Istotne fakty w sprawie o zasądzenie kary umownej za opóźnienie usunięcia wad objętych gwarancją
Sąd Apelacyjny w Warszawie rozpatrzył sprawę dotyczącą kary umownej naliczanej za opóźnienie w usunięciu wad objętych gwarancją. W publikacji omówiono istotne okoliczności, takie jak zakres obowiązków gwarancyjnych, stwierdzenie wad i termin naprawy. Poznaj szczegóły sporu dotyczącego kary umownej za opóźnienie!
Tematyka: Sąd Apelacyjny, kara umowna, opóźnienie, wady, gwarancja, umowa, roszczenie, spór, wyrok, analiza prawna
Sąd Apelacyjny w Warszawie rozpatrzył sprawę dotyczącą kary umownej naliczanej za opóźnienie w usunięciu wad objętych gwarancją. W publikacji omówiono istotne okoliczności, takie jak zakres obowiązków gwarancyjnych, stwierdzenie wad i termin naprawy. Poznaj szczegóły sporu dotyczącego kary umownej za opóźnienie!
Sąd Apelacyjny w Warszawie orzekł w sprawie sporu dotyczącego kary umownej naliczanej za opóźnienie w naprawie wad objętych gwarancją. Wskazał, że okolicznościami istotnymi, będącymi przedmiotem badania przez sąd, są: zakres obowiązków gwarancyjnych pozwanego, stwierdzenie wad i termin ich naprawy. Stan faktyczny Powód żądał od Pozwanego kary umownej w wysokości 448.150,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 26.10.2017 r. do dnia zapłaty i kosztami postępowania. W pozwie wskazano, że strony zawarły 31.5.2012 r. umowę dotyczącą realizacji projektu implementacji oraz przeprowadzenia migracji w zakładzie wydającym certyfikaty klucza publicznego na potrzeby wewnętrzne oraz do systemu zarządzania tożsamością. Pozwany w umowie udzielił na oprogramowanie 44-miesięcznej gwarancji i rękojmi liczonej od dnia podpisania protokołu odbioru systemu zarządzania (31.7.2013 r.). Pierwsze problemy z oprogramowaniem zostały zgłoszone 11.9.2015 r., zaś 18.2.2016 r. zgłoszono kolejny błąd. Strony uzgodniły 22.11.2016 r. ostateczny termin na naprawienie błędów (21.1.2017 r.), jednak Pozwany nie wywiązał się z ustaleń. Powód 5.10.2017 r. wystawił Pozwanemu notę księgową dotyczącą kar umownych za opóźnienie w usunięciu wad oprogramowania. Powód oparł roszczenia na podstawie § 6 ust. 4 załącznika nr 1 do umowy i wskazał, że wynikają one z gwarancji udzielonej przez pozwanego. Pozwany powołał się na rozbieżności między treścią umowy i jej załącznika odnośnie okresu gwarancji (odpowiednio 44 miesiące i 36 miesięcy). Uznał postanowienia załącznika za nadrzędne i wskazał, że przy 36- miesięcznym okresie gwarancji i podpisaniu protokołu odbioru 31.7.2013 r. gwarancja wygasła 31.7.2016 r. Wskazano, że problemy z oprogramowaniem leżą po stronie firm trzecich, które dostarczają oprogramowanie. Powód zwrócił oryginał gwarancji bankowej jako zabezpieczenie należytego wykonania umowy, ważnej do 31.12.2017 r., co wskazuje, że uznał umowę za zrealizowaną. Stanowisko Sądu Okręgowego Wyrokiem z 8.10.2021 r. SO oddalił powództwo. Ustalił, że 31.5.2012 r. strony zawarły umowę w wyniku postępowania o zamówienie publiczne. Jej wartość wynosiła 12.804.300,00 zł. Wykonawca udzielił zabezpieczenia należytego wykonania umowy w formie gwarancji bankowej, ważnego od dnia zawarcia umowy do upływu okresu rękojmi (44 miesiące od dnia podpisania bez zastrzeżeń protokołu odbioru systemu). W załączniku do umowy ustalono świadczenie w ramach gwarancji przez okres minimum 36 miesięcy usługi serwisu