Opłata za udzielenie zezwolenia

TS orzekł, że art. 13 ust. 2 dyrektywy usługowej należy interpretować w ten sposób, że w okolicznościach, takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, stoi on na przeszkodzie wymogowi uiszczenia w chwili składania wniosku o udzielenie lub odnowienie zezwolenia należności, której część odpowiada kosztom związanym z zarządzaniem danym systemem zezwoleń i jego egzekwowaniem, nawet jeśli ta część podlega zwrotowi w przypadku oddalenia tego wniosku. Rada miasta Westminster jest organem wydającym licencje na prowadzenie działalności w branży erotycznej w Westminsterze. T. M. Hemming, J. A. Poulton, Harmony Ltd, Gatisle Ltd, Winart Publications Ltd, Darker Enterprises Ltd i Swish Publications Ltd (dalej jako: Hemming i in.) przez cały rozpatrywany w postępowaniu głównym okres posiadali licencje na prowadzenie sex shopów w Westminsterze. W tym czasie, zgodnie z art. 19 załącznika 3 do ustawy o samorządzie lokalnym, mogła zostać pobrana opłata na pokrycie nie tylko wartości rozpatrzenia wniosków o udzielenie lub odnowienie licencji na prowadzenie działalności w branży erotycznej, ale także kosztu inspekcji lokali po udzieleniu licencji w ramach „polityki czujności” przeprowadzanych w celu wykrycia i pociągnięcia do odpowiedzialności podmiotów prowadzących działalność w branży erotycznej bez licencji. Wnioskodawca ubiegający się o udzielenie lub odnowienie licencji na prowadzenie działalności w branży erotycznej w każdym roku był zobowiązany do uiszczenia należności składającej się z dwóch części, z których jedna stanowiła opłatę administracyjną za rozpatrzenie wniosku i nie podlegała zwrotowi, a druga, znacznie wyższa, była związana z zarządzaniem systemem licencji i w przypadku oddalenia wniosku podlegała zwrotowi. Przykładowo za rok 2011/2012 całkowita kwota należności wynosiła 29 102 GBP od każdego wnioskodawcy, z czego 2667 GBP stanowiło opłatę administracyjną i nie podlegało zwrotowi, natomiast pozostałe 26 435 GBP związane było z zarządzaniem systemem licencji i w przypadku oddalenia wniosku podlegało zwrotowi. Zdaniem T.M. Hemminga i in., rada miasta Westminster nie miała prawa ustanawiać obowiązku zapłaty tej drugiej części należności. Poprzez pytania prejudycjalne sąd odsyłający zmierzał do ustalenia, czy art. 13 ust. 2 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.12.2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym (dalej jako: dyrektywa usługowa) należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wymogowi uiszczenia w chwili składania wniosku o udzielenie lub odnowienie zezwolenia opłata, której część odpowiada kosztom związanym z zarządzaniem danym systemem zezwoleń i z jego egzekwowaniem, nawet jeśli ta część podlega zwrotowi w przypadku oddalenia tego wniosku? Zgodnie z orzecznictwem TS przy dokonywaniu wykładni unijnego przepisu należy uwzględniać nie tylko jego treść, lecz także jego kontekst oraz cele regulacji, której część ten przepis stanowi (wyrok Verband Sozialer Wettbewerb, C-19/15, pkt 23). Trybunał stwierdził, że okoliczność, iż kwota należna od wnioskodawcy podlega zwrotowi w przypadku oddalenia jego wniosku o udzielenie licencji, nie ma wpływu na ustalenie, czy jest to opłata w rozumieniu art. 13 ust. 2 dyrektywy usługowej. Konieczność uiszczenia należności stanowi obowiązek o charakterze finansowym, a zatem opłatę, którą wnioskodawca musi wnieść, aby jego wniosek został rozpatrzony, niezależnie od faktu, że ta kwota może zostać później odzyskana w przypadku oddalenia tego wniosku. Wynika to również z celu tego przepisu, którym jest uniknięcie określonych aspektów proceduralnych i formalności związanych z wydaniem zezwolenia, mogących zniechęcać do podejmowania działalności usługowej. Aby omawiane opłaty były zgodne z art. 13 ust. 2 dyrektywy usługowej, muszą one być rozsądne i proporcjonalne do kosztów danych procedur udzielania zezwoleń oraz nie mogą przekraczać kosztów tych procedur. Trybunał wskazał, że kwota takich opłat nie może w żadnym przypadku przekraczać kosztu procedury udzielania zezwolenia. Z orzecznictwa TS wynika, że w celu obliczenia kwoty podatków uiszczanych w formie opłat lub należności dane państwo członkowskie bierze się pod uwagę nie tylko koszty materiałowe i pracownicze, które są bezpośrednio związane z dokonaniem czynności, za którą wynagrodzenie stanowi opłata, lecz również część kosztów ogólnych właściwego organu, które można przypisać takiej czynności (wyrok Fantask i in., C-188/95, pkt 30). Ponadto Trybunał wskazał, że uwzględniane koszty nie mogą obejmować wydatków związanych z działalnością danego organu w zakresie ogólnego nadzoru (wyrok i-21 Germany i Arcor, C-392/04 i C-422/04, pkt 34, 35). Również art. 13 ust. 2 dyrektywy usługowej dotyczy tylko „kosztów tych procedur” oraz zmierza do realizacji celu polegającego na ułatwieniu podejmowania działalności usługowej. W ocenie TS celowi temu nie służy wymóg udziału w finansowaniu kosztów zarządzania i egzekwowania danego systemu zezwoleń, w tym w szczególności kosztów związanych z wykrywaniem i przeciwdziałaniem działalności prowadzonej bez zezwolenia.

