Usługi pocztowe

Tematyka: usługi pocztowe, dyrektywa 97/67, Ilves Jakelu Oy, koncesja pocztowa, jakość usług pocztowych, świadczenie usług powszechnych, operator pocztowy, wyrok TS

Trybunał orzekł, że art. 9 ust. 1 dyrektywy 97/67 należy interpretować w ten sposób, że świadczenie usług
pocztowych nieobjęte usługą powszechną może zostać poddane wymaganiom takim jak te wskazane w art. 9
ust. 2 ak. 2 tiret drugie tej dyrektywy.
Na mocy decyzji z 2014 r. fińska rada ministrów udzieliła Ilves Jakelu Oy koncesji umożliwiającej jej wykonywanie
działalności pocztowej w zakresie przesyłek z korespondencją w rozumieniu art. 3 ustawy 415/2011. Pierwsze
postanowienie tej koncesji wylicza gminy na terytorium fińskim objęte żądaną koncesją. Na podstawie postanowienia
drugiego koncesji, odnoszącego się do rozmiaru działalności, Ilves Jakelu ma prawo do wykonywania na tym
terytorium nieograniczonej działalności pocztowej skierowanej do klientów, z którymi spółka ta zawarła umowę.
Postanowienia 4–8 tej koncesji mają na celu zapewnienie jakości, dostępności i skuteczności usług pocztowych.
W ocenie Ilves Jakelu art. 9 ustawy 415/2011 jest sprzeczny z dyrektywą 97/67/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z 15.12.1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz
poprawy jakości usług, w zakresie, w jakim nie przewiduje on procedury ogólnego zezwolenia oraz umożliwia
uzależnienie udzielenia koncesji na usługi nieobjęte usługą powszechną od warunków innych niż te odpowiadające
wymaganiom podstawowym.
Poprzez pytania prejudycjalne sąd odsyłający zmierzał do ustalenia, czy art. 9 ust. 1 dyrektywy 97/67 należy
interpretować w ten sposób, że usługi doręczania przesyłek pocztowych tego rodzaju, jak usługi rozpatrywane
w postępowaniu głównym, nie są objęte usługą powszechną, jeżeli świadczące je przedsiębiorstwo pocztowe ustala
warunki doręczania ze swymi klientami, którym wystawia faktury obejmujące kwoty będące przedmiotem umowy?
Trybunał wskazał, że do sądu odsyłającego należy zbadanie, czy działalność wykonywana przez Ilves Jakelu będąca
przedmiotem jej wniosku o zezwolenie odpowiada kryteriom ustanowionym w dyrektywie 97/67, a w szczególności,
czy te usługi wchodzą w zakres pojęcia „usługa powszechna” w rozumieniu art. 3 dyrektywy 97/67.
Z art. 2 pkt 13 tej dyrektywy wynika, że operator świadczący usługi powszechne jest podmiotem publicznym lub
prywatnym świadczącym całość lub część powszechnych usług pocztowych w państwie członkowskim, o tożsamości
którego została powiadomiona Komisja. Zgodnie z art. 3 ust. 1 dyrektywy 97/67 usługi powszechne obejmują ciągłe
świadczenie usług pocztowych o określonej jakości we wszystkich punktach danego obszaru, po przystępnych
cenach dla wszystkich użytkowników. Rząd fiński stwierdził, że Ilves Jakelu nie jest operatorem świadczącym usługi
powszechne w rozumieniu art. 2 pkt 13 dyrektywy 97/67, którego nazwa została przekazana do wiadomości Komisji.
Ponadto, Ilves Jakelu złożyła wniosek o udzielenie koncesji pocztowej w celu świadczenia usług pocztowych na
obszarze niektórych gmin, a powszechna usługa pocztowa powinna być świadczona we wszystkich punktach danego
obszaru. Co więcej, rząd fiński wskazał, że Ilves Jakelu oferuje swe usługi jedynie na rzecz klientów, z którymi
zawarła ona umowy handlowe, a kwota należna za usługi pocztowe oferowane przez tę spółkę jest negocjowana
oddzielnie i regulowana na podstawie faktury. Trybunał wskazał, że na Ilves Jakelu nie został nałożony żaden
obowiązek świadczenia usługi powszechnej.
Usługi przesyłek ekspresowych różnią się od pocztowych usług powszechnych wartością dodaną na rzecz klientów,
ze względu na którą klienci akceptują wyższe ceny. Tego rodzaju usługi stanowią usługi szczególne, możliwe do
oddzielenia od usług świadczonych w interesie publicznym, które odpowiadają indywidualnym potrzebom podmiotów
gospodarczych oraz wymagają pewnych świadczeń dodatkowych i które nie są oferowane w ramach tradycyjnych
usług pocztowych (wyrok Corbeau, C-320/91, pkt 19). Z motywu 15 dyrektywy 97/67 wynika, że możliwość
indywidualnego negocjowania umów z klientami nie odpowiada a priori pojęciu „świadczenie usług powszechnych”
(wyrok TNT Post UK, C-357/07, pkt 48).
Trybunał stwierdził, że art. 9 ust. 1 tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, iż działalność w zakresie
doręczania przesyłek pocztowych, taką jak ta rozpatrywana w postępowaniu głównym, należy uznać za usługi
nieobjęte usługą powszechną, jeżeli nie stanowi ona ciągłego świadczenia usług pocztowych o określonej jakości we
wszystkich punktach danego obszaru, po przystępnych cenach dla wszystkich użytkowników. Trybunał wskazał, że
powinno to zostać zweryfikowane przez sąd krajowy.
Przepis art. 9 ust. 1 dyrektywy 97/67 zezwala państwom członkowskim na wprowadzenie w stosunku do
przedsiębiorstw sektora pocztowego zezwoleń ogólnych dla usług wykraczających poza zakres usług powszechnych,
podczas gdy art. 9 ust. 2 ak. 1 przewiduje dla państw członkowskich możliwość wprowadzenia procedur zezwoleń,
w tym również indywidualnych koncesji, w odniesieniu do usług należących do zakresu usług powszechnych (wyrok
DHL Express (Austria), pkt 20). Trybunał wskazał, że nawet jeśli z motywu 33 dyrektywy 2008/6 wynika, że państwa
członkowskie powinny mieć prawo do stosowania zezwoleń ogólnych i koncesji indywidualnych, gdy jest to konieczne
i proporcjonalne do założonego celu, to jednak art. 9 ust. 1 dyrektywy 97/67, odmiennie od ust. 2 tego artykułu, nie

