Ograniczenia w urządzaniu gier losowych online

Trybunał orzekł, że wykładni art. 56 TFUE należy dokonywać w taki sposób, że stoi on na przeszkodzie ustawodawstwu krajowemu dotyczącemu systemu koncesji i zezwoleń na urządzanie gier losowych online. Sprawa dotyczyła działań władz węgierskich wobec operatora Unibet International Ltd., co skutkowało koniecznością zablokowania dostępu do stron internetowych z grami losowymi. TS podkreślił, że przepisy krajowe muszą być zgodne z art. 56 TFUE, a ograniczenia swobody świadczenia usług nie mogą być stosowane dyskryminująco wobec operatorów z innych państw członkowskich.

Tematyka: Trybunał Europejski, art. 56 TFUE, gry losowe online, system koncesji, swoboda świadczenia usług, ograniczenia, dyskryminacja, proporcjonalność, przejrzystość, niedyskryminacja

Trybunał orzekł, że wykładni art. 56 TFUE należy dokonywać w taki sposób, że stoi on na przeszkodzie
ustawodawstwu krajowemu, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które ustanawia system
koncesji i zezwoleń na urządzanie gier losowych online, jeżeli zawiera ono przepisy dyskryminujące
operatorów posiadających siedziby w innych państwach członkowskich lub jeśli przewiduje ono przepisy
niedyskryminujące, stosowane jednak w sposób nieprzejrzysty lub wykonywane w sposób, który
uniemożliwia lub utrudnia uczestnictwo niektórych oferentów posiadających siedziby w innych państwach
członkowskich.
Unibet International Ltd. (dalej jako: Unibet) jest spółką prawa maltańskiego, której działalność polega m.in. na
urządzaniu gier losowych online. W tym celu dysponuje zezwoleniami wydanymi przez wiele państw członkowskich.
W następstwie przeprowadzonych latem 2014 r. kontroli zawartości stron internetowych prowadzonych w języku
węgierskim przez Unibet, dostępnych pod nazwami domen hu.unibet.com i hul.unibet.com, węgierski organ
podatkowy stwierdził, że te strony umożliwiają dostęp do treści stanowiących gry losowe w rozumieniu przepisów
węgierskich o urządzaniu gier losowych, podczas gdy Unibet nie dysponowała wymaganym na Węgrzech
zezwoleniem. W następstwie tego naruszenia węgierski organ podatkowy wydał dwie decyzje, w których nakazał
czasowe zablokowanie dostępu do stron internetowych Unibet z terytorium Węgier, a następnie wymierzył tej spółce
grzywnę. Unibet zaskarżyła te decyzje do sądu w Budapeszcie żądając ich uchylenia twierdząc, że węgierskie
przepisy będące ich podstawą prawną są sprzeczne z art. 56 TFUE. Podnosiła, że wymogi sformułowane w tych
przepisach prawnych powodują, iż jest ona w praktyce pozbawiona możliwości uzyskania statusu koncesjonariusza,
który stanowi przesłankę otrzymania zezwolenia na urządzanie gier losowych online.
Zadając pytania prejudycjalne sąd odsyłający dążył do ustalenia czy wykładni art. 56 TFUE należy dokonywać w ten
sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom ustanawiającym system koncesji i zezwoleń na urządzanie gier
losowych, zgodnie z którym operatorzy gier losowych mogą zawierać umowy koncesji i na ich podstawie, uzyskiwać
zezwolenia na urządzanie gier losowych online, uczestnicząc w organizowanym przez ministra gospodarki
postępowaniu przetargowym mającym na celu otrzymanie koncesji, przy czym ta możliwość jest dostępna dla
„wiarygodnych” operatorów gier losowych, w rozumieniu przepisów krajowych?
Z postanowienia art. 56 TFUE wynika wymóg zniesienia jakichkolwiek ograniczeń swobody świadczenia usług, nawet
gdy te ograniczenia są stosowane bez różnicy zarówno w stosunku do krajowych usługodawców, jak i usługodawców
z innych państw członkowskich, jeżeli są one w stanie zakazać działalności usługodawcy (mającego siedzibę
w innym państwie członkowskim, w którym zgodnie z przepisami świadczy on takie same usługi), utrudnić ją lub
uczynić ją mniej atrakcyjną (wyrok Liga Portuguesa de Futebol Profissional i Bwin International, C-42/07, pkt 51).
Z orzecznictwa TS wynika, że przepisy krajowe, które zakazują urządzania gier losowych bez zezwolenia uprzednio
wydanego przez organy administracyjne stanowi ograniczenie swobody świadczenia usług gwarantowanej na mocy
art. 56 TFUE (wyrok Pfleger i in., C-390/12, pkt 39). Trybunał stwierdził, że sporne węgierskie przepisy, które
ustanawiają system koncesji i zezwoleń na urządzanie gier losowych, stanowią ograniczenie swobody świadczenia
usług w rozumieniu art. 56 TFUE.
Do każdego państwa członkowskiego należy dokonanie oceny, czy w kontekście założonych przez niego, zgodnych
z prawem, celów konieczny jest całkowity lub częściowy zakaz działalności w zakresie urządzania gier losowych, czy
też wyłącznie jej ograniczenie i ustanowienie w tym celu mniej lub bardziej ścisłych zasad kontroli. Przy czym
konieczność i proporcjonalność przyjętych w ten sposób środków musi być oceniana wyłącznie w świetle założonych
celów oraz poziomu ochrony, jaki zamierza zapewnić dane państwo.
W celu uzasadnienia środków rozpatrywanych w postępowaniu głównym Węgry powoływały się w sposób ogólny na
cele ochrony: konsumentów, porządku publicznego oraz zdrowia publicznego. Z orzecznictwa TS wynika, że tego
rodzaju względy mogą stanowić uzasadnienie naruszenia swobody świadczenia usług (wyrok Placanica i in., C-
338/04, C-359/04 i C-360/04, pkt 46). Z orzecznictwa TS wynika, że nakładane przez państwa członkowskie
ograniczenia muszą być zgodne z zasadą proporcjonalności, a przepisy krajowe są właściwe do zagwarantowania
podnoszonego celu wyłącznie wtedy, gdy stosowane środki są spójne i systematyczne (wyrok Costa i Cifone, C-
72/10 i C-77/10, pkt 63).
W celu uzasadnienia przepisów, które stanowią odstępstwo od podstawowej wolności, TS wymaga, aby system
koncesji i zezwoleń na urządzanie gier losowych był oparty na obiektywnych, niedyskryminujących i znanych z góry
kryteriach, zakreślających ramy uznania władz krajowych po to, by nie korzystały one z niego w sposób arbitralny
(wyrok Ince, C-336/14, pkt 55). Co więcej organy publiczne, które udzielają koncesji są związane przestrzeganiem
obowiązku przejrzystości.



