Informacja o gwarancji handlowej producenta
Przedsiębiorca ma obowiązek udzielenia informacji przed zawarciem umowy co do gwarancji handlowej udzielanej przez producenta, gdy konsument ma „uzasadniony interes” w uzyskaniu tej informacji. Trybunał wskazał, że obowiązek ten nie powstaje automatycznie, lecz tylko gdy istnieje uzasadniony interes konsumenta. Wyrok TSUE rozstrzyga, że przedsiębiorca musi dostarczyć konsumentowi wszelkie informacje dotyczące warunków gwarancji handlowej producenta, aby ten mógł podjąć świadomą decyzję przed zawarciem umowy.
Tematyka: gwarancja handlowa, producent, informacja, umowa, konsument, uzasadniony interes, TSUE, obowiązek informacyjny, ochrona konsumenta, wyrok sądu
Przedsiębiorca ma obowiązek udzielenia informacji przed zawarciem umowy co do gwarancji handlowej udzielanej przez producenta, gdy konsument ma „uzasadniony interes” w uzyskaniu tej informacji. Trybunał wskazał, że obowiązek ten nie powstaje automatycznie, lecz tylko gdy istnieje uzasadniony interes konsumenta. Wyrok TSUE rozstrzyga, że przedsiębiorca musi dostarczyć konsumentowi wszelkie informacje dotyczące warunków gwarancji handlowej producenta, aby ten mógł podjąć świadomą decyzję przed zawarciem umowy.
Przedsiębiorca ma obowiązek udzielenia informacji przed zawarciem umowy co do gwarancji handlowej udzielanej przez producenta, w sytuacji gdy konsument ma „uzasadniony interes” w uzyskaniu tej informacji, aby móc podjąć decyzję o związaniu się umową z przedsiębiorcą. Ma to miejsce wtedy, gdy przedsiębiorca posługuje się gwarancją handlową producenta jako argumentem sprzedażowym lub reklamowym. Stan faktyczny Niemiecka spółka X. proponowała do sprzedaży w ramach internetowej platformy handlowej A. nóż kieszonkowy szwajcarskiego producenta V. Strona internetowa A. przedstawiająca tę ofertę nie zawierała żadnych informacji co do gwarancji, a jedynie link zatytułowany „Instrukcja obsługi”, który znajdował się w rubryce „Dalsze informacje techniczne”. Po kliknięciu w ten link użytkownik uzyskiwał dostęp do dwustronicowej karty informacyjnej produktu, stworzonej i zredagowanej przez producenta noża. Spółka T. będąca konkurentem X. wniosła powództwo o nakazanie X. zaprzestania składania takich ofert bez jednoczesnego zwrócenia uwagi konsumenta na przysługujące mu na mocy ustawy prawa oraz na okoliczność, że gwarancja producenta nie narusza tych praw, oraz bez sprecyzowania zakresu terytorialnego tej gwarancji. Obowiązek udzielenia informacji o gwarancji Obowiązek udzielenia informacji przed zawarciem umowy, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z 25.10.2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającej dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.Urz. UE L z 2011 r. Nr 304, s. 64) oznacza, że przedsiębiorca powinien poinformować konsumenta, „w przypadku gdy ma to zastosowanie – o istnieniu i warunkach obsługi posprzedażnej konsumenta i usług posprzedażnych oraz gwarancji handlowej”. Co się tyczy gwarancji handlowych, z treści tego przepisu oraz z wyrażenia „w przypadku gdy ma to zastosowanie” wynika, że gdy przedsiębiorca udziela gwarancji handlowej, jest on zobowiązany poinformować konsumenta o istnieniu i warunkach tej gwarancji. Trybunał wskazał, że treść art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2011/83 nie pozwala na ustalenie, czy przedsiębiorca jest zobowiązany, w przypadku gdy istnieje gwarancja handlowa producenta, poinformować konsumenta o istnieniu i warunkach tej gwarancji. Odnosząc się do kontekstu art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2011/83, TSUE wskazał, że pojęcie „gwarancji handlowej” zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 14 dyrektywy 2011/83 jako każde zobowiązanie przedsiębiorcy lub producenta wobec