Pośrednik to też przedsiębiorca

Trybunał orzekł, że pośrednik w dystrybucji biletów może być traktowany jako przedsiębiorca zgodnie z dyrektywą dotyczącą praw konsumentów, co niesie za sobą obowiązki informacyjne wobec konsumentów. Wyrok ten ma istotne znaczenie dla polskich pośredników, wprowadzając szeroką definicję przedsiębiorcy oraz precyzując obowiązki informacyjne przed i po zawarciu umowy.

Tematyka: pośrednik, przedsiębiorca, dyrektywa, prawa konsumenta, obowiązek informacyjny, Trybunał Europejski, wyrok

Trybunał orzekł, że pośrednik w dystrybucji biletów może być traktowany jako przedsiębiorca zgodnie z dyrektywą dotyczącą praw konsumentów, co niesie za sobą obowiązki informacyjne wobec konsumentów. Wyrok ten ma istotne znaczenie dla polskich pośredników, wprowadzając szeroką definicję przedsiębiorcy oraz precyzując obowiązki informacyjne przed i po zawarciu umowy.

Trybunał orzekł, że pośrednik, prowadzący działalność w zakresie dystrybucji biletów na wydarzenia
organizowane przez innych przedsiębiorców, powinien być również traktowany jako przedsiębiorca w świetle
dyrektywy w sprawie praw konsumentów. Wynikające z tej dyrektywy obowiązki informacyjne ciążą zatem na
nim wobec konsumenta zarówno przed, jak i po zawarciu umowy.
Stan faktyczny
Spółka T. prowadzi działalność w zakresie dystrybucji biletów na wydarzenia organizowane przez osoby trzecie. M.
kupił od T. bilet na wydarzenie kulturalne. Zanim zakup tego biletu został sfinalizowany na stronie internetowej T.
pojawiły się informacje, że m.in.: to wydarzenie jest organizowane przez B., który ponosi w tym zakresie pełną
odpowiedzialność. Szczegółowe informacje wskazano w regulaminie świadczenia usług dostępnym na stronie
internetowej T.
Przy wejściu na to wydarzenie M. dowiedział się, że zostało ono odwołane. M. zażądał od T. zwrotu ceny biletu
i poniesionych kosztów podróży, jak również zapłaty zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w wyniku odwołania
omawianego wydarzenia. T. poinformowała go, że powinien zwrócić się do B., ponieważ T. jest jedynie
dystrybutorem biletów.
Stanowisko TS
Przedsiębiorca
Trybunał wskazał, że między różnymi wersjami językowymi art. 2 pkt 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady 2011/83/UE z 25.10.2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG
i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającej dyrektywę Rady 85/577/EWG
i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.Urz. UE L z 2011 r. Nr 304, s. 64) występują
rozbieżności. Zgodnie z litewską wersją językową tego przepisu każda osoba działająca w imieniu lub na rzecz
przedsiębiorcy – zdefiniowanego jako każda osoba fizyczna lub prawna, zarówno publiczna, jak i prywatna, która
w związku z umowami objętymi zakresem tej dyrektywy działa w celach związanych z jej działalnością handlową,
gospodarczą, rzemieślniczą lub wykonywaniem wolnego zawodu – sama stanowi przedsiębiorcę w rozumieniu tej
dyrektywy. Natomiast inne wersje językowe tego samego przepisu, np. angielska i francuska, przewidują, że takim
przedsiębiorcą jest każda osoba, która odpowiada tej definicji, również jeśli działa za pośrednictwem osoby trzeciej
występującej w jej imieniu lub na jej rzecz, co oznacza, że fakt, iż dana osoba korzysta z usług pośrednika, nie
pozbawia jej statusu przedsiębiorcy.
Trybunał orzekł, że art. 2 pkt 2 dyrektywy 2011/83/UE należy interpretować w ten sposób, iż „przedsiębiorcą”
w rozumieniu tego przepisu jest nie tylko osoba fizyczna lub prawna działająca w celach związanych z jej
działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wykonywaniem wolnego zawodu w związku
z umowami objętymi zakresem tej dyrektywy, lecz również osoba fizyczna lub prawna działająca
w charakterze pośrednika, w imieniu lub na rzecz tego przedsiębiorcy, przy czym zarówno owego
pośrednika, jak i głównego przedsiębiorcę można uznać za „przedsiębiorców” w rozumieniu tego przepisu
bez konieczności stwierdzenia w tym celu występowania podwójnego świadczenia usług.
Obowiązek informacyjny
Zgodnie z art. 6 ust. 1 dyrektywy 2011/83/UE przed zawarciem umowy przedsiębiorca musi udzielić
konsumentowi w jasny i zrozumiały sposób szeregu informacji, w tym informacji dotyczących jego tożsamości
i danych kontaktowych, a także – w stosownych przypadkach – tożsamości i danych kontaktowych przedsiębiorcy, na
rzecz którego on działa, jak również na temat ceny odnośnych towarów lub usług oraz istnienia prawa konsumenta
do odstąpienia od umowy i zasad regulujących skorzystanie z tego prawa. Trybunał podkreślił, że ten przepis ma na
celu zapewnienie przekazania konsumentowi przed zawarciem umowy, zarówno informacji o warunkach umowy
i konsekwencjach jej zawarcia, które mają umożliwić mu podjęcie decyzji, czy zamierza związać się umową
z przedsiębiorcą, jak również informacji koniecznych do należytego wykonania tej umowy, a w szczególności
w odniesieniu do wykonywania praw konsumenta (wyr. TS z 10.7.2019 r., Amazon EU, C-649/17, 
,
EU:C:2019:576, pkt 43).
Trybunał stwierdził, że przed zawarciem umowy przedsiębiorca powinien dostarczyć konsumentowi, w jasny
i zrozumiały sposób, wyłącznie informacji wymaganych w art. 6 ust. 1 dyrektywy 2011/83/UE. Dopiero po
zawarciu tej umowy ten przedsiębiorca jest ponadto zobowiązany, na podstawie art. 8 ust. 7 omawianej dyrektywy,
do dostarczenia konsumentowi w rozsądnym terminie potwierdzenia zawarcia umowy na trwałym nośniku,



