Czy o zjazd na posesję można walczyć już po wybudowaniu drogi?

Zarządca drogi może budować lub przebudować zjazd, jeśli uzna to za możliwe. Sądowe spory na temat zjazdu z drogi publicznej włączające Zarząd Dróg Wojewódzkich i właściciela posesji. NSA uchylił decyzję ZDW odmawiającą wszczęcia postępowania w sprawie zjazdu po wybudowaniu drogi. Właściciel nieruchomości skierował sprawę do sądu, który uznał, że ZDW nie wypełnił zaleceń i nakazał ponowne rozpatrzenie sprawy. NSA podkreślił konieczność wybudowania zjazdu jeśli to możliwe lub wydania decyzji odmownej.

Tematyka: zarządca drogi, zjazd drogowy, droga publiczna, Zarząd Dróg Wojewódzkich, NSA, WSA, decyzja odmowna, postępowanie administracyjne, budowa drogi

Zarządca drogi powinien wybudować, albo przebudować zjazd w ramach czynności materialno-technicznej,
jeżeli uzna, że jest to możliwe. Jeżeli zaś stwierdzi brak takiej możliwości, powinien wydać decyzję odmowną.
Stan faktyczny
Do sądowego sporu dotyczącego zjazdu z drogi publicznej doszło pomiędzy miejscowym Zarządem Dróg
Wojewódzkich (dalej: ZDW) a właścicielem posesji sąsiadującej z drogą. Ten drugi w 2018 r. wnioskował do ZDW
o budowę nowego lub przebudowę wcześniej istniejącego zjazdu na jego nieruchomość, który to został zlikwidowany
z powodu budowy nowej drogi wojewódzkiej.
Zdaniem Dyrektora ZDW przepis art. 29 ust. 2 ustawy z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz.
1376; dalej: DrPublU) nie nakłada na reprezentowaną przez niego instytucję obowiązku wydania decyzji w sprawie
odtworzenia lub przebudowy zjazdów dotychczas istniejących. Dyrektor argumentował, że w omawianym przypadku
zjazd został zlikwidowany w związku z realizacją inwestycji w postaci drogi wojewódzkiej, która została zrealizowania
na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę drogi. W projekcie nie przewidziano żądanego zjazdu (po jego
likwidacji) mając na względzie, że działka skarżącego ma dostęp do drogi gminnej z innej strony. Co więcej, dla drogi
tej klasy (G) trzeba było ograniczyć liczbę zjazdów. ZDW tłumaczył, że lokalizacja dodatkowego zjazdu, wpływałaby
ujemnie na bezpieczeństwo ruchu drogowego.
Orzeczenia WSA i NSA
Właściciel skierował powyższą decyzję do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, jednak organ ten nie dopatrzył
się błędu po stronie ZDW. Mężczyzna nie chcąc pogodzić się z takim stanem rzeczy zaskarżył decyzję, jednak WSA
w Białymstoku oddalił skargę. Sprawa została skierowana na wokandę NSA.
W wyroku z 21.10.2020 r., I OSK 1069/20,
NSA uchylił wyrok niższej instancji i postanowienia SKO oraz
ZDW, odmawiające wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie zjazdu. Zdaniem sądu domaganie się
przez właściciela działki od zarządcy drogi, na mocy art. 29 ust. 2 DrPublU odbudowy lub budowy zlikwidowanego
zjazdu jest możliwe także po wybudowaniu drogi, o ile jego uzasadniona budowa lub przebudowa nie została
wykonana. Sąd zaznaczył, że jeśli „zarządca drogi zgadza się z żądaniem wnioskodawcy, to wówczas wykonuje
zjazd w ramach czynności materialno-technicznej. Jeśli zarządca drogi neguje swój obowiązek, to wówczas jest
zobowiązany wydać decyzję odmowną”. NSA wskazał, że zarządca drogi powinien przeprowadzić postępowanie
wyjaśniające i w oparciu o zebrany materiał wydać odpowiednią decyzję.
W 2020 r. właściciel nieruchomości ponownie otrzymał negatywną odpowiedź od ZDW, tyle że tym razem została
ona ujęta w ramy decyzji, w której ZDW zaznaczył iż, mężczyzna nie zgłaszał uwag do projektu drogi podczas
konsultacji społecznych przeprowadzonych zgodnie z obowiązującym prawem na etapie projektowania drogi, jeszcze
przed jej realizacją. W opinii ZDW w ten sposób utracił on szansę na wnioskowanie o zmianę układu projektowanych
zjazdów.
Właściciel nieruchomości ponownie skierował sprawę do sądu. WSA w Białymstoku w wyroku z 5.8.2021 r., II SA/Bk
514/21,
tym razem stanął jednak po jego stronie. W opinii organu ZDW nie wypełnił zaleceń, jakie pod jego
adresem były kierowane przez NSA we wcześniejszym wyroku, a mianowicie nie przeprowadził właściwego
postępowania dowodowego, w efekcie czego nie uargumentował skutecznie decyzji odmawiającej wszczęcia
postępowania administracyjnego.
NSA w uzasadnieniu wyroku wskazał, że „zarządca drogi powinien wybudować czy przebudować zjazd w ramach
czynności materialno-technicznej, jeżeli uzna, że jest to możliwe. Jeżeli zaś stwierdzi brak możliwości, to wyda
decyzję odmowną. Jednakże (...) zaskarżona decyzja odmowna została wydana bez wyjaśnienia wszystkich
niezbędnych okoliczności sprawy, a więc co najmniej przedwcześnie”.
Nakazał, by rozpoznając sprawę po raz kolejny organ I instancji przyjął do wiadomości istnienie roszczenia
skarżącego na podstawie art. 29 ust. 2 DrPublU pomimo zakończenia budowy drogi wojewódzkiej w ramach decyzji
ZRID i przeprowadził postępowanie dowodowe, na podstawie którego wyda właściwą decyzję.
Wyrok WSA w Białymstoku z 5.8.2021 r., II SA/Bk 514/21,

NSA nakazał ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczącej zjazdu z drogi publicznej po wybudowaniu nowej drogi wojewódzkiej. Właściciel posesji walczy o odbudowę lub budowę zjazdu, argumentując konieczność dostępu do drogi. Warto zauważyć, że Zarząd Dróg Wojewódzkich musi przeprowadzić postępowanie wyjaśniające i wydać odpowiednią decyzję.