konsumenta. Zdaniem TSUE wynika z tego, że to pojęcie obejmuje nie tylko gwarancje handlowe udzielane przez przedsiębiorcę, lecz także gwarancje udzielane przez producenta. Trybunał orzekł, że przy dokonywaniu wykładni przepisów dyrektywy 2011/83 należy zapewnić odpowiednią równowagę między wysokim poziomem ochrony konsumentów a konkurencyjnością przedsiębiorstw, nie podważając przy tym wolności prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, ustanowionej w art. 16 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE C z 2016 r. Nr 202, s. 389). Trybunał przyznał, że bezwarunkowy obowiązek udostępnienia takich informacji (bez względu na okoliczności) wydaje się nieproporcjonalny, w szczególności w gospodarczym kontekście funkcjonowania niektórych przedsiębiorstw, zwłaszcza tych najmniejszych. Uzasadniony interes konsumenta Trybunał uznał istnienie takiego uzasadnionego interesu konsumenta w sytuacji, gdy przedsiębiorca czyni z gwarancji handlowej udzielanej przez producenta centralny lub decydujący element swojej oferty. Po pierwsze taka informacja jest niezbędna, ab y konsumenci nie z ostali wprowadzeni w błąd przez mało jasne, niejednoznaczne lub niekompletne informacje o poszczególnych istniejących gwarancjach i ich wzajemnym powiązaniu, aby byli w stanie w szczególności zrozumieć to, że gwarancja handlowa udzielana przez producenta nie pochodzi od przedsiębiorcy, oraz to, czy w stosownym przypadku może ona zostać zrealizowana za jego pośrednictwem. Po drugie taki obowiązek informacyjny nie może zostać uznany za nieproporcjonalny ciężar dla przedsiębiorcy, ponieważ to on decyduje o zwróceniu uwagi konsumenta na tę kwestię i o czerpaniu z powyższego korzyści konkurencyjnej. Natomiast jeżeli oferta przedsiębiorcy wymienia w sposób pomocniczy, pozbawiony znaczenia lub powierzchowny gwarancję handlową producenta, tak że w świetle treści i konfiguracji oferty nie można obiektywnie uznać jej za stanowiącą argument handlowy przedsiębiorcy ani za mogącą wprowadzić konsumenta w błąd, przedsiębiorca nie może być zobowiązany tylko ze względu na taką wzmiankę do dostarczenia konsumentowi informacji w przedmiocie tej gwarancji przed zawarciem umowy, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2011/83. Trybunał stwierdził, że to do sądu odsyłającego będzie należało zbadanie, czy w świetle powyższych kryteriów w sprawie w postępowaniu głównym wzmianka w ofercie handlowej przedsiębiorcy o gwarancji handlowej producenta może zostać uznana za stanowiącą centralny lub decydujący element oferty tego przedsiębiorcy, który może powodować powstanie obowiązku udzielenia informacji przed zawarciem umowy, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2011/83. W ocenie TSUE z zastrzeżeniem dokonania w tym względzie weryfikacji przez sąd odsyłający, wzmianki o gwarancji handlowej producenta, takiej jak będąca przedmiotem postępowania głównego, nie można uznać za stanowiącą centralny lub decydujący element oferty przedsiębiorcy. Trybunał orzekł, że art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2011/83 należy interpretować w ten sposób, iż w odniesieniu do gwarancji handlowej udzielanej przez producenta obowiązek informacyjny, nałożony na przedsiębiorcę przez ten przepis, nie powstaje przez sam fakt istnienia tej gwarancji, lecz jedynie wówczas gdy konsument ma uzasadniony interes w uzyskaniu informacji na ten temat, aby móc podjąć decyzję o związaniu się umową z przedsiębiorcą. Taki uzasadniony interes występuje w szczególności wtedy, gdy przedsiębiorca czyni z gwarancji handlowej udzielanej przez producenta centralny lub decydujący element swojej oferty. W celu ustalenia, czy gwarancja stanowi taki element, należy wziąć pod uwagę treść i ogólną konfigurację oferty w odniesieniu do