Nazwy handlowe

Tematyka: TS, wykładnia, art. 78, rozporządzenie Nr 1308/2013, nazwa mleko, przetwory mleczne, wegetariańskie, wegańskie, VSW, TofuTown, reklama, konkurencja, niemiecka ustawa, roślinne pochodzenie, mleko zwierzęce, mleko roślinne, CELEX numer, wyrok TS

TS orzekł, że wykładni art. 78 ust. 2 i części III załącznika VII do rozporządzenia Nr 1308/2013 należy
dokonywać w taki sposób, że te przepisy stoją na przeszkodzie temu, aby nazwa „mleko” oraz nazwy, które
rozporządzenie to zastrzega wyłącznie dla przetworów mlecznych, były stosowane do oznaczania – dla celów
wprowadzania do obrotu lub reklamy – wyrobów wyłącznie roślinnego pochodzenia, nawet wówczas, gdy
nazwy te są uzupełnione wyjaśnieniem lub opisem wskazującym na roślinne pochodzenie danego produktu,
chyba że ten produkt jest wymieniony w załączniku I do decyzji 2010/791.
Verband Sozialer Wettbewerb eV (dalej jako: VSW) jest niemieckim stowarzyszeniem, którego celem jest m.in.
zwalczanie nieuczciwej konkurencji. TofuTown.com GmbH (dalej jako: TofuTown) jest spółką prowadzącą
działalność w sektorze produkcji i dystrybucji żywności wegetariańskie oraz wegańskiej. Zajmuje się m.in. promocją
i dystrybucją wyrobów wyłącznie roślinnego pochodzenia pod nazwą „Soyatoo masło z tofu”, „Veggie-Cheese”,
„Cream” oraz pod innymi podobnymi nazwami. VSW oceniła, że promocja przez TofuTown własnych wyrobów
wyłącznie roślinnego pochodzenia narusza reguły konkurencji i wniosła powództwo o zaprzestanie szkodliwych
praktyk przeciwko tej spółce, powołując się na naruszenie niemieckiej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
w związku z pkt 1 i 2 części III załącznika VII do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr
1308/2013 z 17.12.2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz art. 78 tego
rozporządzenia. TofuTown twierdziła, że stosowana przez nią reklama wyrobów roślinnych noszących sporne nazwy
nie narusza tych przepisów, ponieważ sposób, w jaki konsumenci rozumieją te pojęcia, zmienił się w istotny sposób
w ostatnich latach. Ponadto, nie posługuje się ona nazwami takimi jak „masło” lub „cream” w sposób wyizolowany,
ale zawsze w połączeniu z innymi pojęciami odsyłającymi do roślinnego pochodzenia danego produktu, jak
w przypadku „masła z tofu”.
Poprzez pytania prejudycjalne sąd odsyłający zmierzał do ustalenia, czy wykładni art. 78 ust. 2 i części III załącznika
VII do rozporządzenia Nr 1308/2013 należy dokonywać w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie temu, aby nazwa
„mleko” oraz nazwy, które to rozporządzenie zastrzega dla przetworów mlecznych, były stosowane do oznaczania –
dla celów wprowadzania do obrotu lub reklamy – wyrobów wyłącznie roślinnego pochodzenia, nawet wówczas, gdy
te nazwy są uzupełnione wyjaśnieniem lub opisem wskazującym na roślinne pochodzenie danego produktu?
