Odszkodowania za „komunistyczne” słupy

Tematyka: odszkodowania, wartość nieruchomości, linie wysokiego napięcia, GospNierU, WywłNierU, ustawa, spór, Wojewoda, Prezydent, orzecznictwo, decyzja, WSA, Gdańsk, skarga

Dopuszczalność stosowania art. 129 ust. 5 pkt 3 GospNierU do stanów faktycznych powstałych przed
wejściem w życie tej ustawy w sytuacjach innych niż przewidziana w art. 233 GospNierU, należy do spornych
w orzecznictwie.
Z wnioskiem o ustalenie i wypłatę odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości na skutek zainstalowania
na niej w latach 70-tych linii wysokiego napięcia do władz miasta zwrócił się właściciel działki. Zezwolenie na
realizację inwestycji zostało wydane w 1978 r., a podstawą zajęcia gruntu stanowiła obowiązująca wówczas ustawa
z 12.3.1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości (t.j. Dz.U. Nr 17 poz. 70, dalej: WywłNierU).
Właściciel działki domagał się odszkodowania w trybie art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1990 ze zm., dalej: GospNierU). Wnioskodawca wskazał, że szkoda
polega na obniżeniu wartości nieruchomości.
Prezydent uznał, że wniosek nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie został spełniony zasadniczy warunek,
o którym mowa w art. 36 ust. 1 WywłNierU, tj. wnioskodawca nie złożył wniosku o odszkodowanie z tytułu czasowego
zajęcia gruntu w związku z posadowieniem na gruncie sieci elektroenergetycznej. W związku z powyższym
właścicielowi nie przysługiwało prawo do odszkodowania, jeżeli pomimo zaistniałego ograniczenia prawa własności
nie odniósł szkody. Skoro wnioskodawca nigdy nie wystąpił z wnioskiem o odszkodowanie, nie ma podstaw, by
w omawianym postępowaniu stosować przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami. Na potwierdzenie
słuszności takiego stanowiska organ przywołał wyrok NSA z 26.10.1982 r., SA/Po 533/82,
zgodnie z którym
jeżeli rozmiar szkód nie jest znany, brak jest podstaw do ustalenia odszkodowania decyzją administracyjną opartą na
szacunku biegłego. Skoro więc wnioskodawca nie złożył nigdy wniosku, to niezasadne było dopuszczenie dowodu
z opinii rzeczoznawcy majątkowego.
Właściciel odwołał się od powyższej decyzji a wojewoda pomorski stanął po jego stronie. Organ ten stwierdził, że
kwestia dopuszczalności stosowania art. 129 ust. 5 pkt 3 GospNierU do stanów faktycznych powstałych przed
wejściem w życie tej ustawy w sytuacjach innych niż przewidziana w art. 233 GospNierU należy do spornych
w orzecznictwie. Jednakże w ostatnich latach przeważa pogląd, że sprawy powinny być rozstrzygane na korzyść
właścicieli, o ile uprawnienie do odszkodowania nie zostało wcześniej zrealizowane, w szczególności sprawa nie
została załatwiona w taki sposób, który wykluczałby tę możliwość (ostateczna decyzja). W konsekwencji wojewoda
uznał, że nie ma przeszkód do rozstrzygnięcia o odszkodowaniu i uchylił decyzję Prezydenta.
Takie stanowisko wywołało sprzeciw przedsiębiorstwa przesyłowego, aktualnego właściciela linii energetycznej.
Spółka zarzucała wojewodzie podjęcie decyzji z naruszeniem obowiązujących przepisów, ale Wojewódzki Sąd
Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 20.5.2021 r., II SA/Gd 245/21,
przychylił się do stanowiska Wojewody
i oddalił skargę.
Wyrok WSA w Gdańsku z 20.5.2021 r., II SA/Gd 245/21

Wojewoda uznał, że nie ma przeszkód do rozstrzygnięcia o odszkodowaniu, przychylając się do stanowiska właściciela. Spór dotyczący stosowania art. 129 ust. 5 pkt 3 GospNierU do sytuacji sprzed wejścia w życie ustawy budzi kontrowersje. WSA w Gdańsku oddalił skargę przedsiębiorstwa przesyłowego, potwierdzając decyzję Wojewody.