Aktualizowanie danych adresowych dotyczących lokalizacji prowadzonej działalności gospodarczej

Publikacja omawia obowiązek aktualizacji danych adresowych dotyczących lokalizacji prowadzonej działalności gospodarczej przez podatników, szczegółowo analizując interpretacje prawa podatkowego oraz stanowiska organów administracji. Przedstawione są argumenty zarówno zwolenników, jak i przeciwników tej praktyki, w kontekście zgodności z obowiązującymi przepisami. Czytelnik zdobędzie kompleksową wiedzę na temat zakresu obowiązków podatników oraz interpretacji organów podatkowych w tej kwestii.

Tematyka: aktualizacja danych adresowych, lokalizacja działalności gospodarczej, podatnicy, organy podatkowe, interpretacje prawa podatkowego, obowiązki podatników, ewidencja podatkowa, Naczelny Sąd Administracyjny, Minister Finansów, WSA Poznań, EwidPodU

Podatnicy będący osobami fizycznymi zobowiązani są, w oparciu o art. 9 ust. 1 ustawy z 13.10.1995 r.
o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, wyłącznie do aktualizowania danych
wskazanych enumeratywnie w treści art. 5 ust. 4 EwidPodU. Zakres informacji żądanych przez organ
podatkowy nie może zostać rozszerzony w drodze rozporządzenia, a zatem zakres obowiązków nakładanych
na podatników nie może wynikać z objaśnienia do formularza, będącego załącznikiem do rozporządzenia
wydanego na podstawie art. 5 ust. 5 EwidPodU – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Wojciech K., Irena K. i Daniel K. – wspólnicy „A.” s.c. wystąpili o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa
podatkowego. Wnioskodawcy prowadzą wspólnie działalność gospodarczą na podstawie wpisu do centralnej
ewidencji i informacji o działalności gospodarczej oraz umowy spółki cywilnej. Głównym przedmiotem działalności
spółki cywilnej jest działalność oświatowa. Poza siedzibą w G. – „A.” s.c. posiada również stałą lokalizację w P., gdzie
również prowadzi działalność oświatową. Wnioskodawcy realizują projekty szkoleniowe współfinansowane ze
środków UE, które realizowane są na terenie całego kraju. Dla celów realizacji projektu „A.” s.c. na terenie
konkretnego województwa wynajmuje lokal biurowy i prowadzi tam biuro projektu do kontaktu z uczestnikami projektu
i zarządzania projektem. Zarówno lokalizacja w P., jak i biura projektowe nie stanowią wyodrębnionej i samodzielnej
organizacyjnie części działalności wnioskodawcy. Ponadto wnioskodawcy w ramach działalności oświatowej
organizują szkolenia poza siedzibą i wskazanymi wyżej lokalizacjami, trwające – w zależności od specyfiki – od kilku
dni do często kilku miesięcy, na cele, których wynajmowane są m.in.: sale szkoleniowe. W oparciu o tak
przedstawiony stan faktyczny zadano organowi pytanie: „Czy wnioskodawcy mają obowiązek aktualizowania
w oparciu o art. 9 EwidPodU danych adresowych dotyczących lokalizacji w P., danych adresowych
dotyczących lokalizacji biur projektowych, danych adresowych dotyczących lokalizacji miejsc organizacji
szkoleń organizowanych poza siedzibą spółki cywilnej?”.
W ocenie wnioskodawców, dyspozycja normy prawnej zawartej w art. 9 w zw. z art. 5 EwidPodU nie nakłada na
wspólników spółki obowiązku aktualizowania danych innych niż wymagane w art. 5 EwidPodU. W sytuacji bowiem
spółki cywilnej, jako płatnika posługującego się odrębnym numerem identyfikacji podatkowej NIP zastosowanie
w zakresie danych objętych zgłoszeniem i aktualizacją znajduje art. 5 ust. 3 EwidPodU. Wnioskodawca uważa
zatem, że nie ma obowiązku aktualizowania danych adresowych dotyczących lokalizacji: w P., biur projektowych,
miejsc organizacji szkoleń organizowanych poza siedzibą spółki cywilnej.
Minister Finansów uznał stanowisko wspólników spółki za nieprawidłowe. Organ stwierdził, że za miejsce
prowadzenia działalności, które należy wykazać w zgłoszeniu aktualizacyjnym NIP-2 – zgodnie z art. 5 ust. 4
EwidPodU – należy uznać miejsce, w którym prowadzona jest w sposób zorganizowany oraz ciągły działalność przy
wykorzystaniu infrastruktury technicznej oraz personelu osobowego, w ramach której wnioskodawcy dokonują
czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Wspólnicy spółki mają zatem obowiązek wykazania
w zgłoszeniu aktualizującym NIP-2: budynku, w którym prowadzona jest działalność oświatowa (niebędącym siedzibą
spółki cywilnej), biur projektowych, w których spółka cywilna realizuje projekty szkoleniowe współfinansowane ze
środków unijnych oraz miejsc, w których spółka organizuje szkolenia poza jej siedzibą. Dla uznania czy dane
miejsce, inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej, jest miejscem jej prowadzenia istotne jest czy
charakteryzuje się ono wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie personalnym i technicznym
umożliwiającą, a zarazem i zapewniającą prowadzenie działalności m.in. takiej jak sprzedaż świadczeń/towarów
wytwarzanych przez podatnika. Według organu, skoro w biurach, w którym spółka cywilna prowadzi działalność
znajduje się personel i urządzenia techniczne to taka infrastruktura techniczna i zaangażowanie osobowe pozostaje
w ścisłym związku z dokonywaniem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Wszystkie bowiem biura wykorzystywane są do wykonywania czynności związanych z prowadzoną przez spółkę
działalnością oświatową. Organ podatkowy podniósł, że miejscem prowadzenia działalności jest miejsce, gdzie
wykonywana jest w sposób ciągły i zorganizowany jakakolwiek działalność gospodarcza w celach zarobkowych, tj.
w celu osiągnięcia przychodu (zysku).
Po bezskutecznym wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa wspólnicy „A.” s.c. wnieśli skargę do WSA
w Poznaniu. Sąd uchylił zaskarżoną interpretację. Zgodnie z art. 5 ust. 4 EwidPodU, zgłoszenie identyfikacyjne
podatników będących osobami fizycznymi wykonujących działalność gospodarczą zawiera dane, o których mowa
w ust. 2, nazwę (firmę), adres głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej, adresy dodatkowych
miejsc wykonywania działalności, numer identyfikacyjny REGON, organ ewidencyjny, wykaz rachunków bankowych,
adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej oraz przedmiot wykonywanej działalności określony
według obowiązujących standardów klasyfikacyjnych. Na podstawie art. 9 ust. 1 EwidPodU podmioty, o których