Zgodnie z art. 78 ust. 2 tego rozporządzenia definicje, oznaczenia lub opisy handlowe określone w załączniku VII do
tego rozporządzenia mogą być używane w UE wyłącznie w celu wprowadzenia na rynek produktu spełniającego
odpowiednie wymogi ustanowione w tym załączniku. Część III tego załącznika VII odnosi się do mleka i przetworów
mlecznych. Trybunał uznał, że z pkt 1 ak. 1 części III załącznika VII wynika jednoznacznie, że, co do zasady, nazwa
„mleko” nie może być zgodnie z prawem stosowana do oznaczania wyrobów wyłącznie roślinnego pochodzenia,
skoro zgodnie z tym przepisem mleko jest produktem pochodzenia zwierzęcego. Wynika to również z pkt 4 części III
załącznika VII do rozporządzenia Nr 1308/2013, który przewiduje, że w odniesieniu do mleka podaje się gatunek
zwierzęcia, od którego dane mleko pochodzi, jeżeli nie jest to mleko krowie. Trybunał wskazał, że wzmianki
stanowiące wyjaśnienie lub opis, mające na celu wskazanie pochodzenia roślinnego danego produktu, takie jak „z
soi” lub „z tofu” – sporne w postępowaniu głównym – nie wchodzą w zakres pojęć, które mogą być stosowane łącznie
z nazwą „mleko” zgodnie z pkt 1 ak. 2 lit. b) części III załącznika VII. Zmiany składu mleka, które zgodnie z tym
przepisem mogą zostać oznaczone dodatkowymi pojęciami, ograniczają się do dodania lub usunięcia naturalnych
składników mleka, co nie zawiera w sobie całkowitego zastąpienia mleka produktem wyłącznie roślinnego
pochodzenia.
Trybunał stwierdził, że z pkt 2 ak. 1 części III załącznika VII do rozporządzenia Nr 1308/2013 wynika, że pojęcie
„przetwory mleczne” oznacza, pochodzące wyłącznie z mleka, które zawierają jego składniki. Z orzecznictwa TS
wynika, że przetwory mleczne, w których jakikolwiek ze składników mleka został zastąpiony, nawet jeśli tylko
częściowo, nie mogą być oznaczane jedną z nazw wymienionych w pkt 2 ak. 2 lit. a) części III załącznika VII do
rozporządzenia Nr 1308/2013 (wyrok UDL, C-101/98, pkt 20–22). W ocenie TS odnosi się to a fortiori do produktów
wyłącznie roślinnego pochodzenia, skoro produkty takie z definicji nie zawierają żadnego składnika mleka.
W konsekwencji nazwy wymienione w pkt 2 ak. 2 lit. a) części III załącznika VII do tego rozporządzenia, takie jak:
„serwatka”, „śmietanka”, „masło”, „ser” i „jogurt”, nie mogą, co do zasady, być stosowane do oznaczenia wyrobów
wyłącznie roślinnego pochodzenia.
Trybunał stwierdził, że pojęcie „mleko” oraz nazwy stosowane do przetworów mlecznych mogą być stosowane
również w połączeniu ze słowem lub słowami oznaczającymi przetwory złożone, których żadna część nie zastępuje
ani nie ma w zamierzeniu zastępować żadnego składnika mleka i w których mleko lub produkt mleczny są częścią
zasadniczą – zarówno w kategoriach ilości, jak i charakterystyki produktu. Tych przesłanek nie spełniają wyroby
wyłącznie roślinnego pochodzenia, takie jak produkty, które nie zawierają ani mleka, ani przetworów mlecznych.

Z motywów 64 i 76 tego rozporządzenia wynika, że cele realizowane przez omawiane przepisy polegają
w szczególności na poprawie warunków ekonomicznych w zakresie produkcji, wprowadzania ich do obrotu oraz
poprawy ich jakości w interesie producentów, przedsiębiorstw handlowych i konsumentów oraz na ochronie
konsumentów i konkurencji. Przepisy te – w zakresie, w jakim przewidują one, że wyłącznie produkty spełniające
przewidziane nimi wymogi mogą być oznaczone nazwą „mleko” oraz nazwami zastrzeżonymi wyłącznie dla
przetworów mlecznych, i to nawet wówczas, gdy nazwy te są uzupełnione wyjaśnieniem lub opisem, takimi jak
sporne w postępowaniu głównym – przyczyniają się do realizacji tych celów. W przypadku braku takiego
ograniczenia te nazwy nie pozwalałyby w szczególności na dalszą identyfikację w sposób pewny produktów
o szczególnych cechach, wynikających z naturalnego składu mleka zwierzęcego, co byłoby sprzeczne z ochroną
konsumentów ze względu na prawdopodobieństwo wprowadzenia ich w błąd. Naruszałoby to również cele
polepszenia warunków ekonomicznych w zakresie produkcji tych wyrobów, wprowadzania ich do obrotu oraz
poprawy jakości „mleka” i „przetworów mlecznych”.