Tematyka: TS, orzeczenie, dyrektywa usługowa, opłata, udzielenie zezwolenia, licencja, procedura udzielania zezwoleń, koszty, zarządzanie systemem licencji, egzekwowanie zezwoleń, art. 13 ust. 2

TS orzekł, że art. 13 ust. 2 dyrektywy usługowej należy interpretować w ten sposób, że w okolicznościach,
takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, stoi on na przeszkodzie wymogowi uiszczenia w chwili
składania wniosku o udzielenie lub odnowienie zezwolenia należności, której część odpowiada kosztom
związanym z zarządzaniem danym systemem zezwoleń i jego egzekwowaniem, nawet jeśli ta część podlega
zwrotowi w przypadku oddalenia tego wniosku.
Rada miasta Westminster jest organem wydającym licencje na prowadzenie działalności w branży erotycznej
w Westminsterze. T. M. Hemming, J. A. Poulton, Harmony Ltd, Gatisle Ltd, Winart Publications Ltd, Darker
Enterprises Ltd i Swish Publications Ltd (dalej jako: Hemming i in.) przez cały rozpatrywany w postępowaniu
głównym okres posiadali licencje na prowadzenie sex shopów w Westminsterze. W tym czasie, zgodnie z art. 19
załącznika 3 do ustawy o samorządzie lokalnym, mogła zostać pobrana opłata na pokrycie nie tylko wartości
rozpatrzenia wniosków o udzielenie lub odnowienie licencji na prowadzenie działalności w branży erotycznej, ale
także kosztu inspekcji lokali po udzieleniu licencji w ramach „polityki czujności” przeprowadzanych w celu wykrycia
i pociągnięcia do odpowiedzialności podmiotów prowadzących działalność w branży erotycznej bez licencji.
Wnioskodawca ubiegający się o udzielenie lub odnowienie licencji na prowadzenie działalności w branży erotycznej
w każdym roku był zobowiązany do uiszczenia należności składającej się z dwóch części, z których jedna stanowiła
opłatę administracyjną za rozpatrzenie wniosku i nie podlegała zwrotowi, a druga, znacznie wyższa, była związana
z zarządzaniem systemem licencji i w przypadku oddalenia wniosku podlegała zwrotowi. Przykładowo za rok
2011/2012 całkowita kwota należności wynosiła 29 102 GBP od każdego wnioskodawcy, z czego 2667 GBP
stanowiło opłatę administracyjną i nie podlegało zwrotowi, natomiast pozostałe 26 435 GBP związane było
z zarządzaniem systemem licencji i w przypadku oddalenia wniosku podlegało zwrotowi. Zdaniem T.M. Hemminga
i in., rada miasta Westminster nie miała prawa ustanawiać obowiązku zapłaty tej drugiej części należności.
Poprzez pytania prejudycjalne sąd odsyłający zmierzał do ustalenia, czy art. 13 ust. 2 2006/123/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z 12.12.2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym (dalej jako: dyrektywa usługowa)
należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wymogowi uiszczenia w chwili składania wniosku
o udzielenie lub odnowienie zezwolenia opłata, której część odpowiada kosztom związanym z zarządzaniem danym
systemem zezwoleń i z jego egzekwowaniem, nawet jeśli ta część podlega zwrotowi w przypadku oddalenia tego
wniosku?
Zgodnie z orzecznictwem TS przy dokonywaniu wykładni unijnego przepisu należy uwzględniać nie tylko jego treść,
lecz także jego kontekst oraz cele regulacji, której część ten przepis stanowi (wyrok Verband Sozialer Wettbewerb,
C-19/15, pkt 23).