gwarancyjnego oprogramowania i sprzętu dostarczonego dla systemu. Protokół odbioru systemu zarządzania tożsamością został podpisany 31.7.2013 r. Pozwany zgłaszał problemy z funkcjonowaniem systemu, dotyczące zleceń nadania uprawnień pracownikowi w systemie. Błędy wynikały m.in. z braku kompatybilności między oprogramowaniem używanym przez powoda w swoim systemie, a tym zaimplementowanym przez pozwanego. Wdrożenie systemu (etap II) trwał 12 miesięcy (do maja 2012 r.). Wsparcie (etap III) trwał do marca 2017 roku. Na żądanie zawarte w piśmie Pozwanego z 29.4.2017 r. Powód zwrócił oryginał gwarancji bankowej należytego wykonania umowy – ważnej od 1.1.2017 r. do 31.12.2017 r. Pismem z 12.6.2017 r. Powód zawiadomił Pozwanego, że dokonał zwrotu 30% zabezpieczenia należytego wykonania umowy, a pismem z 12.10.2017 r. zawiadomił o wystawieniu 5.10.2017 r. noty księgowej na 448.150,50 zł i wezwał Pozwanego do zapłaty w terminie do 25.10.2017 r. Nota księgowa nie została uznana przez Pozwanego. Wobec powyższego Powód 17.1.2018 r. wezwał Pozwanego do zapłaty 448.150,50 zł w terminie 2 dni. Pozwany odmówił zapłaty nałożonej na niego kary umownej jako bezpodstawnej. Powództwo zostało uznane za niezasadne. SO wskazał, że Powód nie wywiązał się ze swojego obowiązku, tj. nie wykazał twierdzeń, w oparciu o które skonstruował swoje roszczenie. Okoliczności te to: istnienie postanowienia umownego kreującego obowiązek świadczenia kary na wypadek braku naprawy zgłoszonego błędu po wygaśnięciu umowy (po 31.3.2017 r.), niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (art. 471 KC). Sąd stwierdził, że Powód nie wskazał również skutecznej podstawy prawnej roszczenia uprawniającego go po 31.3.2017 r. (okres obowiązywania umowy) do wyliczenia okresu opóźnienia w naprawie błędu i wynikającej z tego wartości kary umownej. Podstawy tej nie stanowi gwarancja zabezpieczenia należytego wykonania umowy, a zwrot dokumentu tej gwarancji Sąd odczytał jako uznanie przez Powoda umowy za zrealizowaną. Sąd w swoich rozważaniach skupił się na dokumencie gwarancji i płynących z niej uprawnieniach. Stwierdził, że w ramach gwarancji Powód był zobowiązany jedynie do usuwania awarii spowodowanej błędami wymagającymi działań programistycznych. Powód nigdy nie zgłosił Pozwanemu awarii zaimplementowanego oprogramowania, a tylko taka uprawniała go do skorzystania z uprawnień gwarancyjnych pod rygorem kary umownej. Stwierdził, że źródło błędu znajduje się w programach komputerowych innej firmy. Powód wniósł apelację, zaskarżając wyrok w całości. Wskazał na nierozpoznanie istoty sprawy, tj. uznanie przez sąd, że podstawą roszczeń jest gwarancja bankowa udzielona w ramach zabezpieczenia należytego wykonania umowy, podczas gdy roszczenie Powoda jest oparte na postanowieniach umowy w zakresie gwarancji na oprogramowanie. Zarzucił przyjęcie w wyroku częściowej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, z pominięciem dokonania ustaleń faktycznych w zakresie istotnych zdarzeń, które miały znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (zgłoszenie pierwszych problemów związanych z błędem w 2015 r.; zgłoszenie błędu w marcu 2017 r.; próby rozwiązania błędu podejmowane przez pozwaną w 2017 r.; ustalenia stron z 24.10.2017 r. z pominięciem odpowiednich dowodów i niedokonanie oceny prawnej powyższych faktów). Stanowisko