Odpowiedzialność awalisty w przypadku upadłości wystawcy weksla

Dla odpowiedzialności awalisty nie ma znaczenia ogłoszenie upadłości wystawcy weksla. Sąd Apelacyjny w Katowicach rozstrzygnął sprawę, gdzie spółka domagała się zapłaty po wystawieniu weksla. Poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył, niezależnie od istnienia zobowiązania dłużnika głównego. Zgodnie z art. 30 i 32 Prawa Wekslowego, poręczyciel wekslowy zobowiązuje się wobec wierzyciela, a nie awalata. Solidarność dłużników wynikająca z weksla daje wierzycielowi prawo żądania spełnienia zobowiązania od każdego z dłużników. Nawet ogłoszenie upadłości wystawcy weksla nie wpływa na ważność zobowiązania poręczyciela wekslowego.

Tematyka: odpowiedzialność awalisty, poręczyciel wekslowy, upadłość wystawcy weksla, Prawo Wekslowe, solidarność dłużników, postępowanie upadłościowe, Sąd Apelacyjny Katowice

Dla odpowiedzialności awalisty nie ma znaczenia ogłoszenie upadłości wystawcy weksla. Sąd Apelacyjny w Katowicach rozstrzygnął sprawę, gdzie spółka domagała się zapłaty po wystawieniu weksla. Poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył, niezależnie od istnienia zobowiązania dłużnika głównego. Zgodnie z art. 30 i 32 Prawa Wekslowego, poręczyciel wekslowy zobowiązuje się wobec wierzyciela, a nie awalata. Solidarność dłużników wynikająca z weksla daje wierzycielowi prawo żądania spełnienia zobowiązania od każdego z dłużników. Nawet ogłoszenie upadłości wystawcy weksla nie wpływa na ważność zobowiązania poręczyciela wekslowego.

Dla odpowiedzialności awalisty nie ma znaczenia okoliczność, że została ogłoszona upadłość podmiotu, za
który udzielono poręczenie - orzekł Sąd Apelacyjny w Katowicach.
Opis stanu faktycznego
Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. domagała się nakazania pozwanemu Z.L., aby zapłacił
jej kwotę 641 921,30 zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz kosztami procesu. Uzasadniając żądanie podała między
innymi, że jest posiadaczką weksla wystawionego w związku z zawarciem w dniu 14.1.2015 r. umowy
z Przedsiębiorstwem Produkcyjno - Usługowo - Handlowym (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w B. Na
zabezpieczenie wierzytelności powódki spółka (...) wystawiła weksel in blanco, który został poręczony przez
pozwanego. W związku z brakiem zapłaty powódka wypełniła weksel na sumę wekslową odpowiadającą wysokości
zadłużenia spółki (...), a następnie bezskutecznie wzywała pozwanego do zapłaty.
Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla Sąd Okręgowy w Gliwicach uznał roszczenie za zasadne.
Sąd ustalając stan faktyczny sprawy stwierdził, że powódka próbowała najpierw zaspokoić swoje roszczenie
zgłaszając wierzytelność do toczącego się postępowania upadłościowego, co jednakże do dnia orzekania nie
przyniosło zamierzonego efektu. Co więcej, przywołał przysługujące wierzycielowi ius variandi, które wyraża się
w tym, że po wytoczeniu powództwa przeciw jednemu z dłużników solidarnych może on dochodzić sądownie
swojego roszczenia przeciw innemu dłużnikowi wekslowemu. Stwierdził też, że głównymi dłużnikami wekslowymi są:
akceptant i wystawca weksla własnego oraz osoby, które za nich poręczyły. Dłużnicy ci, a wśród nich i pozwany, nie
mogą zwolnić się od odpowiedzialności za zapłatę z weksla.
Z uzasadnienia Sądu
Zgodnie z art. 30 ustawy z 28.4.1936 r. - Prawo wekslowe (t.j.: Dz.U. z 2016 r. poz. 160 ze zm., dalej jako: PrWeksl)
zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (awal) co do całości sumy wekslowej lub co do jej
części. Według art. 32 PrWeksl, poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył. Jego
zobowiązanie jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny,
z wyjątkiem wady formalnej. Zasadę tę dodatkowo wzmacnia reguła samodzielności podpisów złożonych na wekslu
(art. 7 PrWeksl).W piśmiennictwie wskazuje się, że poręczenie wekslowe jest przyjęciem odpowiedzialności przez
poręczającego wobec każdego posiadacza weksla za zobowiązania wekslowe. Może ono zabezpieczać wykonanie
zobowiązania niezależnie od źródła jego powstania. Awal zabezpiecza jednak tylko zobowiązanie wekslowe.
Cechuje się ono abstrakcyjnością i bezwarunkowością. Akcesoryjność poręczenia wekslowego wykazuje cechy
odmienne w stosunku do innych zabezpieczeń, w tym poręczenia cywilnego. Zobowiązanie awalisty powstaje
niezależnie od istnienia zobowiązanie dłużnika głównego w sensie materialnym; wystarczy, że zobowiązanie to
zostało prawidłowo wyrażone na dokumencie wekslowym w sensie formalnym. Z tego też względu akcesoryjność
poręczenia wekslowego określana jest jako akcesoryjność formalna. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego jest
jednak zobowiązaniem samodzielnym. Awalista zobowiązuje się nie wobec awalata, lecz względem jego wierzyciela.
Jeżeli zobowiązanie osoby, za którą poręczył jest formalnie ważne, odpowiada samodzielnie, tj. niezależnie od
zobowiązania poręczonego. Poręczyciel wekslowy nie może bronić się wobec wierzyciela zarzutami opartymi na
swoich osobistych stosunkach z osobą, za którą poręczył, lecz tylko na stosunkach z posiadaczem weksla. Dla
odpowiedzialności awalisty nie ma też znaczenia okoliczność, że została ogłoszona upadłość podmiotu, za który
udzielono poręczenie.
Ponadto dłużnicy wekslowi odpowiadają solidarnie za zobowiązania wynikające z weksla (art. 47 PrWeksl). Oznacza
to, że – zgodnie z art. 366 § 1 KC - wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich
dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek
z dłużników zwalnia pozostałych. Solidarność dłużników stanowi przywilej wierzyciela, którego istota sprowadza się
do tego, że może on dokonać wyboru od którego z dłużników i w jakiej części zażąda spełnienia zobowiązania,
a wskazanemu w ten sposób dłużnikowi nie przysługują żadne środki prawne, które mogłyby doprowadzić do
unicestwienia dokonanego wyboru. Podkreślenia wymaga nadto, że poręczyciel wekslowy, który poręczył za
wystawcę weksla własnego odpowiada niezależnie od tego, czy został sporządzony protest. Podstawą odmowy
spełnienia świadczenia przez wystawcę nie może być także zarzut o „niewyczerpaniu” drogi dochodzenia roszczeń
poprzez uprzednie skierowanie ich wobec wystawcy weksla.
Niezasadne są też zarzuty oparte na treści zgłoszenia wierzytelności, w którym wskazano, że nie została ona
zabezpieczona. Ze sformułowania tego skarżący wywodzi, że sama powódka uznawała weksel za nieważny,
a zobowiązanie za nieistniejące. Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić. Niezależnie od braku podstaw
stwierdzenia nieważności weksla i nieistnienia zobowiązania wekslowego zgodzić się trzeba z powódką, że na