mowa w art. 6 ust. 1, 1a i 10, mają obowiązek aktualizowania danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym przez
dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego, nie później niż w terminie 7 dni od dnia,
w którym nastąpiła zmiana danych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uznał, że z treści art. 5 ust. 4 EwidPodU wynika, iż ustawodawca
przewidział podanie danych adresowych tylko głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej oraz
dodatkowych miejsc jej wykonywania i miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej, z pewnością nie chodzi
o wszystkie miejsca, w których podatnik wykonuje swoją działalność, jak twierdzi organ w niniejszej sprawie (zob.
wyrok NSA z 5.10.2010 r., II FSK 891/09,
). Przepis art. 5 ust. 4 EwidPodU, odnosi się do podatników
będących osobami fizycznymi wykonujących działalność gospodarczą. Organ pominął jednak wyraźne zastrzeżenie
skarżących wspólników, że miejsca inne niż siedziba skarżącej spółki cywilnej oraz lokalizacja w P., nie
charakteryzują się pewną stałością, nieprzemijalnością i trwałością. Nie jest zatem uzasadnione twierdzenie organu
podatkowego, że podatnicy będący osobami fizycznymi prowadzący spółkę cywilną, winni wykazywać w zgłoszeniu
wszystkie nieruchomości, w których są wykonywane czynności mające związek z prowadzoną przez spółkę cywilną
działalnością oświatową, skoro z góry wiadomo, że miejsca te nie mają stałego charakteru.
Sąd uznał, że w rozporządzeniu z 27.12.2011 r. w sprawie wzorów formularzy zgłoszeń identyfikacyjnych i zgłoszeń
aktualizacyjnych (Dz.U. Nr 298 poz. 1765 ze zm.), obowiązującym w dacie wystąpienia z wnioskiem o wydanie
interpretacji przepisów prawa podatkowego, zamieszczono regulacje, które nie wynikają z treści upoważnienia
zawartego w art. 5 ust. 5 EwidPodU. W szczególności nie znajduje ustawowego umocowania, sformułowany
w rozporządzeniu i powtórzony przez organ interpretacyjny, wymóg podawania adresów wszystkich nieruchomości,
w których są wykonywane czynności mające związek z prowadzoną przez spółkę cywilną działalnością oświatową.
W art. 5 ust. 4 EwidPodU jest mowa o adresach głównym i dodatkowych prowadzenia działalności gospodarczej oraz
miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej, a nie o wszystkich adresach. Sąd uznał, że istnieją podstawy
do odmowy zastosowania przepisów wskazanego rozporządzenia jako wydanego z przekroczeniem ustawowej
delegacji.
Sąd podkreślił, że nie sposób pomiąć celu, który miała realizować EwidPodU. Celem tym jest zaewidencjonowanie
wymienionych podmiotów i nadanie im numerów identyfikacji podatkowej, a nie ewidencjonowanie wszystkich miejsc,
w których podatnicy wykonują czynność z zakresu prowadzonej działalności gospodarczej. Również z tych względów
wydana interpretacja narusza przepisy i rozporządzenia oraz ustawy, stąd też podlega wyeliminowaniu z obrotu
prawnego.
Obowiązki ewidencyjne, których spełnienia domaga się organ podatkowy w zaskarżonej interpretacji wynikają
wyłącznie z treści załącznika do rozporządzenia, tj. z objaśnienia do pkt B 11 formularza zgłoszenia
identyfikacyjnego. Jak wskazano powyżej obowiązki te wykraczają poza zakres delegacji ustawowej, ustanowionej
w art. 5 ust. 5 EwidPodU.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu. W jego ocenie wymóg organu, aby
przedsiębiorcy wynajmujący nieruchomości w celu realizowania krótkoterminowych projektów musieli
podawać te adresy w zgłoszeniu rejestracyjnym należałoby uznać za nieproporcjonalne utrudnienie dla
prowadzenia biznesu. Wystarczające jest podanie danych miejsc stałej działalności spółki cywilnej.
Wyrok NSA z 15.3.2017 r., II FSK 476/15

Wnioski publikacji wskazują na istotne różnice interpretacyjne między podatnikami a organami podatkowymi dotyczące zakresu obowiązku aktualizacji danych adresowych dotyczących lokalizacji prowadzonej działalności gospodarczej. Decyzje sądów administracyjnych mają istotne znaczenie dla podatników, wpływając na sposób prowadzenia działalności gospodarczej i spełnianie obowiązków ewidencyjnych.