chyba że przewidziane w art. 6 ust. 1 tej dyrektywy informacje zostały mu już przekazane na takim nośniku.
Dyrektywa 2011/83/UE, nie zakazując korzystania z określonych technik komunikacji, ogranicza się w ten sposób do
uregulowania treści informacji, których należy udzielić konsumentowi przed zawarciem umowy (wyr. TS z 23.1.2019
r., Walbusch Walter Busch, C-430/17, 
, EU:C:2019:47, pkt 43). Jednak TS wskazał, że do sądu
odsyłającego należy dokonanie oceny, czy w zawisłej przed nim sprawie wszystkie te informacje podano do
wiadomości konsumenta, którego dotyczy postępowanie główne, w sposób jasny i zrozumiały.
Trybunał zaznaczył, że taki tryb udzielenia informacji nie może zastąpić potwierdzenia, jakie należy dostarczyć
konsumentowi na trwałym nośniku po zawarciu umowy, zgodnie z art. 8 ust. 7 dyrektywy 2011/83/UE. Stosownie
bowiem do art. 2 pkt 10 tej dyrektywy pojęcie „trwałego nośnika” oznacza „każde urządzenie umożliwiające
konsumentowi lub przedsiębiorcy przechowywanie informacji kierowanych do niego osobiście, w sposób
umożliwiający dostęp do tych informacji w przyszłości przez okres odpowiedni do celów, jakim te informacje służą,
i które pozwala na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci”.
Trybunał orzekł, że art. 6 ust. 1 i 5 oraz art. 8 ust. 1 i 7 dyrektywy 2011/83/UE należy interpretować w ten
sposób, iż nie sprzeciwiają się one temu, aby przed zawarciem umowy konsumentowi udzielono informacji,
o których mowa w tym art. 6 ust. 1, wyłącznie w zamieszczonym na stronie internetowej pośrednika
regulaminie świadczenia usług zatwierdzonym przez tego konsumenta w sposób aktywny przez zaznaczenie
odpowiedniego pola, pod warunkiem że te informacje zostaną podane do wiadomości konsumenta w sposób
jasny i zrozumiały. Jednak udzielenie informacji w takim trybie nie może zastąpić przekazania konsumentowi
potwierdzenia zawarcia umowy na trwałym nośniku w rozumieniu art. 8 ust. 7 tej dyrektywy, przy czym ta
okoliczność nie stoi na przeszkodzie temu, aby owe informacje stanowiły integralną część umowy zawieranej
na odległość lub umowy zawieranej poza lokalem przedsiębiorstwa.