Sądu Apelacyjnego SA uznał apelację za zasadną. Zarzut wyjścia poza podstawę faktyczną pozwu uznano za trafny. SA wskazał, że ustalenia dotyczące treści umowy, udzielenia gwarancji bankowej i jej zwrotu po upływie okresu rękojmi nie mają istotnego znaczenia dla rozpoznania sprawy. Jest tak dlatego, że Powód wyraźnie dochodził kary umownej (art. 484 § 1 KC) z powodu uchybienia terminu do dokonania napraw w ramach gwarancji udzielonej przez Pozwanego (art. 638 § 2 KC). Powód nie dochodził w tej sprawie roszczeń z rękojmi, a tym bardziej roszczeń z zabezpieczenia w postaci gwarancji bankowej, lecz domagał się kary umownej w związku z opóźnieniem napraw w ramach udzielonej gwarancji (art. 638 § 2 KC). Kluczowe w sprawie kwestie sprowadzały się do następujących pytań: Czy występowały błędy w funkcjonowaniu oprogramowania dostarczonego przez Pozwanego (za które odpowiada on w ramach udzielonej gwarancji)?; Czy były one zgłaszane?; Czy zostały usunięte w terminie, czy też doszło w tym zakresie do opóźnień uzasadniających naliczenie kary umownej za okres wskazany w pozwie (względnie za okres krótszy, co prowadziłoby do częściowego uwzględnienia powództwa)? Kwestiom tym nie poświęcono uwagi w orzeczeniu. Nadto nie przedstawiono ostatecznego stanowiska w kwestii kluczowej, tj. ile wynosi okres, na który udzielono gwarancji. Zasadniczą wadliwością uzasadnienia w części, która poświęcona miała być ocenie prawnej, jest to, że SO uchylił się od podania podstawy materialnoprawnej, w ramach której oceniał zgłoszone roszczenie. Podstawowym obowiązkiem sądu było ustalenie, jakie przepisy prawa materialnego znajdą zastosowanie. SA wskazał, że są to przepisy KC o karze umownej oraz przepisy o gwarancji przy umowie o dzieło, odsyłające do przepisów o gwarancji przy umowie sprzedaży, a zatem art. 484 § 1 KC oraz art. 638 § 2 KC w zw. z art. 577 i n. KC. Komentarz Wyrok SA z 21.9.2022 r., I ACa 1052/21, , zawiera analizę prawną roszczenia o zapłatę kar umownych z tytułu wad oprogramowania, zgłoszonych w ramach udzielonej gwarancji w związku z opóźnieniem w dokonaniu napraw. Obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę jest w pierwszej kolejności ustalenie przepisów prawa materialnego, które stosuje. W tej sprawie są to przepisy KC o karze umownej oraz przepisy o gwarancji przy umowie o dzieło, odsyłające do przepisów o gwarancji przy umowie sprzedaży (art. 484 § 1 KC oraz art. 638 § 2 KC w zw. z art. 577 i n. KC). Z uwagi na wady postępowania sądowego w I instancji (nierozpoznanie istoty sprawy przez oparcie orzeczenia o fragmentaryczną podstawę faktyczną i brak wskazania podstawy materialnoprawnej) wyrok zawiera wskazówki przy rozpoznawaniu tego typu spraw. Skoro przedmiotem sporu jest kara umowna naliczona za opóźnienie w naprawie wad objętych gwarancją pozwanego wykonawcy, to okolicznościami istotnymi będą te dotyczące zakresu obowiązków gwarancyjnych pozwanego, stwierdzonych wad i terminu ich naprawy. Wyrok SA w Warszawie z 21.9.2022 r., I ACa 1052/21,
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21.9.2022 r. dotyczący kary umownej za opóźnienie w naprawie wad objętych gwarancją to istotne wyjaśnienie prawnego aspektu sporu. Analiza prawna roszczenia o zapłatę kar umownych oraz wskazówki dla sądów przy rozpoznawaniu podobnych spraw są kluczowe dla zrozumienia zagadnienia.