Produkt chroniony oznaczeniem geograficznych

Tematyka: produkt chroniony, oznaczenie geograficzne, Schwarzwälder Schinken, pakowanie, wymogi, kontrola specyfikacji, Trybunał Sprawiedliwości, wyrok TS

Wymóg pakowania produktu objętego chronionym oznaczeniem geograficznym na obszarze geograficznym
jego wytwarzania jest uzasadniony jeśli stanowi on środek konieczny i proporcjonalny dla zachowania
jakości produktu, zagwarantowania jego pochodzenia lub zapewnienia kontroli specyfikacji tego produktu.
Stan faktyczny
Oznaczenie „Schwarzwälder Schinken” jest zarejestrowane na wniosek S od 1997 r. jako chronionym oznaczeniem
geograficznym (dalej jako: ChOG). W marcu 2005 r. S złożył w niemieckim urzędzie ds. patentów i znaków
towarowych (dalej jako: DPMA) wniosek o dokonanie szeregu zmian specyfikacji produktu objętego ChOG
„Schwarzwälder Schinken”. W celu rozpatrzenia powyższego wniosku o dokonanie zmiany sekcja znaków
towarowych 3.2 DPMA zebrała opinie wyspecjalizowanych i zainteresowanych podmiotów. Po otrzymaniu opinii S
złożył nowy wniosek o zmianę specyfikacji produktu, który uwzględnia te opinie. Przeciwko powyższemu wnioskowi
zostały złożone trzy sprzeciwy, w tym EC. EC jest znaczącym dystrybutorem produktów mięsnych, który zajmuje się
obecnie krojeniem i pakowaniem „Schwarzwälder Schinken” poza regionem wytwarzania. Decyzją z grudnia 2008 r.
DPMA oddaliła wniosek o zmianę specyfikacji produktu w zakresie, w jakim odnosiła się ona do wymogów
dotyczących krojenia i pakowania, uznając ten wniosek za niezgodny z przepisami rozporządzenia Rady (WE) Nr
510/2006 z 20.3.2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych
i środków spożywczych (Dz.Urz. UE L Nr 93 z 2006 r., s. 12, dalej jako: rozporządzenia Nr 510/2006). S wniósł
skargę zmierzającą do zmiany tej części decyzji DPMA, która oddalała ten wniosek o zmianę. Orzeczeniem
z października 2011 r. federalny sąd patentowy uchylił decyzję DPMA i orzekł, że wniosek o zmianę specyfikacji
produktu odpowiadał wymogom wynikającym z rozporządzenia Nr 510/2006. EC wniósł odwołanie od tego
orzeczenia.
Pytanie prejudycjalne
Poprzez pytania prejudycjalne sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 4 ust. 2 lit. e) rozporządzenia
Nr 510/2006 w zw. z art. 8 rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1898/2006 z 14.12.2006 r. określającego szczegółowe
zasady stosowania rozporządzenia Nr 510/2006 w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia
produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.Urz. UE L Nr 369 z 2006 r., s. 1) oraz art. 7 ust. 1 lit. e)
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1151/2012 z 21.11.2012 r. w sprawie systemów jakości
produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.Urz. UE L Nr 343 z 2012 r., s. 1) należy interpretować w ten sposób,
że wymóg pakowania produktu objętego ChOG, takiego jak „Schwarzwälder Schinken” na obszarze geograficznym
jego wytwarzania można uznać za uzasadniony zgodnie z art. 4 ust. 2 lit. e), jeśli ma on na celu zapobieżenie ryzyku,
jakie dla jakości produktu stanowią transport, krojenie lub pakowanie poza tym obszarem, zagwarantowanie jak
największej skuteczności kontroli na tym obszarze oraz zapewnienie lepszej identyfikowalności produktu, wymaganej
przez unijne przepisy?
Stanowisko TS
W art. 4 ust. 2 lit. e) rozporządzenia Nr 510/2006 przewidziano, że specyfikacja produktu zawiera „informacje
dotyczące pakowania, jeśli grupa (…) składająca wniosek określi i poda przyczyny, dla których pakowanie musi
odbywać się w obrębie określonego obszaru geograficznego w celu zachowania jakości, zagwarantowania
pochodzenia lub zapewnienia kontroli”, a art. 8 rozporządzenia Nr 1898/2006 stanowi, że „jeśli grupa składająca
wniosek uzna w specyfikacji produktu, że pakowanie danego produktu rolnego lub środka spożywczego, o którym
mowa w art. 4 ust. 2 lit. e) rozporządzenia (WE) Nr 510/2006, musi odbywać się na wyznaczonym obszarze
geograficznym, należy podać uzasadnienie ograniczenia swobodnego przepływu towarów oraz swobody świadczenia
usług w odniesieniu do danego produktu”. Ponadto, zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. e) rozporządzenia Nr 1151/2012,
specyfikacja produktu objętego ChOG zawiera „informacje dotyczące pakowania, jeżeli grupa składająca wniosek
zdecyduje o ich uwzględnieniu i przedstawi wystarczające i odnoszące się wyłącznie do danego produktu
uzasadnienie, dlaczego zapewnienie jakości, pochodzenia lub kontroli wymaga, aby pakowanie odbywało się na
określonym obszarze geograficznym, z uwzględnieniem przepisów unijnych, w szczególności dotyczących
swobodnego przepływu towarów i swobodnego świadczenia usług”. Trybunał podkreślił, że zgodnie z powyższymi
przepisami celem wymogu dotyczącego pakowania na określonym obszarze geograficznym produktu objętego
ChOG jest zachowanie jakości, zagwarantowanie pochodzenia lub zapewnienie kontroli tego produktu.
Trybunał przypomniał, że unijne ustawodawstwo przejawia ogólną tendencję do przywiązywania szczególnej wagi
do jakości produktów w ramach wspólnej polityki rolnej celem promowania renomy owych produktów m.in. dzięki
używaniu nazw pochodzenia, które stanowią przedmiot specjalnej ochrony. Ma ono również na celu zaspokojenie
oczekiwań konsumentów dotyczących produktów wysokiej jakości i pewnego pochodzenia geograficznego oraz