Trybunał uznał, że sporne węgierskie przepisy, zgodnie z którymi operatorzy gier losowych powinni wykonywać
przynajmniej przez 10 lat, działalność polegającą na urządzaniu gier losowych na terytorium Węgier, powodują
różnicę w traktowaniu opartą na przynależności państwowej. W ocenie TS dyskryminuje operatorów gier losowych
posiadających siedzibę w innym państwie członkowskim względem operatorów krajowych, którzy mogą łatwiej
spełnić ten wymóg. Ponadto, powołanie się na jeden cel interesu ogólnego nie wystarcza, aby uzasadnić taką różnicę
w traktowaniu. Trybunał stwierdził, że wobec braku przyczyny, dla której konieczność wykonywania działalności
w zakresie urządzania gier losowych na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego bardziej niż na terytorium
innego państwa członkowskiego, i to przez okres co najmniej 10 lat, nie służy realizacji zamierzonych celów. Dlatego
taki przepis musi zostać uznany jako dyskryminujący i sprzeczny z art. 49 i 56 TFUE.
Obowiązek przejrzystości, wypływający z zasady równości, ma na celu zapewnienie, aby wszystkie zainteresowane
podmioty mogły zdecydować się na złożenie oferty w przetargach na podstawie wszystkich istotnych informacji.
Ponadto, jego celem jest wykluczenie ryzyka faworyzowania i arbitralnego traktowania ze strony organu
rozstrzygającego przetarg. Obowiązek ten oznacza, że wszystkie warunki i zasady postępowania przetargowego są
zapisane w sposób jasny, precyzyjny i jednoznaczny, co umożliwi wszystkim rozsądnie poinformowanym
i wykazującym zwykłą staranność oferentom zrozumieć ich dokładny zakres i dokonać ich wykładni w taki sam
sposób. Ponadto, pozwoli on zakreślić ramy uznania organu koncesyjnego (wyrok Ince, C-336/14, pkt 87).
W ocenie TS nie spełniają tego wymogu sporne węgierskie przepisy, zgodnie z którymi reguły wykonywania
uprawnień przez ministra gospodarki w trakcie takiego postępowania, jak również warunki techniczne jakie powinni
spełnić operatorzy gier losowych przy prezentacji swej oferty, nie zostały zdefiniowane w sposób wystarczająco
precyzyjny.
Trybunał orzekł, że wykładni art. 56 TFUE należy dokonywać w taki sposób, że stoi on na przeszkodzie
ustawodawstwu krajowemu, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które ustanawia system koncesji
i zezwoleń na urządzanie gier losowych online, jeżeli zawiera ono przepisy dyskryminujące operatorów
posiadających siedziby w innych państwach członkowskich lub jeśli przewiduje ono przepisy niedyskryminujące,
stosowane jednak w sposób nieprzejrzysty lub wykonywane w sposób, który uniemożliwia lub utrudnia uczestnictwo
niektórych oferentów posiadających siedziby w innych państwach członkowskich.
Trybunał stwierdził, że w sytuacji gdy w dziedzinie gier losowych został wprowadzony ograniczający system i jest on
niezgodny z art. 56 TFUE, to naruszenie tego systemu przez podmiot gospodarczy nie może być przedmiotem
sankcji (wyrok Pfleger i in., pkt 64). Dlatego TS orzekł, że wykładni art. 56 TFUE należy dokonywać w taki sposób, że
stoi on na przeszkodzie sankcjom, takim jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, nałożonym z powodu
naruszenia ustawodawstwa krajowego, które okazuje się być sprzeczne z tym postanowieniem.
Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie
Wyrok TS z 22.6.2017 r., Unibet International, C-49/16

Trybunał Europejski uznał, że przepisy węgierskie naruszające art. 56 TFUE poprzez wymóg 10-letniego prowadzenia działalności na terytorium kraju są dyskryminujące. Oceniając konieczność ograniczeń w urządzaniu gier losowych, TS podkreślił, że takie środki muszą być proporcjonalne i służyć z góry określonym celom. Ponadto, TS wymaga przejrzystości i niedyskryminacji w systemie koncesji, zdefiniowanych w precyzyjny sposób kryteriów.