Propozycja nowej definicji budowli

Trybunał Konstytucyjny uznał obowiązującą definicję budowli za niezgodną z Konstytucją RP, co skłoniło Resort Finansów do wprowadzenia nowej definicji. Projekt nowych przepisów obejmuje szereg obiektów, instalacji i urządzeń, które mają być uznane za budowle. Zmiana ma na celu precyzyjne określenie obiektów podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Tematyka: definicja budowli, podatek od nieruchomości, nowe przepisy podatkowe, granica między budowlami a budynkami, opinie biegłych

Trybunał Konstytucyjny uznał wyrokiem z 4.7.2023 r., SK 14/21,
, że obowiązująca na gruncie podatku
od nieruchomości definicja budowli narusza Konstytucję RP. Resort Finansów w ciągu 18 miesięcy powinien
więc tę definicję zmienić. Właśnie pojawił się projekt stosownych przepisów.
Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 70;
dalej: PodLokU), pod pojęciem budowli rozumie się obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego
niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa
budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego
przeznaczeniem. Punktem wyjścia do ww. definicji jest art. 3 pkt 1 ustawy z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U.
z 2024 r. poz. 725; dalej: PrBud) i zawarta w nim definicja obiektu budowlanego. Referowanie do poza-podatkowych
definicji budziło od lat liczne wątpliwości praktyczne. Stąd nowa definicja będzie bardziej autonomiczna.
Nowa definicja budowli
Zgodnie z projektem, budowla to obiekt wykonany z użyciem wyrobów budowlanych, wymieniony w załączniku nr 4
do PodLokU, a także instalacje i urządzenia, jeżeli stanowią wraz z budowlą całość techniczno-użytkową. Będą to
konkretnie:
• obiekt sportowy i obiekt rekreacji
• stacja uzdatniania wody
• oczyszczalnia ścieków
• obiekt obronny (fortyfikacja) i obiekt ochronny
• przejście dla pieszych: nadziemne i podziemne oraz ciąg pieszy
• obiekt hydrotechniczny
• zbiornik w postaci silosu, elewatora, bunkra do magazynowania paliw i gazów oraz innych produktów chemicznych,
a także inny zbiornik przeznaczony do gromadzenia materiałów sypkich, występujących w kawałkach, albo w postaci
ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym funkcje gospodarcze jest
pojemność
• obiekt kontenerowy trwale związany z gruntem
• wiata i hangar
• przekrycie namiotowe i powłoka pneumatyczna
• wodociąg, gazociąg, ciepłociąg oraz rurociąg
• sieć: elektroenergetyczna, telekomunikacyjna, gazowa, ciepłownicza, wodociągowa, kanalizacyjna oraz inna sieć
uzbrojenia terenu, rurociąg przesyłowy
• port, przystań, sztuczna wyspa, basen, dok, falochron, nabrzeże, molo, pirs, pomost, pochylnia
• strzelnica odkryta
• pas startowy, droga kołowania, płyta lotniskowa, plac postojowy, plac manewrowy, lądowisko – znajdujące się na
terenach lotnisk
• droga, wjazd, zjazd i wyjazd z drogi oraz zatoka parkingowa
• droga kolejowa, tj. tory kolejowe, w tym rozjazdy i skrzyżowania torów, wchodzące w ich skład szyny, szyny
żłobkowe, kierownice, odbojnice, prowadnice, zwrotnice, krzyżownice i inne elementy rozjazdów, podkłady kolejowe
i przytwierdzenia, drobne elementy nawierzchni kolejowej, podsypka w tym tłuczeń i piasek,
• linia i trakcja elektroenergetyczna
• most, wiadukt, estakada, tunel, przepust oraz przejazd
• konstrukcja oporowa

