Usługi UberPop

Tematyka: UberPop, Uber France, usługi przewozu, aplikacja na telefon, usługi w dziedzinie transportu, TS, dyrektywa 98/34, dyrektywa 2006/123, prawo gospodarcze

TS orzekł, że art. 1 dyrektywy 98/34 i art. 2 ust. 2 lit. d) dyrektywy 2006/123 należy interpretować w ten
sposób, iż przepis krajowy, który przewiduje sankcję karną za organizowanie systemu kojarzenia klientów
z osobami świadczącymi zarobkowo usługi przewozu drogowego osób pojazdami przeznaczonymi do
przewozu nie więcej niż dziewięciu osób, którzy to świadczeniodawcy nie posiadają na to odpowiedniego
zezwolenia, dotyczy „usługi w dziedzinie transportu”, ponieważ ma on zastosowanie do świadczonej za
pomocą aplikacji na inteligentny telefon usługi pośrednictwa stanowiącej integralną część złożonej usługi,
której głównym elementem jest usługa przewozowa.
Uber France SAS świadczy za pomocą aplikacji na inteligentny telefon usługę zwaną „UberPop”, umożliwiającą
nawiązywanie kontaktów między właścicielami pojazdów niebędącymi zawodowymi kierowcami a osobami chcącymi
przebyć trasę miejską. W ramach świadczonej za pomocą tej aplikacji usługi Uber France ustala wysokość opłat za
przejazd, pobiera opłatę od klienta, a następnie przekazuje jej część niezawodowemu kierowcy pojazdu oraz
wystawia faktury. Postępowanie karne wobec tej spółki zostało wszczęte przez sąd w Lille (Francja), do którego
wpłynęło oskarżenie w trybie tzw. wezwania bezpośredniego (citation directe) w sprawie, w której jako powód cywilny
występuje pokrzywdzony N. Bensalem. Zarzuca on Uber France po pierwsze, stosowanie wprowadzających w błąd
praktyk rynkowych, po drugie, pomocnictwo w nielegalnym wykonywaniu zawodu taksówkarza, oraz po trzecie,
nielegalne zorganizowanie systemu kojarzenia klientów z osobami trudniącymi się zarobkowym przewozem
drogowym osób pojazdami przeznaczonymi do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób. Wyrokiem z marca 2016 r.
sąd w Lille uznał Uber France za winną zarzucanych czynów polegających na stosowaniu praktyki handlowej
wprowadzającej w błąd i oddalił wobec niej zarzut pomocnictwa w nielegalnym wykonywaniu zawodu taksówkarza.
W odniesieniu do zarzutu nielegalnego zorganizowania systemu kojarzenia klientów z niezawodowymi kierowcami,
zagrożonego karą z tytułu art. L. 3124 13 francuskiego Kodeksu Transportowego (dalej jako: KT), sąd powziął
wątpliwości co do wykładni tego przepisu: czy należy traktować go jako ustanawiający zasadę dotyczącą „usług
społeczeństwa informacyjnego” w rozumieniu art. 1 pkt 5 dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z 22.6.1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad
dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (zmienionej dyrektywą 98/48/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z 20.7.1998 r.; dalej jako: dyrektywa 98/34), której brak notyfikacji, zgodnie z art. 8 ust. 1 dyrektywy 98/34,
sprawiałby, że przepis nie mógłby być stosowany względem jednostek? Czy też art. L. 3124 13 KT należy
interpretować jako zasadę odnoszącą się do „usług w dziedzinie transportu” w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. d)
dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.12.2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym
(dalej jako: dyrektywa 2006/123)? W art. L. 3124 13 KT przewidziano sankcje karne, takie jak: pozbawienie wolności,
nałożenie grzywny, zakaz prowadzenia działalności zawodowej lub społecznej, zamknięcie zakładów
przedsiębiorstwa czy przepadek mienia, za dopuszczenie się czynu polegającego na organizowaniu systemu
kojarzenia klientów z osobami świadczącymi bez zezwolenia usługi przewozu drogowego osób.
W pierwszej części pytania prejudycjalnego sąd odsyłający dążył do ustalenia, czy art. 1 dyrektywy 98/34 i art. 2 ust.
2 lit. d) dyrektywy 2006/123 należy interpretować w ten sposób, że przepis krajowy, który przewiduje sankcję karną
za organizowanie systemu kojarzenia klientów z osobami świadczącymi zarobkowo usługi przewozu drogowego
osób pojazdami przeznaczonymi do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób, którzy to świadczeniodawcy nie
posiadają na to odpowiedniego zezwolenia, należy uznać za zasadę dotyczącą usług społeczeństwa informacyjnego,
objętą przewidzianym w art. 8 ust. 1 ak. 1 dyrektywy 98/34 obowiązkiem uprzedniej notyfikacji do Komisji, czy też
przeciwnie, przepis taki dotyczy usług w dziedzinie transportu, wyłączonych z zakresu zastosowania dyrektyw 98/34
i 2006/123?
Z orzecznictwa TS wynika konieczność dokonania w takim przypadku kwalifikacji prawnej spornej usługi z punktu
widzenia unijnego prawa (wyroku Asociación Profesional Elite Taxi, C 434/15). Trybunał w pierwszej kolejności uznał,
że usługa pośrednictwa, która umożliwia przekazywanie, za pomocą aplikacji na inteligentny telefon, informacji
dotyczących rezerwacji usługi przewozowej między pasażerem a niebędącym zawodowym kierowcą właścicielem
pojazdu, który ma zrealizować ten przewóz, spełnia, co do zasady, kryteria pozwalające na uznanie jej za „usługę
społeczeństwa informacyjnego” w rozumieniu art. 1 pkt 2 dyrektywy 98/34 (wyrok Asociación Profesional Elite Taxi,
pkt 35). Jednak TS podniósł, że sporna w rozpatrywanej w sprawie usługa pośrednictwa nie ogranicza się do usługi
pośrednictwa, polegającej na umożliwianiu nawiązywania kontaktów, poprzez aplikację na inteligentny telefon,
między właścicielami pojazdów niebędącymi zawodowymi kierowcami a osobami chcącymi przebyć trasę miejską
(wyrok Asociación Profesional Elite Taxi, pkt 37). Trybunał stwierdził w tym względzie, że świadczona przez dane
przedsiębiorstwo usługa pośrednictwa jest nierozerwalnie związana ze stworzoną przez nie ofertą indywidualnego
transportu miejskiego, uwzględniając w pierwszej kolejności fakt, że to przedsiębiorstwo dostarcza aplikacji, bez
której ci kierowcy nie świadczyliby usług przewozowych, a osoby chcące przebyć trasę miejską nie miałyby dostępu

