Projekt nowelizacji ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym
Projekt nowelizacji ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym ma na celu wzmocnienie nadzoru nad działalnością biegłych rewidentów i firm audytorskich w Polsce. Przewiduje powołanie Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego, która uzyska nowe narzędzia nadzorcze, dochodzeniowe i sankcyjne. Zmiany mają także objąć działalność Polskiej Izby Biegłych Rewidentów, a ulegną zmianie uprawnienia tej instytucji.
Tematyka: nowelizacja, ustawy, biegli rewident, firmy audytorskie, nadzor publiczny, Polska Agencja Nadzoru Audytowego, Izba Bieglych Rewidentow, kontrola jakosci, zmiany strukturalne
Projekt nowelizacji ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym ma na celu wzmocnienie nadzoru nad działalnością biegłych rewidentów i firm audytorskich w Polsce. Przewiduje powołanie Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego, która uzyska nowe narzędzia nadzorcze, dochodzeniowe i sankcyjne. Zmiany mają także objąć działalność Polskiej Izby Biegłych Rewidentów, a ulegną zmianie uprawnienia tej instytucji.
Wzmocnienie nadzoru nad działalnością biegłych rewidentów i firm audytorskich w Polsce przewiduje projekt nowelizacji ustawy z 11.5.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (druk sejmowy 3481), który 30.5.2019 r. trafił do Sejmu. • Projekt przewiduje powołanie w miejsce Komisji Nadzoru Audytowego odrębnego organu nadzoru – Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego. • Organ nadzoru uzyska nowe narzędzia nadzorcze, dochodzeniowe i sankcyjne w odniesieniu do usług objętych standardami wykonywania zawodu, świadczonych przez biegłego rewidenta w imieniu firmy audytorskiej, wykonywanych m.in. w jednostkach zainteresowania publicznego. Potrzeba i cele zmian Nowelizacja ma na celu wzmocnienie nadzoru publicznego nad działalnością biegłych rewidentów i firm audytorskich w Polsce poprzez nowelizację przepisów ustawy z 11.5.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1089, dalej jako BiegRewU). Wzmocnieniu ulec ma kontrola działalności firm audytorskich w zakresie innych usług niż badanie ustawowe sprawozdań finansowych. Chodzi przede wszystkim o usługi związane z funkcjonowaniem rynku kapitałowego. Komisja Nadzoru Audytowego (KNA), aktualny organ nadzoru publicznego, nie dysponuje narzędziami pozwalającymi na kontrolę jakości usług świadczonych przez firmy audytorskie w tym zakresie. System nadzoru publicznego w zakresie badania funkcjonowania rynku kapitałowego opiera się aktualnie na nadzorze pośrednim, w którym istotną rolę odgrywa samorząd zawodowy. Aktualnie to KNA przeprowadza badania kontrolne ustawowych jednostek zainteresowania, w czym napotyka problemy. Jest to organ kolegialny, obradujący co najmniej raz w miesiącu i obsługiwany przez Ministerstwo Finansów. Komisja boryka się z problemami kadrowymi, do tej pory nie skompletowano całego zespołu kontrolerów. Wpływa to na opóźnienia w realizacji planów kontroli. Ustawodawca zakłada, że „działalność organu nadzoru w formie państwowej osoby prawnej pozwoli na bardziej elastyczne ustalanie warunków pracy i płacy, co powinno przyczynić się do zwiększenia możliwości pozyskania odpowiednio wykwalifikowanej kadry, w szczególności kontrolerów”. Nowelizacja obejmie także przepisy dotyczące działalności Polskiej Izby Biegłych Rewidentów (PIRB), drugiego z organów, przewidzianych do kontroli jakości badań ustawowych jednostek innych niż jednostki zainteresowania publicznego. Zdaniem ustawodawcy, Izba nie wywiązuje się ze swoich obowiązków, nie podejmując uchwały o zakresie kontroli usług objętych krajowymi standardami wykonywania zawodu innych niż badania ustawowe. Ponadto prowadzone przez Izbę postępowania w większości kończą się odmową wszczęcia postępowania lub najmniej dotkliwymi karami, jak upomnienie czy nagana. W związku z powyższym ustawodawca przygotował nowelizację BiegRewU w zakresie zmian w organizacji i strukturze organu nadzoru poprzez zmianę formy jego działania i sposobu finansowania. Najważniejsza zmiana polega na powołaniu jednego organu nadzoru publicznego nad działalnością biegłych rewidentów, czyli Polskiej Agencji Nadzoru finansowego. Agencja będzie też prowadziła