Trybunał stwierdził, że okoliczność, iż kwota należna od wnioskodawcy podlega zwrotowi w przypadku oddalenia
jego wniosku o udzielenie licencji, nie ma wpływu na ustalenie, czy jest to opłata w rozumieniu art. 13 ust. 2
dyrektywy usługowej. Konieczność uiszczenia należności stanowi obowiązek o charakterze finansowym, a zatem
opłatę, którą wnioskodawca musi wnieść, aby jego wniosek został rozpatrzony, niezależnie od faktu, że ta kwota
może zostać później odzyskana w przypadku oddalenia tego wniosku. Wynika to również z celu tego przepisu,
którym jest uniknięcie określonych aspektów proceduralnych i formalności związanych z wydaniem zezwolenia,
mogących zniechęcać do podejmowania działalności usługowej. Aby omawiane opłaty były zgodne z art. 13 ust. 2
dyrektywy usługowej, muszą one być rozsądne i proporcjonalne do kosztów danych procedur udzielania zezwoleń
oraz nie mogą przekraczać kosztów tych procedur. Trybunał wskazał, że kwota takich opłat nie może w żadnym
przypadku przekraczać kosztu procedury udzielania zezwolenia. Z orzecznictwa TS wynika, że w celu obliczenia
kwoty podatków uiszczanych w formie opłat lub należności dane państwo członkowskie bierze się pod uwagę nie
tylko koszty materiałowe i pracownicze, które są bezpośrednio związane z dokonaniem czynności, za którą
wynagrodzenie stanowi opłata, lecz również część kosztów ogólnych właściwego organu, które można przypisać
takiej czynności (wyrok Fantask i in., C-188/95, pkt 30). Ponadto Trybunał wskazał, że uwzględniane koszty nie mogą
obejmować wydatków związanych z działalnością danego organu w zakresie ogólnego nadzoru (wyrok i-21 Germany
i Arcor, C-392/04 i C-422/04, pkt 34, 35). Również art. 13 ust. 2 dyrektywy usługowej dotyczy tylko „kosztów tych
procedur” oraz zmierza do realizacji celu polegającego na ułatwieniu podejmowania działalności usługowej. W ocenie
TS celowi temu nie służy wymóg udziału w finansowaniu kosztów zarządzania i egzekwowania danego systemu
zezwoleń, w tym w szczególności kosztów związanych z wykrywaniem i przeciwdziałaniem działalności prowadzonej
bez zezwolenia.
Reasumując TS orzekł, że art. 13 ust. 2 dyrektywy usługowej należy interpretować w ten sposób, że
w okolicznościach, takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, stoi on na przeszkodzie wymogowi uiszczenia
w chwili składania wniosku o udzielenie lub odnowienie zezwolenia należności, której część odpowiada kosztom

związanym z zarządzaniem danym systemem zezwoleń i jego egzekwowaniem, nawet jeśli ta część podlega
zwrotowi w przypadku oddalenia tego wniosku.
Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie
Wyrok TS z 16.11.2016 r., Hemming, C-316/15

Reasumując TS orzekł, że art. 13 ust. 2 dyrektywy usługowej należy interpretować w ten sposób, że w okolicznościach, takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, stoi on na przeszkodzie wymogowi uiszczenia w chwili składania wniosku o udzielenie lub odnowienie zezwolenia należności, której część odpowiada kosztom związanym z zarządzaniem danym systemem zezwoleń i jego egzekwowaniem, nawet jeśli ta część podlega zwrotowi w przypadku oddalenia tego wniosku. Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie Wyrok TS z 16.11.2016 r., Hemming, C-316/15