gruncie postępowania upadłościowego zabezpieczenie o charakterze osobistym nie wpływa na kategorię
zaspokojenia, stąd fakt uzyskania weksla nie miał w tym postępowaniu znaczenia. Uzasadniało to z kolei
zamieszczenie w zgłoszeniu wierzytelności informacji o braku zabezpieczeń, co nie stanowi żadnej przeszkody
w realizacji praw z weksla na zasadach ogólnych wobec poręczyciela wekslowego.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że awalista nie zobowiązuje się wobec osoby, za którą poręczył, lecz
wobec wierzyciela. Tym samym, odpowiedzialność poręczyciela wekslowego jest niezależna od
odpowiedzialności wystawcy weksla, a wierzyciel może dochodzić należności zabezpieczonej wekslowo od
wszystkich dłużników łącznie, bądź od każdego z osobna, wedle swego wyboru. W orzecznictwie dominuje także
pogląd, że nawet utrata bytu prawnego przez wystawcę weksla nie wpływa na ważność zobowiązania poręczyciela.
Dopuszczalne jest także dochodzenie wierzytelności od poręczyciela wekslowego w razie ogłoszenia upadłości
wystawcy weksla. Wynika to z faktu, że poręczyciel wekslowy nie może bronić się zarzutami opartymi na osobistych
stosunkach z zobowiązanym, za którego poręczył. Nie może również podnosić zarzutów osobistych, dotyczących
zobowiązanego. Stąd dla odpowiedzialności awalisty nie ma znaczenia okoliczność, że została ogłoszona upadłość
podmiotu, za którego udzielono poręczenia
Mając powyższe na względzie, bez znaczenia jest także, czy dochodzenie wierzytelności następuje na drodze
postępowania upadłościowego, czy też w normalnym trybie postępowania cywilnego. Co więcej, wierzyciel ma
uprawnienie do dochodzenia sumy wekslowej również wprost od poręczyciela i to nawet bez wszczynania
wcześniejszego postępowania wobec wystawcy weksla w szczególności jeżeli ten znajduje się w stanie likwidacji czy
też upadłości.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 14.3.2019 r., V AGz 15/19







Poręczyciel wekslowy odpowiada samodzielnie za zobowiązania wekslowe, niezależnie od wystawcy weksla. Zarówno w postępowaniu upadłościowym, jak i cywilnym, wierzyciel może dochodzić należności od poręczyciela. Orzecznictwo potwierdza, że utrata bytu prawnego przez wystawcę weksla nie wpływa na ważność zobowiązania poręczyciela. Sąd Apelacyjny w Katowicach wydał postanowienie w sprawie V AGz 15/19.