do usług tych kierowców, oraz w drugiej kolejności fakt, że to przedsiębiorstwo wywiera decydujący wpływ na
warunki, na jakich kierowcy ci świadczą usługi, w szczególności ustalając maksymalną opłatę za dany przewóz
i pobierając tę opłatę od klienta przed przekazaniem jej części właścicielowi pojazdu niebędącemu zawodowym
kierowcą. Ponadto, to przedsiębiorstwo sprawuje też pewną kontrolę w odniesieniu do jakości pojazdów i ich
kierowców, a także do zachowania tych ostatnich, przy czym kontrola taka może w stosownym przypadku
powodować wykluczenie danego kierowcy ze świadczenia usług przewozowych (wyrok Asociación Profesional Elite
Taxi, pkt 38, 39). Na tej podstawie TS orzekł w tej sprawie, że rozpatrywaną w niej usługę pośrednictwa należy uznać
za integralną część złożonej usługi, której głównym elementem jest usługa przewozowa, wobec czego należy
zakwalifikować ją nie jako „usługę społeczeństwa informacyjnego” w rozumieniu art. 1 pkt 2 dyrektywy 98/34, do
którego odsyła art. 2 lit. a) dyrektywy 98/34, ale jako „usługę w dziedzinie transportu” w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. d)
dyrektywy 2006/123 (wyrok Asociación Profesional Elite Taxi, pkt 40).
Trybunał stwierdził, że sporna usługa nie jest objęta dyrektywą 2006/123, ponieważ usługi w dziedzinie transportu są,
zgodnie z art. 2 ust. 2 lit. d) tej dyrektywy, wyraźnie wyłączone z zakresu jej zastosowania (wyrok Asociación
Profesional Elite Taxi, pkt 43).
Trybunał stwierdził, że rozpatrywana w postępowaniu głównym usługa pośrednictwa, nie różni się istotnie od usługi
opisanej w art. 38 i 39 wyroku Asociación Profesional Elite Taxi, zatem wnioski płynące z tego wyroku mają
zastosowanie w niniejszej sprawie. Jednak TS wskazał, że sprawdzenie tego należy do sądu odsyłającego. Tak więc,
z zastrzeżeniem wyników tej weryfikacji, TS stwierdził, że art. L. 3124 13 KT, powołany w ramach postępowania
karnego wszczętego przeciwko przedsiębiorstwu świadczącemu tę usługę pośrednictwa, nie może wchodzić
w zakres zastosowania dyrektywy 2006/123. Zatem ten przepis nie może zostać uznany za zasadę dotyczącą usług
społeczeństwa informacyjnego w rozumieniu art. 1 dyrektywy 98/34 i nie podlega przewidzianemu w art. 8 ust. 1 ak.
1 tej dyrektywy obowiązkowi uprzedniej notyfikacji do Komisji.
Reasumując TS orzekł, że art. 1 dyrektywy 98/34 i art. 2 ust. 2 lit. d) dyrektywy 2006/123 należy interpretować
w ten sposób, iż przepis krajowy, który przewiduje sankcję karną za organizowanie systemu kojarzenia
klientów z osobami świadczącymi zarobkowo usługi przewozu drogowego osób pojazdami przeznaczonymi
do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób, którzy to świadczeniodawcy nie posiadają na to odpowiedniego
zezwolenia, dotyczy „usługi w dziedzinie transportu”, ponieważ ma on zastosowanie do świadczonej za
pomocą aplikacji na inteligentny telefon usługi pośrednictwa stanowiącej integralną część złożonej usługi,
której głównym elementem jest usługa przewozowa. Taka usługa jest wyłączona z zakresu zastosowania
tych dyrektyw.
Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie
Wyrok TS z 10.4.2018 r., Uber France, C-320/16

Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że usługa „UberPop” świadczona przez Uber France nie podlega dyrektywie 2006/123, ponieważ jest to usługa w dziedzinie transportu. TS stwierdził, że przepis krajowy dotyczący sankcji za nielegalne organizowanie systemu kojarzenia klientów z osobami świadczącymi usługi przewozu drogowego osób jest zgodny z prawem unijnym. Autorka publikacji jest ekspertem ds. prawa gospodarczego.