ułatwienie uzyskania przez producentów, w warunkach równej konkurencji, większych dochodów w zamian za
rzeczywisty wysiłek jakościowy (wyrok Kakavetsos-Fragkopoulos, C-161/09, pkt 34). Ponadto specyfikacja produktu,
która uzależnia przyznanie ChOG w szczególności od dokonywania czynności krojenia i pakowania szynki w regionie
wytwarzania, ma na celu umożliwienie uprawnionym z tytułu tego ChOG zachowania kontroli nad określoną
postacią tego produktu na rynku. Wymóg ten służy pełniejszemu zabezpieczeniu jakości i autentyczności tego
produktu, a w konsekwencji również renomy ChOG, za którą uprawnieni ponoszą pełną i zbiorową odpowiedzialność
(wyrok Consorzio del Prosciutto di Parma i Salumificio S. Rita, C-108/01, pkt 65).
W tym kontekście wymóg będący przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym TS uznał za zgodny z unijnym
prawem mimo skutków w postaci ograniczenia wymiany, jeśli zostanie wykazane, iż stanowi on środek konieczny
i proporcjonalny w celu zachowania jakości danego produktu, zagwarantowania jego pochodzenia lub
zapewnienia kontroli specyfikacji produktu objętego danym ChOG (wyrok Consorzio del Prosciutto di Parma
i Salumificio S. Rita, pkt 66).
W niniejszej sprawie sąd odsyłający wskazał na ryzyko negatywnego wpływu na jakość produktu z uwagi na
niewłaściwy transport. Podkreślał że dotyczy ono każdego produktu, niezależnie od tego, czy jest on sprzedawany
czy nie pod danym ChOG, i że S nie przedstawił żadnych szczególnych wymogów dotyczących transportu, które
mogłyby zapobiec ewentualnemu negatywnemu wpływowi na produkt. Trybunał stwierdził, że ponieważ celem
wymogu pakowania na określonym obszarze geograficznym produktu objętego ChOG jest w szczególności
zachowanie jakości tego produktu, to wymóg ten ma znaczenie tylko wówczas, gdy pakowanie poza obszarem
geograficznym wytwarzania wspomnianego produktu powoduje wystąpienie zwiększonego ryzyka dla jakości tego
produktu, a nie wówczas, gdy inne, podobne produkty są narażone na takie samo ryzyko. Ponadto okoliczność, że
przedstawione przez S wymogi dotyczące krojenia i pakowania odpowiadają wymogom zwyczajowo przyjętym
w handlu szynką bądź nie wykraczają poza obowiązujące kryteria higieny środków spożywczych, jako taka ani nie
potwierdza, ani nie wyklucza wystąpienia zwiększonego ryzyka w przypadku pakowania produktu objętego ChOG
poza obszarem wytwarzania.
Jeśli chodzi o cel, jakim jest zagwarantowanie identyfikowalności produktu, to z wniosku o wydanie orzeczenia
w trybie prejudycjalnym wynika, że argument ten został przywołany przez S w sposób ogólny, bez podania bardziej
szczegółowego uzasadnienia i w związku z tym nie zostało wykazane, że pakowanie na obszarze geograficznym
wytwarzania byłoby konieczne w celu zagwarantowania pochodzenia produktu.
Wskazując na cel, jakim jest zachowanie skutecznej kontroli przestrzegania specyfikacji produktu, S podnosił, że
skuteczność kontroli jest co do zasady większa na obszarze geograficznym wytwarzania, w sytuacji gdy będący
przedmiotem postępowania głównego produkt jest w znacznej mierze sprzedawany poza tym obszarem
geograficznym. W wyroku Consorzio del Prosciutto di Parma i Salumificio S. Rita (pkt 69, 74, 75) TS orzekł, iż