• obiekt ziemny
• składowisko odpadów
• wał przeciwpowodziowy
• ogrodzenie
• parking niebędący budynkiem lub jego częścią, plac postojowy, plac składowy, plac pod śmietniki, podjazd
i zadaszenie
• wolno stojące trwale związane z gruntem: maszt antenowy, tablica reklamowa i urządzenie reklamowe, oświetlenie
zewnętrzne, instalacja przemysłowa oraz urządzenie techniczne
• linia kablowa umieszczona bezpośrednio w ziemi lub nadziemna, z wyłączeniem kabli telekomunikacyjnych
dowieszonych do już istniejącej linii kablowej nadziemnej
• kanalizacja kablowa i kanał technologiczny, z wyłączeniem zainstalowanych w nich kabli oraz inny kanał, którego
charakterystycznym parametrem jest długość.
Pojęciem budowli zostaną objęte również, wykonane z użyciem wyrobów budowlanych:
• części budowlane urządzeń, niestanowiących części budowli składającej się z obiektu wymienionego w załączniku
nr 4 do ustawy oraz instalacji i urządzeń tworzących z nim całość techniczno-użytkową, tj. m.in. części budowlane
kotłów i pieców przemysłowych,
• części budowlane elektrowni wiatrowych i elektrowni jądrowych,
• fundamenty pod maszyny oraz urządzenia, odrębne pod względem technicznym od tych maszyn i urządzeń,
• przyłącza do obiektu budowlanego.
Enumeratywne wskazanie budowli ma w założeniu ustawodawcy pomóc odróżnić je od budynków. Dziś to
problematyczne a zarazem bardzo ważne, przede wszystkim z uwagi na inny sposób kalkulacji podatku od budynków
i budowli (inne kryteria decydujące o wysokości opodatkowania). Spory interpretacyjne dotyczą np. zbiorników
i silosów, które choć są budowlami, czasem spełniają też kryteria do uznania za budynki.
Techniczno-użytkowa całość
Uznanie za budowlę instalacji i urządzeń, jeżeli stanowią z tym obiektem całość techniczno-użytkową doprecyzuje,
że opodatkowaniu podlegają wszystkie elementy tych obiektów połączone w określonym celu gospodarczym, tj.
zarówno obiekty wymienione w załączniku do ustawy, jak i instalacje oraz urządzenia, tworzące z nimi funkcjonalną
i techniczną całość. Całość techniczno-użytkowa to zespół elementów, które są niezbędne do realizacji określonego
celu gospodarczego, powiązanych ze sobą w taki sposób, że żaden z nich nie może zrealizować tego celu
samodzielnie, a brak któregokolwiek z tych elementów uniemożliwia jego realizację. Dla spełnienia warunku całości
techniczno-użytkowej niezbędne ma być zarówno fizyczne połączenie elementów składających się na dany obiekt,
wynikające ze sposobu jego wykonania (aspekt techniczny), jak i związek użytkowy.
Użycie wyrobów budowlanych
Cechą budowli będzie też jej wykonanie z użyciem wyrobów budowlanych. Dotychczasowa przesłanka, tj.
wzniesienie z użyciem wyrobów budowlanych, została zmieniona na wykonanie z użyciem wyrobów budowlanych.
Pojęcie „wykonanie” jest pojęciem szerszym od „wzniesienia”, co umożliwi objęcie przypadków, w których obiekt lub
jego części zostały wykonane w innym miejscu niż docelowa lokalizacja.
Biegły pomoże
Projekt zakłada, że w spornych sprawach, w których wymagane są wiadomości specjalne, organ podatkowy będzie
mógł powołać biegłego, tj. osobę dysponującą takimi wiadomościami, w celu wydania opinii. Opinia biegłego
posiadającego wiedzę fachową, doświadczenie zawodowe w danej dziedzinie, w tym przypadku z zakresu inżynierii
lądowej lub budownictwa. Fakt, iż definicja budowli nie będzie odwoływała się do przepisów prawa budowlanego nie
będzie uniemożliwiał wykorzystania opinii biegłych z zakresu prawa budowlanego.

Komentarz
Zgodnie z uzasadnieniem, celem zaproponowanych rozwiązań jest zapewnienie określoności przepisów
podatkowych definiujących budowlę i budynek jako przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Ale
zarazem także dążenie do zachowania, w jak największym stopniu, fiskalnego status quo i wynikająca z tego
możliwość pomocniczego uwzględnienia dotychczasowego dorobku orzeczniczego sądów administracyjnych. Całe
szczęście, że nie chodzi o dorobek organów podatkowych, zważywszy na niezwykłą kazuistykę rozstrzygnięć

poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.

Nowa definicja budowli ma uprościć klasyfikację obiektów podatkowych, wyklarować granicę między budowlami a budynkami oraz umożliwić wykorzystanie opinii biegłych w przypadkach spornych. Zmiana ma zapewnić jasność przepisów podatkowych i kontynuować dotychczasowe rozstrzygnięcia sądów administracyjnych.