Odpowiedzialność „obsługującego przewoźnika lotniczego”

TS orzekł, że pojęcie „obsługujący przewoźnik lotniczy” w rozumieniu rozporządzenia Nr 261/2004, a w szczególności jego art. 2 lit. b), nie obejmuje przewoźnika lotniczego wydzierżawiającego samolot i załogę, ale nie ponoszącego odpowiedzialności operacyjnej za loty. Sprawa dotyczyła odmowy odszkodowania pasażerom za opóźniony lot. Trybunał wskazał na istotę wykonania konkretnego lotu oraz umowy zawartej z pasażerem jako kryteria dla obsługującego przewoźnika lotniczego.

Tematyka: TS, obsługujący przewoźnik lotniczy, przewoźnik lotniczy, wydzierżawienie samolotu, załoga, umowa z pasażerem, odszkodowanie pasażerom, opóźnienie lotu, rozporządzenie Nr 261/2004

TS orzekł, że pojęcie „obsługujący przewoźnik lotniczy” w rozumieniu rozporządzenia Nr 261/2004, a w szczególności jego art. 2 lit. b), nie obejmuje przewoźnika lotniczego wydzierżawiającego samolot i załogę, ale nie ponoszącego odpowiedzialności operacyjnej za loty. Sprawa dotyczyła odmowy odszkodowania pasażerom za opóźniony lot. Trybunał wskazał na istotę wykonania konkretnego lotu oraz umowy zawartej z pasażerem jako kryteria dla obsługującego przewoźnika lotniczego.

TS orzekł, że pojęcie „obsługujący przewoźnik lotniczy” w rozumieniu rozporządzenia Nr 261/2004,
a w szczególności jego art. 2 lit. b), należy interpretować w ten sposób, że nie obejmuje ono przewoźnika
lotniczego, takiego jak w postępowaniu głównym, który wydzierżawia innemu przewoźnikowi lotniczemu
samolot wraz z załogą w ramach umowy załogowej dzierżawy samolotu (wet lease), ale nie ponosi
odpowiedzialności operacyjnej za loty również wówczas, gdy potwierdzenie rezerwacji miejsca w samolocie
wydane pasażerom wskazuje, że lot jest wykonywany przez tego pierwszego przewoźnika.
Na mocy umowy załogowej dzierżawy samolotu (wet lease) TUIFly GmbH wyczarterowała od Thomson Airways Ltd,
samolot wraz z załogą na określoną liczbę lotów. Umowa ta przewidywała, że TUIFly była odpowiedzialna za służby
naziemne, w tym przyjmowanie osób podróżujących, dobre samopoczucie pasażerów, obsługę ładunków,
bezpieczeństwo w odniesieniu do pasażerów i bagażu, organizację świadczeń na pokładzie itp. Dla celów realizacji
tych lotów TUIFly ubiegała się o przydział czasów na start i lądowanie, sprzedawała loty oraz uzyskiwała wszelkie
zezwolenia.
W. Wirth, T. Mülder, R. Mülder i G. Wirth (daje jako: skarżący) posiadają potwierdzenie rezerwacji na lot z Hamburga
do Cancún (Meksyk) z numerem lotu, którego kod identyfikuje TUIFly. Na tym potwierdzeniu wskazano, że
rezerwacje zostały dokonane przez TUIFly, lecz lot był „wykonywany” przez Thomson Airways. Lot został wykonany
z opóźnieniem, którego dokładny czas trwania nie został jednak określony przez sąd odsyłający. Skarżący wystąpili
do Thomson Airways o zapłatę odszkodowania, które uznali za należne na podstawie art. 5 i 7 rozporządzenia (WE)
Nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.2.2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania
i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów.
Thomson Airways odmówiła wypłaty odszkodowania ponieważ nie była ona obsługującym przewoźnikiem lotniczym
w rozumieniu art. 2 lit. b) tego rozporządzenia, w związku z czym nie ciążył na niej obowiązek zapłaty,
odszkodowania należnego pasażerom na podstawie tego rozporządzenia w przypadku opóźnienia lotu wynoszącego
w chwili przybycia 3 godziny lub więcej. Skarżący wnieśli skargę do sądu w Hamburgu, który uwzględnił ich żądania.
Poprzez pytanie prejudycjalne sąd odsyłający dążył do ustalenia, czy pojęcie „obsługujący przewoźnik lotniczy”
w rozumieniu rozporządzenia Nr 261/2004 należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono przewoźnika
lotniczego, który wydzierżawia innemu przewoźnikowi lotniczemu samolot wraz z załogą w ramach umowy załogowej
dzierżawy samolotu (wet lease), ale nie ponosi odpowiedzialności operacyjnej za loty również wówczas, gdy
potwierdzenie rezerwacji miejsca w samolocie wydane pasażerom wskazuje, że lot jest wykonywany przez tego
pierwszego przewoźnika?
Zgodnie z art. 2 lit. b) rozporządzenia Nr 261/2004 pojęcie „obsługujący przewoźnik lotniczy” należy rozumieć jako
oznaczające „przewoźnika lotniczego wykonującego lub zamierzającego wykonać lot zgodnie z umową zawartą
z pasażerem lub działającego w imieniu innej osoby, prawnej lub fizycznej, mającej umowę z tym pasażerem”.
Trybunał wskazał, że w tej definicji ustanowiono dwie kumulatywne przesłanki uznania przewoźnika lotniczego za
„obsługującego przewoźnika lotniczego”, tj. po pierwsze, wykonanie danego lotu, oraz po drugie, istnienie umowy
zawartej z pasażerem. W odniesieniu do pierwszej przesłanki główny jej element stanowi pojęcie „lot”.
Z orzecznictwa TS wynika, że to pojęcie należy interpretować jako „operację transportu lotniczego, stanowiąc tym
samym w pewien sposób »odcinek« tego transportu, obsługiwany przez przewoźnika lotniczego, który wytycza swoją
trasę” (wyroki: Emirates Airlines, C-173/07, pkt 40; Sousa Rodríguez i in., C-83/10, pkt 27; Mennens, C-255/15, pkt
20). Wynika z tego, że za obsługującego przewoźnika lotniczego należy uznać przewoźnika, który w ramach swojej
działalności w zakresie transportu pasażerskiego podejmuje decyzję o przeprowadzeniu konkretnego lotu, włącznie
z ustaleniem jego trasy, a tym samym o stworzeniu dla zainteresowanych oferty przewozu lotniczego. Trybunał
wskazał, że podjęcie tego rodzaju decyzji oznacza, że ten przewoźnik ponosi odpowiedzialność za wykonanie tego
lotu, w tym m.in. za ewentualne odwołanie lub duże opóźnienia w przylocie.
W niniejszej sprawie jest bezsporne, że Thomson Airways jedynie wydzierżawiła samolot i załogę, która wykonała lot
rozpatrywany w postępowaniu głównym, jednak decyzja w przedmiocie określenia i realizacji trasy została podjęta
przez TUIFly. W tych okolicznościach, bez konieczności badania drugiej przesłanki kumulatywnej przewidzianej
w art. 2 lit. b) rozporządzenia Nr 261/2004, TS uznał, że przewoźnik lotniczy, tego rodzaju jak Thomson Airways
w postępowaniu głównym, który wydzierżawia samolot i załogę innemu przewoźnikowi lotniczemu, nie może
w każdym razie być uznany za „obsługującego przewoźnika lotniczego” w rozumieniu rozporządzenia Nr 261/2004,
a w szczególności jego art. 2 lit. b). Takie stanowisko wynika również z celu zapewnienia wysokiego poziomu
ochrony pasażerów, wymienionego w motywie 1 rozporządzenia Nr 261/2004, ponieważ pozwala zagwarantować, że
przewożonym pasażerom zostanie wypłacone odszkodowanie lub udzielone wsparcie, bez konieczności
uwzględnienia uzgodnień poczynionych przez przewoźnika lotniczego, który zdecydował wykonać sporny lot z innym