w przypadkach gdy specyfikacja produktu objętego chronioną nazwą pochodzenia (ChNP) ustanawia różne etapy
krojenia i pakowania, na których przeprowadzane są liczne interwencje techniczne oraz bardzo skrupulatne kontrole
dotyczące autentyczności, jakości, higieny i etykietowania, a niektóre z nich wymagają specjalistycznej oceny,
kontrole przeprowadzone poza regionem wytwarzania w mniejszym stopniu zapewniają gwarancję jakości
i autentyczności produktu w porównaniu z kontrolą przeprowadzoną w obrębie regionu wytwarzania, zgodnie
z procedurą ustanowioną w specyfikacji produktu. Taka sytuacja ma w szczególności miejsce, w przypadku gdy
specyfikacja produktu powierza przeprowadzenie pogłębionych i systematycznych kontroli profesjonalistom
posiadającym specjalistyczną wiedzę na temat charakterystycznych cech danych produktów i dlatego jest raczej
niewyobrażalne, aby przeprowadzać w sposób efektywny tego typu kontrole w innych państwach członkowskich
(wyrok Consorzio del Prosciutto di Parma i Salumificio S. Rita, pkt 75). W niniejszej sprawie, nawet jeśli specyfikacja
produktu objętego ChOG „Schwarzwälder Schinken” zawiera wymogi, które muszą być przestrzegane podczas
krojenia i pakowania tego produktu, ponadto jest on głównie sprzedawany poza obszarem geograficznym
wytwarzania, wymogi te są uznane przez sąd odsyłający za odpowiadające wymogom zwyczajowo przyjętym
w handlu szynką bądź za niewykraczające poza obowiązujące kryteria higieny środków spożywczych.
Reasumując TS orzekł, że art. 4 ust. 2 lit. e) rozporządzenia Nr 510/2006 w zw. z art. 8 rozporządzenia Nr
1898/2006 oraz art. 7 ust. 1 lit. e) rozporządzenia Nr 1151/2012 należy interpretować w ten sposób, że wymóg
pakowania produktu objętego ChOG na obszarze geograficznym jego wytwarzania jest uzasadniony zgodnie
z art. 4 ust. 2 lit. e), jeśli stanowi on środek konieczny i proporcjonalny dla zachowania jakości produktu,
zagwarantowania jego pochodzenia lub zapewnienia kontroli specyfikacji produktu objętego ChOG. Ocena,
czy wymóg ten jest należycie uzasadniony w świetle jednego z powyższych celów w odniesieniu do ChOG
„Schwarzwälder Schinken”, należy do sądu krajowego.
W przedstawionym wyroku TS odniósł się do wymogu pakowania produktu objętego ChOG na obszarze
geograficznym jego wytwarzania. Odwołując się do podnoszonych w dotychczasowym orzecznictwie argumentów,
w tym szczególnego znaczenia jakości produktu oraz warunków równej konkurencji, Trybunał podkreśli decydującą
rolę w tym zakresie sądu krajowego. To właśnie ten sąd ma obowiązek każdorazowo dokonania oceny czy wymóg
pakowania produktu objętego ChOG na obszarze geograficznym jego wytwarzania jest uzasadniony, tzn. czy stanowi

on środek konieczny i proporcjonalny dla zachowania jakości produktu, bądź jego pochodzenia, lub zapewnienia
kontroli jego specyfikacji.
Wyrok TS z 19.12.2018 r., S, C-367/17

Trybunał Sprawiedliwości uznał, że wymóg pakowania produktu objętego ChOG na obszarze geograficznym jego wytwarzania jest uzasadniony jeśli stanowi on środek konieczny i proporcjonalny dla zachowania jakości produktu, zagwarantowania jego pochodzenia lub zapewnienia kontroli specyfikacji. Ocena tego wymogu należy do sądu krajowego. Wyrok TS z 19.12.2018 r., S, C-367/17.