdaniem córki, odpowiedź jest
przecząca.
Stan prawny
Darowizny podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28.7.1983 r.
o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1813)).
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem
swego majątku (art. 888 KC).
Zgodnie z art. 366 § 1 KC kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości
lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie
wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).
Stanowisko organu interpretującego
Organ uznał, że stanowisko córki jest prawidłowe. Wskazał, że z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników
wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy
z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np.
równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych. Zatem w sytuacji, gdy strona zobowiązania solidarnego ma
zamiar spłacić całość bądź część zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego
zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu poprzez zapłatę całości czy też części zobowiązania
solidarnego, nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem dług własny, a nie cudzy.

Komentarz
Trafna interpretacja Dyrektora KIS nie wymaga komentarza na gruncie podatku od spadków i darowizn, gdyż jej
uzasadnienie jest w pełni satysfakcjonujące. Można tylko dodać, że - w świetle uzasadnienia interpretacji - należy ją
rozciągać na wszystkie przypadki zapłaty długu solidarnego, a więc nie tylko na sytuacje spłaty kredytu i nie tylko na
sytuacje, w których dłużnicy solidarni są osobami bliskimi. Innymi słowy, interpretację należy uznać za aktualną
niezależnie od rodzaju wierzytelności i relacji między dłużnikami solidarnymi.
Warto spojrzeć na tę sytuację także z punktu widzenia PIT. Otóż przypadki, w których dłużnik, będący podatnikiem
PIT, z jakiejś przyczyny swojego długu już nie będzie musiał płacić, nie są - z punktu widzenia powstania przychodu
podlegającego opodatkowaniu - rozstrzygane jednolicie. Zgodnie przyjmuje się, że umorzenie wierzytelności przez
wierzyciela powoduje powstanie przychodu po stronie dłużnika. Natomiast w przypadku przedawnienia wierzytelności
przyjmuje się, że przychód u dłużnika nie powstaje (choć można znaleźć przeciwne rozstrzygnięcia wojewódzkich
sądów administracyjnych). W niniejszym kazusie mamy przypadek jeszcze inny - spłaty zobowiązania solidarnego
przez jednego z dłużników. Twierdzenie organu, że drugi dłużnik solidarny nie otrzymuje darowizny nie może być
w prosty sposób przekładane na twierdzenie, że nie osiąga on także przychodu na gruncie PIT. Wszak przychód jako
przysporzenie majątkowe może polegać także na zmniejszeniu pasywów. Nie ma też wątpliwości, że spłata długu

przez jednego dłużników solidarnych zwalnia pozostałych z długu definitywnie. Pomimo tego, naszym zdaniem
przychód tu nie powstaje ze względu na niemożność określenia jego wysokości. Odpowiedzialność każdego dłużnika
solidarnego za całość długu nie może być przekładana na tezę, że każdy z dłużników, który nie zapłacił długu,
osiągnął przychód w wysokości całego długu, choćby dlatego, że nie wiadomo, do którego z dłużników i w jakiej
części kierowałby swoje kroki wierzyciel, gdyby nie otrzymał zapłaty.

Interpretacja podatkowa Dyrektora KIS z 20.5.2021 r., 0111-KDIB2-3.4015.47.2021.2.BD,

Interpretacja organu podatkowego wykazuje, że spłata zobowiązania solidarnego nie jest równoznaczna z darowizną. Analiza podkreśla konsekwencje solidarnej odpowiedzialności dłużników oraz brak generowania przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT w przypadku spłaty długu przez jednego z dłużników solidarnych.