Zwiększona ochrona klientów lombardów

Ministerstwo Finansów i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów pracują nad projektem ustawy o działalności lombardowej (UD362). Projekt ma na celu zwiększenie ochrony konsumentów oraz uszczelnienie monitoringu rynku lombardowego poprzez obowiązek rejestracji działalności. W artykule omówiono m.in. cele projektu, dane dotyczące korzystania z usług lombardów przez Polaków oraz problemy rynku lombardowego w kontekście pandemii COVID-19.

Tematyka: lombard, ochrona klienta, ustawa, regulacje, umowa pożyczki, rejestracja, koszty pozaodsetkowe, informacje przedkontraktowe, sprzedaż przedmiotu zastawu

Ministerstwo Finansów i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów pracują nad projektem ustawy
o działalności lombardowej (UD362). Ma on uwzględniać uwagi, które zostały zgłoszone w trakcie konsultacji
społecznych i uzgodnień międzyresortowych. Ministerstwo Finansów podało, że celem wprowadzenia
ustawy jest zwiększenie ochrony konsumenta oraz uszczelnienie monitoringu rynku lombardowego poprzez
obowiązek rejestracji działalności.
• Projekt ustawy jest odpowiedzią na wzrastającą popularność usług przedsiębiorców prowadzących
działalność lombardową;
• Jak wynika z danych Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, z usług lombardów skorzystało w sumie
14% Polaków; tylko od marca 2020 r. – 5% obywateli;
• Ustawa reguluje m.in. definicję i elementy umowy pożyczki lombardowej, obowiązki przedsiębiorcy, koszty
pozaodsetkowe i zasady odpowiedzialności za naruszenie ustawy.
Rozwój rynku lombardowego związany jest z pogorszeniem się sytuacji życiowej Polaków w związku z pandemią
COVID-19 i związanym z nią zaostrzeniem warunków udzielania kredytów konsumenckich. Aż 1/3 klientów
lombardów przyznała, że skorzystanie z ich usług było następstwem problemów finansowych, zaś 41% klientów
odmówiono wcześniej pożyczek w instytucjach finansowych.
Ministerstwo Finansów w Ocenie Skutków Regulacji wskazuje na następujące problemy rynku lombardowego:
używanie mylących nazw umów; brak rejestracji działalności lombardowej; wysokie koszty umowy pożyczki
lombardowej; brak wypełniania obowiązków informacyjnych przez przedsiębiorców; brak czytelnych reguł
dotyczących sprzedaży przedmiotu zastawu lombardowego.
Warunki wykonywania działalności lombardowej
Art. 4 projektu ustawy wskazuje, że przez działalność lombardową rozumie się działalność gospodarczą polegającą
na:
1. Zawieraniu umów pożyczki lombardowej oraz
2. Sprzedaży przedmiotu zastawu lombardowego.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy sprzedaż przedmiotu zastawu lombardowego stanowi coraz większy
udział tej działalności. Przedsiębiorstwa prowadzące działalność lombardową prowadzą zarówno sprzedaż
stacjonarną, jak i za pośrednictwem internetowych platform aukcyjnych, oferując kilkaset, a nawet kilka tysięcy
przedmiotów.
Warunkiem prowadzenia działalności lombardowej będzie obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców
prowadzących działalność lombardową. Rejestracja będzie możliwa przez internet, jej koszt wyniesie 50 zł, zaś sam
rejestr poprowadzi KNF.
Zgodnie z art. 36 projektu działalność lombardowa będzie musiała być prowadzona w formie spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Minimalny kapitał spółki został ustalony w wysokości 50 tys. zł.
Powyższe rozwiązania mają na celu zwiększenie ochrony konsumenta.
Umowa pożyczki lombardowej
W art. 2 ust. 8 projektu ustawy została zawarta definicja umowy pożyczki lombardowej, zgodnie z którą jest to
umowa, w której przedsiębiorca prowadzący działalność lombardową zobowiązuje się przenieść na własność
konsumenta określoną ilość pieniędzy, a konsument zobowiązuje się do zwrotu całkowitej kwoty do spłaty
w oznaczonym terminie oraz do udzielenia zabezpieczenia poprzez ustanowienie zastawu lombardowego.
Powyższy przepis został skonstruowany na podstawie art. 720 KC regulującego umowę pożyczki. Często zdarza się,
że przedsiębiorcy starają się ukryć fakt zawierania umowy pożyczki poprzez nadanie jej formy np.: przedwstępnej
sprzedaży, umowy na przechowanie przedmiotu na czas określony lub umowy sprzedaży z gwarantowanym prawem
odkupu. Projektodawca wprowadza więc regulację, zgodnie z którą, jeśli celem czynności jest zawarcie umowy
pożyczki lombardowej, to wówczas za taką się ją uznaje niezależnie od tego, jaką nazwę jej nadano.
Umowa musi być sporządzona w formie pisemnej, w sposób jednoznaczny i zrozumiały - tak by mogła posłużyć do
celów dowodowych – na czas nie krótszy niż 7 dni.

W celu zabezpieczenia interesów finansowych konsumenta ustawa reguluje maksymalne koszty pozaodsetkowe.
Informacje przedkontraktowe
Konsument musi mieć świadomość warunków umowy, którą zawiera. Dlatego też przedsiębiorca jest zobowiązany
do przekazania następujących informacji dotyczących zawieranej umowy na trwałym nośniku, na etapie
przedkontraktowym:
1. Imię, nazwisko, firmę, siedzibę i adres przedsiębiorcy prowadzącego działalność lombardową;
2. Kwotę wypłaconego konsumentowi świadczenia pieniężnego;
3. Całkowity koszt pożyczki lombardowej i informację o jego składnikach;
4. Całkowitą kwotę pożyczki lombardowej;
5. Zasady i terminy spłaty całkowitej kwoty pożyczki lombardowej;
6. Skutki braku spłaty całkowitej kwoty pożyczki lombardowej;
7. Opis przedmiotu zastawu lombardowego;
8. Sposób ustanowienia zastawu lombardowego;
9. Szacunkową wartość przedmiotu zastawu lombardowego i sposób jej określenia.
Sprzedaż przedmiotu zastawu
Ustawodawca wprowadza ścisłe zasady, które dotyczą sprzedaży przedmiotu w wyniku braku spłaty kwoty
wynikającej z umowy. Ma to związek z ryzykiem braku rzetelności w wycenie przez przedsiębiorcę przedmiotu
zastawu – zaniżenia jego ceny. Projekt ustawy nakłada obowiązek przeprowadzenia aukcji dostępnej publicznie,
a więc dla nieograniczonego kręgu zainteresowanych, w systemie teleinformatycznym. Pozwoli to na zmniejszenie
ryzyka zbycia przedmiotu po zaniżonej cenie oraz monitorowanie przez konsumenta osiągniętej ceny sprzedaży.
Jedynie przedmioty, których wartość jest równa 300 zł lub niższa, mogą być zbyte w drodze sprzedaży
bezpośredniej.

Ustawa o działalności lombardowej ma na celu zwiększenie ochrony konsumentów poprzez regulację umów pożyczki lombardowej, kosztów pozaodsetkowych oraz informacji przedkontraktowych. Wprowadza także rygorystyczne zasady dotyczące sprzedaży przedmiotów zastawionych oraz obowiązek rejestracji działalności lombardowej. Nowe rozwiązania mają poprawić sytuację konsumentów na rynku lombardowym.