danego towaru; znaczenie, w kategoriach argumentu sprzedaży lub argumentu reklamowego, wzmianki o gwarancji handlowej producenta; miejsce, jakie ta wzmianka zajmuje w ofercie; ryzyko pomyłki lub wprowadzenia w błąd, jakie wzmianka ta może wywołać w świadomości przeciętnego konsumenta, właściwie poinformowanego, dostatecznie uważnego i rozsądnego, co do różnych przysługujących mu uprawnień z tytułu gwarancji lub co do rzeczywistej tożsamości gwaranta; istnienie w ofercie wyjaśnień dotyczących innych gwarancji związanych z danym towarem, jak również wszelkie inne czynniki mogące uzasadnić obiektywną potrzebę ochrony konsumenta. Zakres obowiązku informacyjnego Trybunał orzekł, że art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2011/83 w zw. z art. 6 ust. 2 tiret drugie dyrektywy 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 25.5.1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji (Dz.Urz. UE L z 1999 r. Nr 171, s. 12) należy interpretować w ten sposób, iż informacje w przedmiocie warunków gwarancji handlowej producenta, które należy przekazać konsumentowi, obejmują wszystkie warunki stosowania i realizacji takiej gwarancji, umożliwiające konsumentowi podjęcie decyzji o związaniu się umową z przedsiębiorcą. Komentarz W niniejszym wyroku TSUE stwierdził, że jedynie na podstawie wykładani językowej art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2011/83, transponowanego w art. 12 ust. 1 pkt 14 ustawy z 30.5.2014 r. o prawach konsumenta (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 287; dalej: PrKonsU) nie można ustalić, czy przedsiębiorca jest zobowiązany, w przypadku gdy istnieje gwarancja handlowa producenta, poinformować konsumenta o istnieniu i warunkach tej gwarancji. Wobec tego TSUE dokonał w uzasadnieniu prezentowanego wyroku wykładni systemowej oraz celowościowej art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2011/83, na podstawie których uznał, że bezwarunkowy obowiązek udostępnienia takich informacji (bez względu na okoliczności) jest nieproporcjonalny. Z niniejszego wyroku wynika zatem, że obowiązek udzielenia informacji przed zawarciem umowy, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2011/83, obejmuje gwarancję handlową udzielaną przez przedsiębiorcę, jak również tę udzielaną przez producenta, jeżeli ze względu na poziom ochrony przewidziany w tej dyrektywie konsument ma uzasadniony interes w uzyskaniu informacji na ten temat, aby móc podjąć decyzję o związaniu się umową z przedsiębiorcą. Wynika z tego, że przedsiębiorca jest zobowiązany do udzielenia konsumentowi przed zawarciem umowy informacji na temat gwarancji handlowej producenta nie ze względu na samo istnienie tej gwarancji, lecz ze względu na występowanie takiego „uzasadnionego interesu”. Wyjaśniając to ostatnie pojęcie, TSUE wskazał sądowi krajowemu szczegółowe kryteria, jakie powinien wziąć pod uwagę, ustalając, czy gwarancja handlowa producenta stanowi centralny lub decydujący element oferty przedsiębiorcy. Ponadto TSUE podkreślił, że w celu zaspokojenia uzasadnionego interesu konsumenta przedsiębiorca jest zobowiązany udzielić konsumentowi wszelkich informacji dotyczących warunków stosowania i realizacji danej gwarancji handlowej, co może także obejmować nie tylko miejsce naprawienia szkody lub ewentualne ograniczenia gwarancji, lecz także nazwę i adres gwaranta. Wyrok TS z 5.5.2022 r., Victorinox, C-179/21,
Trybunał Europejski w wyroku dotyczącym gwarancji handlowej producenta stwierdził, że obowiązek udzielenia informacji przed zawarciem umowy nie jest bezwzględny i powinien uwzględniać uzasadniony interes konsumenta. Przedsiębiorca musi informować konsumenta o warunkach gwarancji, z zachowaniem odpowiedniej równowagi między ochroną konsumentów a konkurencyjnością firm.