Czym uzasadnić potrzebę zmiany przeznaczenia działek leśnych?

Spór o zmianę przeznaczenia działek leśnych na użytek rolny trafił na sądową wokandę, gdy właściciel nieruchomości chciał rozpocząć uprawę borówki amerykańskiej i jagody kamczackiej. Starosta odmówił zezwolenia, argumentując, że interes publiczny musi mieć pierwszeństwo przed interesem indywidualnym, nawet jeśli na działkach nie ma roślinności leśnej. Sąd ostatecznie poparł decyzję starosty, uznając brak szczególnie uzasadnionej potrzeby zmiany przeznaczenia.

Tematyka: zmiana przeznaczenia działek leśnych, spór sądowy, interes publiczny, ochrona lasów, potrzeba właściciela, decyzja starosty, wyrok sądu

Bez wykazania szczególnie uzasadnionej potrzeby właściciela lasu nie jest uzasadnione rozważanie czy stan
lasu na spornych gruntach pozwala na zmianę przeznaczenia.
Na sądową wokandę trafił spór w sprawie zmiany przeznaczenia kilku nieruchomości. Chodziło o przekształcenie
działek leśnych w użytek rolny. W wnioskiem o takie działanie zwrócił się do starosty mężczyzna, który na
posiadanych przez siebie nieruchomościach planował rozpocząć uprawę borówki amerykańskiej i jagody
kamczackiej. Właściciel wskazywał, że od dekady na wspomnianych działkach nie było już roślinności leśnej, a taka
inwestycja mogłaby korzystnie wpłynąć na rentowność działek.
Po rozpoznaniu okoliczności sprawy starosta odmówił tłumacząc, że w opinii organu nie wystąpiły szczególne
okoliczności, o których mowa w art. 13 ust. 2 ustawy z 28.9.1991 r. o lasach (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1275 ze zm.;
dalej: LasU), uzasadniające wydanie zezwolenia, dlatego należało przyznać w tym przypadku pierwszeństwo
interesowi publicznemu i zasadzie ochrony lasów przed interesem indywidualnym. Choć faktycznie na wskazanych
działkach nie istniała roślinność leśna, w znacznej ich części istniał młody samosiew liściasty, który z czasem
potencjalnie mógłby przerodzić się w drzewostan. Ponadto starosta wskazał, że analiza mapy prowadzi do wniosku
o postępujących zmianach własnościowych rozdrobnionych działek posiadających własne, indywidualne dojazdy.
Organ zauważył, że wnioskodawca mimo deklarowania rolniczego charakteru użytkowania działek, wyzbywał się ich
na przestrzeni lat.
Właściciel zaskarżył decyzję do SKO. W jego opinii stanowisko starosty było niewłaściwe, nie przytaczało bowiem
argumentacji przemawiającej za tym, że faktycznie interes publiczny jest ważniejszy od prywatnego. W odpowiedzi
SKO podzieliła opinię starosty, co do tego, że w omawianej sytuacji nie wystąpiły obiektywne przesłanki
uzasadniające uzyskanie zezwolenia na zmianę lasu na użytek rolny. Organ podkreślił, że decyzja wydawana na
podstawie ww. przepisów ma charakter uznaniowy. Kolegium dostrzegło niewątpliwą potrzebę wnioskodawcy, którą
było prowadzenie określonego profilu działalności rolniczej, jednak – jak zauważył organ – właściciel nie wykazał, aby
akurat uprawa borówki amerykańskiej czy jagody kamczackiej była w jakikolwiek sposób szczególnie uzasadniona.
W opinii SKO ogólną zasadą natomiast jest utrzymanie i ochrona lasów, stąd interpretacja ww. przesłanki musi być
zawężająca, przy czym okoliczności uzasadniające jej wystąpienie powinien wskazać wnioskodawca.
Sprawa trafiła do sądu. WSA w Białymstoku w wyroku z 18.5.2021 r., II SA/Bk 326/21,
stanął po stronie
starosty i oddalił skargę właściciela. W uzasadnieniu organ podał: „odnośnie rozważenia interesu publicznego
i prywatnego wskazać należy, że zgodnie z art. 7 KPA w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na
straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego
wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes
obywateli. Mając to uwadze stwierdzić należy, że skoro uszczuplanie powierzchni leśnej jest wyjątkiem od zasady
utrzymywania dotychczasowej powierzchni leśnej a nawet jej zwiększania, to by przeciwstawić tej generalnej
zasadzie mającej na celu ochronę interesu publicznego interes indywidualny – musi być on wyjątkowy, szczególny,
obiektywnie uzasadniający to przełamanie. Trudno przyjąć, aby wyłącznie zamiar poprawy zysków ekonomicznych
i poprawy struktury nieruchomości był takim szczególnie uzasadnionym powodem mogącym być stawianym np. na
równi z koniecznością zapewnienia egzystencji rodziny. Potrzeby obiektywnie postrzegane jako zwykłe, choć
zrozumiałe, nie są tymi, które uzasadniają wydanie pozytywnego rozstrzygnięcia na podstawie art. 13 ust. 2 LasU.
Taka ocena wynika z uzasadnień wydanych decyzji, zatem zarzut naruszenia art. 7 KPA nie może być oceniony jako
uzasadniony. Ocena ta, istotnie różniąca się od tej prezentowanej przez skarżącego, w realiach rozpatrywanej
sprawy była uprawniona i nie nosi cech dowolności”.
Sąd zauważył także, że „konstrukcja przepisu art. 13 ust. 2 LasU nie wskazuje, by można było jako równorzędną
przesłance szczególnie uzasadnionych potrzeb właściciela lasu – potraktować przesłankę stanu lasu. Z treści tego
przepisu jednoznacznie wynika, iż bez wykazania szczególnie uzasadnionej potrzeby właściciela lasu nie jest
uzasadnione rozważanie czy stan lasu na spornych gruntach pozwala na wnioskowaną zmianę”.
Wyrok WSA w Białymstoku z 18.5.2021 r., II SA/Bk 326/21,

Sąd potwierdził, że bez wykazania szczególnej potrzeby właściciela lasu, zmiana przeznaczenia działek leśnych nie jest uzasadniona. Konieczność ochrony interesu publicznego i utrzymania lasów przeważyła nad prywatnymi interesami właściciela.