przewoźnikiem w celu zapewnienia tego lotu. Ponadto, to rozwiązanie jest spójne z zasadą wyrażoną w motywie 7
tego rozporządzenia, zgodnie z którym, w celu zapewnienia efektywności jego stosowania zobowiązania z niego
wynikające powinny dotyczyć obsługujących przewoźników lotniczych, bez względu na to, czy samoloty są ich
własnością czy też są przedmiotem umowy dzierżawy załogowej.
Sąd odsyłający uściślił, że potwierdzenie rezerwacji wydane skarżącym wskazuje, że rozpatrywany lot został
„dokonany” przez przewoźnika lotniczego, który wydzierżawił samolot wraz z załogą. W ocenie TS o ile wskazanie to
wydaje się istotne w ramach stosowania rozporządzenia Nr 2111/2005, o tyle nie może ono przesądzać
o identyfikacji „obsługującego przewoźnika lotniczego” w rozumieniu rozporządzenia Nr 261/2004 z uwagi na to, że
z motywu 1 rozporządzenia Nr 2111/2005 wynika w sposób jasny, że rozporządzenie to służy realizacji innego celu
niż cel zamierzony przez rozporządzenie Nr 261/2004.
Reasumując TS orzekł, że pojęcie „obsługujący przewoźnik lotniczy” w rozumieniu rozporządzenia Nr
261/2004, a w szczególności jego art. 2 lit. b), należy interpretować w ten sposób, że nie obejmuje ono
przewoźnika lotniczego, takiego jak w postępowaniu głównym, który wydzierżawia innemu przewoźnikowi
lotniczemu samolot wraz z załogą w ramach umowy załogowej dzierżawy samolotu (wet lease), ale nie
ponosi odpowiedzialności operacyjnej za loty również wówczas, gdy potwierdzenie rezerwacji miejsca
w samolocie wydane pasażerom wskazuje, że lot jest wykonywany przez tego pierwszego przewoźnika.
Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie
Wyrok TS z 4.7.2018 r., Wirth i in., C-532/17







TS stwierdził, że przewoźnik lotniczy wydzierżawiający samolot i załogę nie kwalifikuje się jako „obsługujący przewoźnik lotniczy”. Decyzja ta ma zapewnić odszkodowania i wsparcie dla pasażerów. Sąd uwzględnił skargę pasażerów, podkreślając istotę wykonania konkretnego lotu i umowy z pasażerem.