Trybunał stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie okoliczność, iż w procesie wprowadzania do obrotu lub w reklamie
stosowanie nazwy „mleko” i nazw zastrzeżonych wyłącznie dla przetworów mlecznych jest możliwe wyłącznie
w odniesieniu do produktów, które są zgodne z wymogami przewidzianymi w części III załącznika VII do
rozporządzenia Nr 1308/2013, gwarantuje w szczególności producentom tych wyrobów niezakłóconą konkurencję,
a konsumentom tych produktów – że wyroby oznaczone tymi nazwami spełniają te same normy jakości, chroniąc ich
przed prawdopodobieństwem popełnienia błędu co do składu produktów, które owi konsumenci zamierzają nabyć.
Przepisy, których dotyczy wniosek w niniejszej sprawie, są zatem w stanie realizować te cele. W ocenie TS nie
naruszają one również zasady proporcjonalności (wyrok UDL, pkt 32–34).
Zasada niedyskryminacji wymaga, aby porównywalne sytuacje nie były traktowane w sposób odmienny, a sytuacje
odmienne nie były traktowane w sposób identyczny, chyba że jest to obiektywnie uzasadnione (wyroki: ABNA i in., C-
453/03, C-11/04, C-12/04 i C-194/04, pkt 63; Lidl, C-134/15, pkt 46). Okoliczność, iż w niniejszej sprawie producenci
wegetariańskich lub wegańskich substytutów mięsa lub ryb nie podlegają, zdaniem TofuTown, ograniczeniom
w stosowaniu opisów handlowych porównywalnym do ograniczeń obowiązujących wytwórców wegetariańskich lub
wegańskich substytutów mleka lub przetworów mlecznych na podstawie części III załącznika VII do rozporządzenia
Nr 1308/2013, zdaniem TS, nie może być traktowana jako sprzeczna z zasadą równego traktowania. W istocie każdy
sektor wspólnej organizacji rynków produktów rolnych ustanowiony tym rozporządzeniem odznacza się właściwymi
sobie cechami szczególnymi. W konsekwencji porównanie mechanizmów technicznych stosowanych do regulowania
różnych sektorów rynku nie może stanowić ważnej podstawy dla wykazania zarzutu dyskryminacji między różnymi
produktami podlegającymi różnym przepisom (wyroki: Lion i in., 292/81 i 293/81, pkt 24; Lidl, C-134/15, pkt 49).
Mleko i przetwory mleczne należą do sektora innego niż sektory różnych rodzajów mięs, czy sektora produktów
rybołówstwa, które wchodzą w zakres innej wspólnej organizacji rynków.
Reasumując TS orzekł, że wykładni art. 78 ust. 2 i części III załącznika VII do rozporządzenia Nr 1308/2013
należy dokonywać w taki sposób, że te przepisy stoją na przeszkodzie temu, aby nazwa „mleko” oraz nazwy,
które rozporządzenie to zastrzega wyłącznie dla przetworów mlecznych, były stosowane do oznaczania – dla
celów wprowadzania do obrotu lub reklamy – wyrobów wyłącznie roślinnego pochodzenia, nawet wówczas,
gdy nazwy te są uzupełnione wyjaśnieniem lub opisem wskazującym na roślinne pochodzenie danego
produktu, chyba że ten produkt jest wymieniony w załączniku I do decyzji 2010/791.
Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie
Wyrok TS z 14.6.2017 r., TofuTown.com, C-422/16

Reasumując TS orzekł, że wykładni art. 78 ust. 2 i części III załącznika VII do rozporządzenia Nr 1308/2013 należy dokonywać w taki sposób, że te przepisy stoją na przeszkodzie temu, aby nazwa „mleko” oraz nazwy, które rozporządzenie to zastrzega wyłącznie dla przetworów mlecznych, były stosowane do oznaczania – dla celów wprowadzania do obrotu lub reklamy – wyrobów wyłącznie roślinnego pochodzenia, nawet wówczas, gdy nazwy te są uzupełnione wyjaśnieniem lub opisem wskazującym na roślinne pochodzenie danego produktu, chyba że ten produkt jest wymieniony w załączniku I do decyzji 2010/791. Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie Wyrok TS z 14.6.2017 r., TofuTown.com, C-422/16