Komentarz
Omawiany wyrok jest bardzo ważny dla polskich pośredników w zakresie stosowania przepisów ustawy z 30.5.2014
r. o prawach konsumenta (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 287; dalej: PrKonsU).
Po pierwsze w niniejszym wyrok TS przyjął, że definicję pojęcia „przedsiębiorca” w rozumieniu dyrektywy 2011/83/UE
należy interpretować szeroko. Trybunał orzekł, że to pojęcie obejmuje nie tylko osobę fizyczną lub prawną działającą
w celach związanych z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wykonywaniem wolnego zawodu,
ale także osobę fizyczną lub prawną, gdy występuje w charakterze pośrednika, w imieniu lub na rzecz innego
przedsiębiorcy. Co więcej, TS uznał, że kwestia, czy osoba fizyczna lub prawna działająca w charakterze pośrednika
w imieniu lub na rzecz innego przedsiębiorcy poinformowała konsumenta, że działa w takim charakterze, również nie
ma wpływu na kwalifikację tego pośrednika jako „przedsiębiorcy” w rozumieniu art. 2 pkt 2. Zatem obaj
przedsiębiorcy są zobowiązani czuwać nad przestrzeganiem wymogów przewidzianych w tej dyrektywie.
W PrKonsU nie zdefiniowano pojęcia „przedsiębiorca”. Zgodnie z zasadą jedności prawa cywilnego należy stosować
definicje zawartą w art. 431 KC („przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której
mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową”). W obszarze
PrKonsU pojęcie przedsiębiorcy powinno być interpretowane zgodnie z wykładnią Trybunału. W praktyce oznacza to,
że stosując definicję przedsiębiorcy zawartą w KC należy ją na gruncie przepisów PrKonsU interpretować zgodnie
z dyrektywą 2011/83/UE i wykładnią przedstawiona w niniejszym wyroku.
Po drugie w wyroku TS wyjaśnił, jak należy interpretować obowiązek informacyjny przed zawarciem umowy oraz po
jej zawarciu – spoczywający również na pośredniku. W niniejszym wyroku TS wyraźnie stwierdził, że w ramach
umów zawieranych na odległość i umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa dyrektywa 2011/83/UE
wprowadza rozróżnienie między ciążącymi na przedsiębiorcy obowiązkami informacyjnymi, które są przedmiotem art.
6 tej dyrektywy (zob. art. 12 PrKonsU), a określonymi w art. 8 owej dyrektywy (zob. art. 14 i 15 PrKonsU). Trybunał
stwierdził, że przed zawarciem umowy przedsiębiorca powinien dostarczyć konsumentowi, w jasny i zrozumiały
sposób, wyłącznie informacje wymagane w art. 6 ust. 1 dyrektywy 2011/83/UE. W ocenie TS informacje te mogą
zostać podane do wiadomości konsumenta w zamieszczonym na stronie internetowej pośrednika regulaminie
świadczenia usług, który zostanie zaakceptowany przez tego konsumenta przez zaznaczenie odpowiedniego pola.
Natomiast TS uznał, że ta forma przekazania informacji nie spełnia wymogów wynikających z art. 8 tej dyrektywy,
ponieważ informacje nie zostają skierowane do tego konsumenta osobiście, ponadto ta forma nie gwarantuje braku
zmian w ich treści ani ich dostępności przez odpowiedni okres. Co więcej, nie pozwala ona konsumentowi na
przechowywanie tych informacji lub na ich odtworzenie w niezmienionej postaci. Z omawianego wyroku wynika
zatem, że taki sposób przekazywania informacji nie odpowiada definicji pojęcia „trwały nośnik” w rozumieniu art. 2 pkt
10 tej dyrektywy.

Wyrok TS z 24.2.2022 r., Tiketa, C-536/20, 








Wyrok Trybunału Europejskiego rozstrzyga istotne kwestie dotyczące statusu pośredników jako przedsiębiorców oraz obowiązków informacyjnych wobec konsumentów. Interpretacja dyrektywy o prawach konsumentów ma kluczowe znaczenie dla stosowania prawa krajowego, w tym ustawy o prawach konsumenta.