postępowania administracyjne i dyscyplinarne, co przyczyni się do zachowania jednolitości postępowań, zwłaszcza w zakresie stwierdzenia naruszeń i ewentualnych kar. Powołanie Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego Nowelizacja BiegRewU przewiduje powołanie w miejsce Komisji Nadzoru Audytowego, odrębnego organu nadzoru – Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego. Agencja będzie państwową osobą prawną. Zgodnie z przepisami dyrektywy 2006/43/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 17.5.2006 r. w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych, zmieniająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG oraz uchylająca dyrektywę Rady 84/253/EWG (Dz. Urz. UE z 9.6.2006 r., L 157/87) oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 537/2014 z 16.4.2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylające decyzję Komisji 2005/909/WE (Dz.Urz. UE z 27.5.2014 r., L 158/77), Agencja sprawować będzie nadzór publiczny nad biegłymi rewidentami i firmami audytorskimi w Polsce. Agencja, utworzona na bazie dotacji z budżetu państwa w 2019 r., rozpocznie prace 1.1.2020 r. Docelowo jej działalność finansowana będzie z jej przychodów, takich jak: opłata z tytułu nadzoru od firm audytorskich, opłaty za wpis na listę firm audytorskich oraz inne przychody. Projekt nowelizacji przewiduje także możliwość finansowania działalności ww. organu z dotacji budżetu państwa. Uprawnienia, organy i zadania Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego Polska Agencja Nadzoru Finansowego zostanie wyposażona w narzędzia nadzorcze, dochodzeniowe i sankcyjne w odniesieniu do usług objętych standardami wykonywania zawodu świadczonych przez biegłego rewidenta w imieniu firmy audytorskiej. Organami Agencji będą Prezes Agencji i Rada Agencji. Prezesa i jego zastępcę powoływać będzie minister właściwy do spraw finansów publicznych. W skład Rady wejdą: dwaj przedstawicieli ministra właściwego do spraw finansów publicznych; przedstawiciel Komisji Nadzoru Finansowego; przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości; przedstawiciel Polskiej Izby Biegłych Rewidentów rekomendowany przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów; przedstawiciel organizacji pracodawców; przedstawiciel Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Kontrole prowadzić będą pracownicy Agencji zwani Kontrolerami. Agencja przeprowadzać będzie kontrole w firmie audytorskiej w zakresie dotyczącym badań ustawowych. Częstotliwość tych kontroli uzależniona będzie od wyników analizy ryzyka wystąpienia nieprawidłowości w badaniach ustawowych, przy czym kontrola nie może być przeprowadzana rzadziej niż raz na 3 lata w przypadku firmy audytorskiej przeprowadzającej badania ustawowe jednostek zainteresowania publicznego spełniających kryteria dużej jednostki i raz na 6 lat w przypadku firmy audytorskiej przeprowadzającej badania ustawowe innych jednostek. Uprawnienia Komisji Nadzoru Finansowego Omawiana nowelizacja nie wpłynie na zmianę uprawnień Komisji Nadzoru Finansowego. Będzie ona jak dotychczas sprawowała nadzór nad stosowaniem przez jednostki zainteresowania publicznego przepisów tytułu III rozporządzenia UE nr 537/2014. Uprawnienia Polskiej Izby Biegłych Rewidentów Po nowelizacji BiegRewU uprawnienia Polskiej Izby Biegłych Rewidentów zostaną znacznie ograniczone. Agencja będzie jedynie odpowiedzialna za ustanawianie krajowych standardów wykonywania zawodu, krajowych standardów kontroli jakości oraz zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów. Do jej zadań należeć też będzie nadal kontrola wypełniania przez biegłych rewidentów obowiązków z zakresu obligatoryjnego doskonalenia zawodowego biegłych rewidentów, a także wykonywanie zadań z zakresu zatwierdzania i rejestracji biegłych rewidentów.
Nowa agencja nadzoru, Polska Agencja Nadzoru Audytowego, rozpocznie działalność w 2020 r. i będzie finansowana z własnych przychodów oraz dotacji budżetowych. Projekt zakłada także zmiany w strukturze organu nadzoru, w tym powołanie Prezesa Agencji i Rady Agencji. Uprawnienia Polskiej Izby Biegłych Rewidentów zostaną znacznie ograniczone, a jej zadania będą skupione głównie na ustanawianiu standardów zawodowych i kontroli jakości.