przewiduje możliwości wprowadzenia w odniesieniu do świadczenia usług pocztowych licencji indywidualnej.
Trybunał stwierdził, że świadczenie tego rodzaju usług może zostać objęte jedynie obowiązkiem uzyskania
zezwolenia ogólnego w rozumieniu art. 2 pkt 14 tej dyrektywy.
Trybunał orzekł, że art. 9 ust. 1 dyrektywy 97/67 należy interpretować w ten sposób, że usługi przesyłek pocztowych,
takie jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, nie są objęte usługą powszechną, jeżeli nie stanowią one ciągłego
świadczenia usług pocztowych o określonej jakości we wszystkich punktach danego obszaru, po przystępnych
cenach dla wszystkich użytkowników. Świadczenie usług przesyłek pocztowych nieobjęte usługą powszechną może
zostać objęte jedynie obowiązkiem uzyskania zezwolenia ogólnego.
Poprzez kolejne pytanie prejudycjalne sąd odsyłający zmierzał do ustalenia, czy art. 9 ust. 1 dyrektywy 97/67 należy
interpretować w ten sposób, że świadczenie usług pocztowych nieobjęte usługą powszechną może zostać poddane
wymaganiom takim jak te wskazane w art. 9 ust. 2 ak. 2 tiret drugie tej dyrektywy?
W wyroku DHL Express (Austria) TS uznał, że art. 9 ust. 2 ak. 2 tiret drugie dyrektywy 97/67 zezwala państwom
członkowskim na uzależnienie przyznania zezwolenia obowiązkiem poszanowania wymogów dotyczących jakości,
dostępności i świadczenia określonych usług (C-2/15, pkt 26). Stwierdził on, że wobec braku doprecyzowania
dotyczącego rodzaju usług, których dotyczy ten obowiązek, z prac przygotowawczych nad dyrektywą 2008/6 wynika,
iż unijny prawodawca dążył do zniesienia nie tylko przeszkody pełnego otwarcia rynku wobec pewnych operatorów
świadczących usługę powszechną, lecz również wszelkie inne przeszkody w świadczeniu usług pocztowych.
Trybunał uznał, że wobec braku wskazówki odmiennej oraz biorąc pod uwagę charakter badanego obowiązku,
wszyscy operatorzy świadczący usługi pocztowe mogą zostać objęci obowiązkiem, o którym mowa w art. 9 ust. 2 ak.
2 tiret drugie dyrektywy 97/67.
Trybunał orzekł, że art. 9 ust. 1 dyrektywy 97/67 należy interpretować w ten sposób, że świadczenie usług
pocztowych nieobjęte usługą powszechną może zostać poddane wymaganiom takim jak te wskazane w art. 9
ust. 2 ak. 2 tiret drugie tej dyrektywy.
Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie
Wyrok TS z 15.6.2017 r., Ilves Jaklu, C-368/15

Trybunał orzekł, że art. 9 ust. 1 dyrektywy 97/67 należy interpretować w ten sposób, że świadczenie usług pocztowych nieobjęte usługą powszechną może zostać poddane wymaganiom takim jak te wskazane w art. 9 ust. 2 ak. 2 tiret drugie tej dyrektywy. Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie Wyrok TS z 15.6.2017 r., Ilves Jaklu, C-368/15